فرهیختگان: با تشدید تورم‌ در سال‌های اخیر، بخشی از مردم در دیالوگ‌های روزانه خود بسیار این جمله را به کار می‌برند که «طی چند سال اخیر فقیر، فقیرتر و ثروتمند، ثروتمندتر شده است.» در این گزارش برای بررسی صحت‌سنجی این ادعا با استفاده از داده‌های مرکز آمار ایران که اخیرا منتشر شده، به بررسی تغییرات درآمدی و تغییرات هزینه‌ای دهک‌های مختلف جامعه طی سال‌های 1397 تا 1399 پرداخته‌ایم. داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد این ادعا مستند و دقیق نبوده و در این بازه زمانی برخی افراد دهک‌های مختلف در همان دهک ثابت مانده‌اند، برخی به دهک‌های پایین‌تر و برخی نیز به دهک‌های بالاتر رفته‌اند. اما به‌طور کلی می‌توان گفت طی این سال‌ها به‌واسطه شرایط اقتصادی موجود دهک‌های جامعه دچار تغییرات اساسی شده است، طبق داده‌های مرکز آمار، طی سه سال اخیر جابه‌جایی افراد در دهک‌های درآمد نسبتا قابل‌توجه بوده و گرچه پردرآمدهایی بوده‌اند که پردرآمدتر شده‌اند، اما بین آنها نیز افرادی بوده‌اند که بنا به شرایطی به دهک‌های پایین‌تر سقوط کرده‌اند. همچنین بین دهک‌های کم‌درآمد یکم تا سوم نیز خانوارهایی هستند که وضعیت‌شان بحرانی‌تر شده و خانوارهایی نیز طی این مدت به‌لحاظ درآمد وضعیت بهتری پیدا کرده‌اند. داده‌های مرکز آمار نشان می‌دهد عوامل تاثیرگذار بر انتقال افراد به دهک‌های بالاتر و پایین‌تر نیز عمدتا عوامل شغلی (داشتن شاغل در خانواده، تعداد شاغل خانوار و نوع شغل سرپرست خانوار)، وضعیت ملکی خانوار (مالک یا مستاجر بودن)، وضعیت تحصیلی خانوار و... بوده است.

آیا کم‌درآمدها، کم‌درآمدتر شده‌اند؟
براساس داده‌های مرکز آمار ایران، به‌لحاظ درآمدی، در دهک یک شهری، از کل خانوارهای این دهک در سال 1397 تا سال 1399 حدود 66 درصد در همین دهک باقی مانده‌اند. 14 درصد به دهک دوم صعود کرده، پنج درصد به دهک سه، هفت درصد به دهک چهارم، سه درصد به دهک‌های پنج و شش و دو و حدود یک‌درصد به دهک‌های هفت و هشت صعود کرده‌اند. در دهک دوم، همچنان 29 درصد از ساکنان سال 1397 این دهک، در سال 1399 نیز همان دهک دومی هستند. اما 20 درصد از افراد این دهک تا سال 1399 به دهک یک سقوط کرده‌اند. 25 درصد به دهک سوم منتقل شده، 11 درصد به دهک چهارم، سه درصد به دهک پنجم، پنج درصد به دهک ششم، سه درصد به دهک هفتم و چهار درصد دیگر به دهک‌های بالا صعود کرده‌اند.
از ساکنان دهک سوم نیز، طی سال 1397 تا 1399 حدود 20 درصد همچنان میهمان این دهک هستند. 27 درصد به دهک دوم و شش درصد نیز به دهک یک سقوط کرده‌اند. از ساکنان این دهک درآمدی، 15 درصد به دهک چهارم رفته‌اند، 10 درصد به هرکدام از دهک‌های پنج و شش و حدود پنج درصد به هرکدام از دهک‌های هفت و هشت و سه درصد نیز به دهک هشتم راه یافته‌اند.

