محمدامین ناصری‌فرد، فعال نشریات دانشگاه فردوسی مشهد: هرساله در تقویم دانشگاه‌ها رویدادهای متنوعی متناسب با فعالیت‌های گوناگون داوطلبانه دانشجویان برگزار می‌شود. جشنواره نشریات هم یکی از آن فعالیت‌هایی است که موردتوجه و علاقه دانشجویان و مسئولان فرهنگی و اجتماعی دانشگاه‌ها قرار می‌گیرد. جشنواره‌های نشریات دانشگاه‌ها، فرصتی است برای گردهمایی فعالان نشریه‌های مختلف تا هم بتوانند به تبادل‌نظر و شناسایی نقاط ضعف و قوت خودشان بپردازند، هم اینکه در یک رقابت سالم و نشاط‌آفرین شرکت کنند و ماحصل تلاش یک‌ساله خود را ببینند. تا به اینجا از بدیهیات برگزاری جشنواره نشریات گفتیم. آن چیزی که جشنواره‌ها را از یکدیگر متمایز می‌کند، برگزاری برنامه‌های جانبی و کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی است که همزمان با دریافت آثار و داوری آنها صورت می‌گیرد و بر غنا و ارزشمندی این رویدادها می‌افزاید. طی این سال‌ها به‌تجربه متوجه شده‌ام تمرکز بیشتر این کارگاه‌ها و برنامه‌های آموزشی برای فعالان، نویسندگان، طراحان و ویراستارانِ حاضر در نشریات است تا کیفیت کارشان را بالا ببرند و درنتیجه نشریات پس از گذر از هر جشنواره با توانی مضاعف سال نوی نشریاتی خود را آغاز کنند. نکته مهم و اساسی که در این جشنواره‌ها مورد غفلت قرار می‌گیرد، کشف استعداد و استفاده از افراد جدید در بستر کار نشریاتی است. جذب افراد جدید و دانشجویان علاقه‌مند به فعالیت در نشریات دانشجویی، اغلب به زمانی به‌غیر از جشنواره موکول می‌شود و اگر بخواهیم درحوالی بازه برگزاری جشنواره نگاهی بیندازیم، بیشتر بعد از برگزاری جشنواره‌ها این اتفاق می‌افتد؛ یعنی پس از برگزاری یک اختتامیه پرسروصدا که مهم‌ترین اتفاق آن روزهای دانشگاه است و اعلام نتایج و برگزیدگان. بعد از این است که دانشجویانی که علاقه‌مند شده‌اند وارد نشریات و قاعدتا نشریات برتر همان جشنواره می‌شوند و فرآیند اینکه یک نفر مستعد است یا خیر تازه از این مرحله آغاز می‌شود. افرادی که بیشتر تنها داشته‌شان علاقه است و به‌دلیل نبود فرصت تجربه نویسندگی در دوران دانش‌آموزی یا حتی لازم‌نبودن کسب مهارت نویسندگی طی گذراندن واحد‌های درسی، ورود به عرصه نشریات مقارن می