ثروتمندان ثروتمندتر شده‌اند؟
براساس آمارهای مرکز آمار ایران، آنهایی که سال 1397 در دهک دهم قرار داشته‌اند، همچنان 62 درصد از آنها میهمان دهک دهم هستند. 14 درصد به دهک نهم سقوط کرده، 13 درصد به دهک هشت، چهار درصد به دهک هفت، دو درصد به دهک ششم، یک درصد نیز به هرکدام از دهک‌های پنج، سه و یک سقوط کرده‌اند. در دهک 9 نیز آنهایی که سال 1397 در این دهک بوده‌اند، 25 درصد همچنان میهمان دهک نهم و 16 درصد به دهک دهم صعود کرده‌اند. 24 درصد به دهک هشتم، 10 درصد به دهک هفت، حدود هفت درصد به هرکدام از دهک‌های شش و پنج، حدود پنج درصد به چهار و سه و یک درصد نیز به دهک‌های دوم و سوم سقوط کرده‌اند.

وضعیت طبقه متوسط شهری
با توجه به بررسی درآمد دهک‌های شهری جامعه در سال‌های 1397 تا 1399 و مقایسه تغییرات این دهک‌ها مشخص شد در پی شرایط اقتصادی این سال‌ها بخشی از افراد در دهک‌های خود ثابت مانده، برخی نیز وارد دهک‌های بالایی و پایینی شده‌اند. به‌عنوان مثال 48 درصد از خانوارهایی که در دهک‌های میانی درآمدی شهری (ششم، پنجم و چهارم) سال 1397 قرار داشتند، درسال 1399 نیز در همان دهک‌ها قرار داشته و 27 درصد در دهک‌های پایین‌تر و 25 درصد دیگر در دهک‌های بالاتر از این دهک‌‌ها واقع شده‌اند.
در دهک ششم ۲۶ درصد از خانوارهای این دهک شهری سال ۱۳۹۷، در همان دهک و ۴۲ درصد به دهک‌های پایین‌تر و ۳۲ درصد به دهک‌های بالاتر در سال ۱۳۹۸ انتقال یافتند. در این دهک، خانوارهایی که توانستند خود را در همان دهک ششم، در سال بعد، یعنی سال ۱۳۹۸، حفظ کنند به طور متوسط درآمدشان از رشد ۲۷ درصدی برخوردار شده است و ۴۲ درصد که نتوانستند درآمد‌شان را ۲۷ درصد رشد دهند به دهک‌های درآمدی پایین‌تر و ۳۲ درصد خانوارها که درآمدشان بیش از ۲۷ درصد رشد یافت به دهک‌های بالاتر انتقال یافتند. ۱۵ درصد از خانوارهایی که در سال ۱۳۹۷ در دهک ششم قرار داشتند، در سال ۱۳۹۹ نیز در همان دهک و ۵۱ درصد به دهک‌های پایین‌تر و ۳۴ درصد به دهک‌های بالاتر انتقال یافتند. خانوارها برای اینکه بتوانند جایگاه خود را در همان دهک ششم سال ۱۳۹۷، در سال ۱۳۹۹، نیز حفظ کنند به متوسط رشد درآمد ۷۴ درصدی احتیاج داشتند و خانوارهایی که در آمدشان بیش از ۷۴ درصد نسبت به دهک ششم سال ۱۳۹۷ رشد یافته بود به دهک‌های بالاتر و کمتر از این رشد درآمد، به دهک‌های پایین‌تر از سال ۱۳۹۷، در سال ۱۳۹۹ انتقال یافتند.
در دهک پنجم ۲۱ درصد از خانوارهایی که درآمدشان در سال ۱۳۹۷ در دهک پنجم قرار داشت، در سال ۱۳۹۸ نیز در همان دهک واقع شده و ۴۲ درصد در دهک پایین‌تر و ۳۷ درصد به دهک‌های بالاتر انتقال یافته بودند. در این دهک، خانوارهایی که به طور متوسط رشد درآمدشان در سال ۱۳۹۸ نسبت به ۱۳۹۷، ۲۹ درصد بوده است، در همان دهک پنجم و خانوارهایی که درآمدشان کمتر از این رشد بوده در دهک‌های کمتر از پنجم و درآمدهایی که بیش از ۲۹ درصد بوده در دهک‌های بالاتر قرار گرفته‌اند. ۱۶ درصد از خانوارهای دهک پنجم درآمدی شهری سال ۱۳۹۷، در سال ۱۳۹۹ نیز در همان دهک قرار داشته و ۴۳ درصد به دهک‌های پایین‌تر و ۴۱ درصد به دهک‌های بالاتر انتقال یافته‌اند. خانوارهای دهک پنجم سال ۱۳۹۹، نسبت به دهک پنجم درآمدی سال ۱۳۹۷، به‌طور متوسط دارای رشد درآمدی ۷۴ درصدی بودند و خانوارهایی که درآمدشان دارای چنین رشدی نبود به دهک‌های پایین‌تر و خانوارها با رشد بالاتر از ۷۴ درصد، به دهک‌های درآمدی بالاتر از دهک پنجم سال ۱۳۹۷، انتقال یافته‌اند.
در دهک چهارم ۲۶ درصد از خانوارهای شهری که در سال ۱۳۹۷ در دهک چهارم درآمدی بودند، در سال ۱۳۹۸ نیز در همان دهک و ۳۵ درصد در دهک‌های پایین‌تر و ۳۹ درصد در دهک‌های بالاتر قرار داشته‌اند. در این دهک، خانوارهایی که به طور متوسط رشد درآمدی ۲۷ درصدی نسبت به متوسط درآمد دهک چهارم سال ۱۳۹۷ داشته‌اند، در سال ۱۳۹۸ نیز توانستند در همان دهک و پیش از رشد ۲۷ درصد، به دهک‌های بالاتر و کمتر از چنین رشد درآمدی، به دهک‌های پایین‌تر انتقال یابند. در این دهک حدود ۲۴ درصد از خانوارهای درآمدی سال ۱۳۹۷، در سال ۱۳۹۹ نیز در همان دهک قرار داشته و ۳۴ درصد در دهک‌های پایین‌تر و ۴۲ درصد در دهک‌های بالاتر واقع شده بودند. خانوارهای دهک چهارم درآمدی ۱۳۹۷، که در سال ۱۳۹۹ نیز دهک چهارم را حفظ کردند، به طور متوسط درآمدشان ۷۴ درصد رشد و پیش از این رشد به دهک‌های درآمدی بالاتر و کمتر از آن به دهک‌های پایین‌تر از سال ۱۳۹۷، در سال ۱۳۸۹ انتقال یافتند.
تجمیع دهک‌های ششم، پنجم و چهارم: براساس داده‌های مرکز آمار ایران؛ ۵۶ درصد از خانوارهایی که در دهک‌های ششم، پنجم و چهارم درآمدی شهری سال ۱۳۹۷ قرار داشتند، در سال ۱۳۹۸ نیز در همان دهک‌ها قرار داشته و ۲۲ درصد در دهک‌های پایین‌تر و ۲۲ درصد دیگر در دهک‌های بالاتر از این دهک‌ها واقع شده‌اند. همچنین ۴۸ درصد از خانوارهای دهک‌های درآمدی ششم، پنجم و چهارم سال ۱۳۹۷، در همان دهک‌ها در سال ۱۳۹۹ و ۲۷ درصد به دهک‌های پایین‌تر و ۲۵ درصد به دهک‌‌های بالاتر انتقال یافتند.

وضعیت طبقه متوسط روستایی
 در دهک ششم روستایی، ۲۳ درصد از خانوارهای روستایی در دهک ششم درآمدی ۱۳۹۷، در سال 1398 نیز در دهک ششم قرار داشته و ۴۳ درصد به دهک‌های درآمدی پایین‌تر و ۳۵ درصد به دهک‌های درآمدی بالاتر در سال ۱۳۹۸ انتقال یافته‌اند. در این دهک ۱۷ درصد از خانوارهایی که در سال ۱۳۹۷، در دهک درآمد ششم قرار داشتند در سال ۱۳۹۹، در همان دهک ششم و ۵۰ درصد به دهک‌های درآمدی پایین‌تر و ۳۴ درصد به دهک‌های درآمدی بالاتر انتقال یافتند.
در دهک پنجم روستایی، ۲۰ درصد از خانوارهایی روستایی که در سال ۱۳۹۷، در دهک پنجم بودند، در سال ۱۳۶۸ نیز در دهک پنجم قرار داشته‌اند و ۳۴ درصد به دهک‌های پایین‌تر و ۴۶ درصد به دهک‌های بالاتر انتقال یافته‌اند. حدود ۱۶ درصد از خانوارهایی که در سال ۱۳۹۷، در دهک پنجم درآمدی قرار داشتند در سال ۱۳۹۹، نیز در همان جایگاه قرار داشته و ۴۰ درصد از این خانوارها به دهک‌های درآمدی پایین‌تر و ۴۴ درصد به دهک‌های درآمدی بالاتر انتقال یافته بودند.
در دهک چهارم، ۲۵ درصد از خانوارهای دهک چهارم درآمدی سال ۱۳۹۷، در سال ۱۳۹۸، نیز در دهک چهارم قرار داشته و ۳۲ درصد به دهک‌های پایین‌تر و ۴۳ درصد به دهک‌های بالاتر از دهک چهارم انتقال یافتند. ۱۸ درصد از خانوارهای دهک چهارم در سال ۱۳۹۷، در همان دهک در سال ۱۳۹۹ قرار داشتند و ۳۳ درصد به دهک درآمدی پایین‌تر و ۴۸ درصد به دهک درآمد بالاتر انتقال یافتند.
تجمیع دهک‌های ششم، پنجم و چهارم: درمجموع ۵۳ درصد از خانوارهای دهک‌های ششم، پنجم و چهارم در همان دهک‌ها، در سال ۱۳۹۸، بوده و ۲۲ درصد به دهک‌های پایین‌تر و ۲۵ درصد به دهک‌های درآمدی بالاتر انتقال یافتند. ۴۹ درصد از خانوارهایی که در دهک‌های درآمدی ششم، پنجم، و چهارم در سال ۱۳۹۷ قرار داشتند، در سال 1399 نیز در این دهک‌ها بوده و ۲۴ درصد به دهک‌های پایین‌تر و ۲۷ درصد به دهک‌های بالاتر انتقال یافتند.

مسکن و مشاغل غیررسمی در صدر عاملان فقر
عوامل تاثیرگذار بر انتقال افراد به دهک‌های بالاتر و پایین‌تر نیز عمدتا عوامل از جنس وضعیت شغلی خانوار (اشتغال، نوع شغل و تعداد شاغلان خانوار)، وضعیت ملکی خانوار، وضعیت تحصیلی خانوار و... بوده است. با بررسی‌های به عمل آمده خانوارهایی که در سال1399 نسبت به سال1397 به دهک‌های پایین‌تر انتقال یافته‌اند، دارای سرپرستان شاغل کمتر، تعداد اعضای با درآمد کمتر، تعداد کارکن کمتر، سرپرستانی با سواد کمتر و تحصیلاتی پایین‌تر و درصد سرپرستان با درآمد بدون کار (بازنشسته و...) و خانه‌دار و با سن بالاتر بوده‌اند. همچنین دارای سرپرستان زن و بی‌همسر براثر فوت و طلاق بیشتر، تعداد اعضای محصل بیشتر و نحوه تصرف مسکن اجاره‌ای بیشتر نسبت به خانوارهایی که به دهک‌های بالاتر از سال1397 انتقال یافتند، بوده‌اند. همچنین مشاغل سرپرستان آنها با درصد بیشتری مربوط به کارگران ساده ساختمانی و حمل‌ونقل مسافر بوده است.
در ادامه ویژگی‌های خانوارهای شهری را که به دهک‌های پایین‌تر یا بالاتر انتقال یافته‌اند بررسی کرده‌ایم.
وضع فعالیت: سرپرستان خانوارهای شهری که در سال۱۳۹۷ در دهک‌های ششم، پنجم و چهارم قرار داشتند و در سال۱۳۹۹ به دهک‌های بالاتر (هفتم، هشتم، نهم و دهم) انتقال یافته‌اند، ۷۱درصد آنها شاغل و سرپرست بیکاری نداشته و ۲۸درصد سرپرستان آنها دارای درآمد بدون کار بودند. اما خانوارهایی که به دهک‌های پایین‌تر (سوم، دوم و یکم) در سال۱۳۹۹ انتقال یافته‌اند، ۵۲درصدشان شاغل، ۵درصد بیکار و ۳۷درصدشان دارای درآمد بدون کار بوده‌اند. در سال۱۳۹۷ حدود ۶۸درصد سرپرستان خانوارهای دهک ششم، پنجم و چهارم شاغل، یک‌درصد بیکار و ۲۹درصد دارای درآمد بدون کار بوده‌اند و از این خانوارها که در سال۱۳۹۹ به دهک‌های سوم، چهارم و اول انتقال یافتند، سرپرستان شاغل آنها به ۵۲درصد کاهش و بیکاران به ۵درصد و سرپرستان با درآمد بدون کار (بازنشسته و...) به ۳۷درصد افزایش یافته است.
محل فعالیت اصلی و نوع شغل سرپرستان خانوارها: بیشترین درصد مشاغل و محل فعالیت سرپرستان مزد و حقوق‌بگیری که در سال1399 به دهک‌های پایین‌تر (سوم، دوم و اول) نسبت به سال۱۳۹۷ انتقال یافتند، در شغل کارگران ساده (۱۹درصد) و کارکنان فروشگاه‌ها (۸درصد) و محل فعالیت آنها بخش ساختمان با ۱۸درصد و در غیر مزد و حقوق‌بگیری (مشاغل آزاد)، در رانندگی خودروهای سواری، تاکسی و وانت (۴۱درصد)، با محل فعالیت در بخش حمل‌ونقل مسافر (۲۹درصد) بوده است.
نحوه تصرف خانوارها: نحوه تصرف مسکن ۷۳درصد خانوارهایی که در سال۱۳۹۹ نسبت به سال۱۳۹۷ به دهک‌های بالاتر (از ششم، پنجم و چهارم) انتقال یافتند، ملکی و ۲۱درصد اجاری، اما 26درصد از خانوارهایی که از دهک‌های ششم، پنجم و چهارم، سال۱۳۹۷ به دهک‌های سوم و دوم و اول در سال۱۳۹۹ انتقال یافتند، نحوه تصرف مسکن آنها ملکی و 74درصد اجاری بوده است. به‌عبارتی، هزینه‌های مسکن و مشاغل غیررسمی سرپرست خانوار ازجمله عاملان سقوط اقتصادی برخی خانوار و برعکس آن، داشتن مسکن و مشاغل رسمی ازجمله عوامل موثر در تغییر طبقه اقتصادی خانوارها طی سال‌های 1397 تا 1399 بوده است.

ارتقای رفاهی صاحبان مشاغل آزاد
داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد وضع فعالیت سرپرستان خانوارهایی که نسبت به سال۱۳۹۷ به دهک‌های بالاتر در سال۱۳۹۹ قرار گرفتند، در مزد و حقوق‌بگیری بیشترین درصد محل فعالیت آنها در ساخت بنا (۱۲درصد) و سازمان‌ها و اداره‌های مرتبط با انتظام بنگاه‌های اقتصادی (۱۰درصد) و فعالیت‌های دفاعی (۸درصد) بوده است. نوع شغل این سرپرستان در مزد و حقوق‌بگیری امور عمومی، دفتری و اداری (۱۴درصد) و بیشترین درصد در غیر مزد و حقوق‌بگیری (مشاغل آزاد) مغازه‌داران و سرپرستان فروشگاه‌ها با ۳۲درصد بوده است.
تعداد کارکن در خانوارها: خانوارهای شهری که در سال۱۳۹۹ نسبت به سال۱۳۹۷ در دهک‌های بالاتر (ششم، پنجم و چهارم) قرار گرفتند، ۲۴درصد دارای بیش از یک نفر کارکن و در خانوارهایی که به دهک‌های پایین‌تر انتقال یافتند، فقط ۷درصد آنها بیش از یک نفر کارکن داشتند. درصورتی که در سال۱۳۹۷ حدود ۱۱درصد از اعضای خانوارهای این دهک‌ها بیش از یک نفر کارکن بوده‌ است.
همچنین در سال۱۳۹۷ حدود ۴۲درصد از خانوارهای دهک‌های ششم، پنجم و چهارم بدون عضو کارکن بوده‌اند که در سال۱۳۹۰، با انتقال به دهک‌های سوم، دوم و اول تعداد عضو بدون کارکن آنها به ۴۳درصد افزایش یافته و خانوارهایی که در سال۱۳۸۹ به دهک‌های بالاتر انتقال یافتند، تعداد بدون عضو کارکن آنها به ۱۷درصد کاهش یافته بود.
تعداد افراد با درآمد در خانوارها: در خانوارهایی که در سال۱۳۹۹ نسبت به سال۱۳۹۷ در دهک‌های بالاتر قرار گرفته‌اند، به‌طور متوسط دارای ۲فرد با درآمد و خانوارهایی که به دهک‌های پایین‌تر انتقال یافتند، 1.7فرد دارای درآمد داشته‌اند.
جنس سرپرستان خانوار: براساس گزارش مرکز آمار ایران، درصد سرپرستان زن خانوار شهری در دهک‌های ششم، پنجم و چهارم سال۱۳۹۷ حدود 7درصد بوده است که در سال۱۳۹۹ خانوارهایی که به دهک‌های پایین‌تر انتقال یافتند به ۱۳درصد افزایش و در خانوارهایی که به دهک‌های بالاتر انتقال یافته به ۵درصد کاهش یافته بود.

سواد و تحصیلات سرپرستان
۹درصد از سرپرستان خانوارهای شهری که در سال1399 به دهک‌های بالاتر (ششم، پنجم و چهارم) نسبت به سال۱۳۹۷ انتقال یافتند و ۱۷درصد از سرپرستان خانوارهایی که به دهک‌های پایین‌تر انتقال یافتند، از سواد برخوردار نبوده‌اند. حدود ۲۰درصد تحصیلات سرپرستانی که به دهک‌های بالاتر (ششم، پنجم و چهارم) در سال۱۳۹۹ انتقال یافتند، دیپلم به‌بالا و ۷۱درصد دیپلم و پایین‌تر از دیپلم بوده و سرپرستانی که به دهک‌های پایین‌تر انتقال یافتند، ۸۰درصد دیپلم و پایین‌تر از دیپلم و ۴درصد بالاتر از دیپلم بوده است.
متوسط سن سرپرستان: متوسط سن سرپرستان خانوارهایی که در سال1399 به دهک‌های بالاتر (ششم، پنجم و چهارم) نسبت به سال۱۳۹۷ انتقال یافته‌اند، ۵۲سال و خانوارهایی که به دهک‌های پایین‌تر انتقال یافته‌اند ۵۴سال بوده است.
وضع زناشویی سرپرستان: حدود ۹۴درصد سرپرستان خانوارهایی که نسبت به دهک‌های (ششم، پنجم و چهارم) سال۱۳۹۷ به دهک‌های بالاتر در سال۱۳۹۹ انتقال یافتند، دارای همسر و ۶درصد بی‌همسر بر اثر فوت و بی‌همسر بر اثر طلاقی وجود نداشته است و در سرپرستان خانوارهایی که به دهک‌های پایین‌تر (سوم، دوم و اول) انتقال یافتند ۸۴درصد آنها دارای همسر، ۱۴درصد بی‌همسر بر اثر فوت و ۲درصد بی‌همسر بر اثر طلاق بودند. خانوارهایی که در سال۱۳۹۷ در دهک‌های ششم، پنجم و چهارم درآمدی قرار داشتند و در سال۱۳۹۹ به دهک‌های پایین‌تر (سوم، دوم و اول) انتقال یافتند، سرپرستان بی‌همسر بر اثر فوت آنها از ۶درصد به ۱۴درصد و سرپرستان بی‌همسر بر اثر طلاق آنها از یک درصد به ۲درصد افزایش یافته بود.

عاملان اصلی جابه‌جایی طبقاتی
براساس بررسی‌های این تحقیق، در دهک‌های درآمدی و هزینه‌ای خانوارهای شهری و روستایی، خانوارهایی که در سال۱۳۹۷ در دهک‌های میانی (ششم، پنجم و چهارم) قرار داشتند هم به دهک‌های درآمدی و هزینه‌ای پایین‌تر و هم بالاتر و هم در همان دهک‌های سال۱۳۹۷، در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ قرار گرفتند و به‌عبارت محاوره‌ای، تعدادی از این خانوارها در سطح درآمدی نامناسب‌تر (کم‌درآمدتر)، تعدادی در سطح درآمدی مناسب‌تر (درآمد بیشتر) و تعدادی نیز در همان موقعیت قبلی (سال۱۳۹۷) قرار داشته‌اند و حتی ۳۴درصد از خانوارهای دهک درآمدی یکم (کمترین درآمدها) به دهک درآمدی بالاتر و ۳۸درصد از خانوارهای دهک دهم درآمدی بیشترین درآمد سال۱۳۹۷، در سال۱۳۹۹ به دهک‌های پایین‌تر از دهک دهم انتقال یافتند، لذا نمی‌توان اثبات کرد که همه کم‌درآمدها، سطح و موقعیت اقتصادی‌شان نسبت به قبل از منظر دهک‌های درآمد یا هزینه، نامناسب‌تر شده است.
همچنین خانوارهای شهری که در سال۱۳۹۹ نسبت به سال۱۳۹۷ به دهک‌های بالاتر (سطح درآمدی بالاتر) انتقال یافتند، دارای سرپرستان شاغل، تعداد افراد با درآمد و درصد تعداد افراد کارکن بیشتر و خانوارهای انتقال‌یافته به دهک‌های پایین‌تر (سطح درآمدی پایین‌تر)، از این ویژگی‌ها کمتر برخوردار بوده‌اند. به‌عبارت دیگر، خانوارهایی به دهک‌های پایین‌تر انتقال یافتند که شاغلان و تعداد اعضای کارکن و دارای افراد با درآمد، کمتر داشته‌اند.
خانوارهای شهری که در سال1399 در دهک‌های پایین‌تر درآمد کمتر نسبت به سال۱۳۹۷ قرار داشتند، از زنان سرپرست خانوار بیشتر، دارای سن سرپرست بالاتر، بی‌همسر بر اثر فوت و طلاق و تعداد محصلان بیشتر و میزان باسوادی کمتر و تحصیلات سرپرستان دیپلم و دیپلم به پایین و درصد تصرف مسکن اجاره‌ای بیشتر و از امکانات رفاهی کمتری برخوردار بوده‌اند. به‌عبارت دیگر؛ خانوارهایی به دهک‌های پایین‌تر انتقال یافتند که از زنان سرپرست خانوار بیشتر، سطح تحصیلی پایین‌تر و مسکن اجاره‌ای و بازنشستگی و سرپرستان با سنین بالاتر برخوردار بودند و درصد بیشتر سرپرستان آنها در مشاغل کارگران ساده بخش ساختمان و در غیر مزد و حقوق‌بگیری در مشاغل رانندگی سواری، وانت و تاکسی بوده‌اند.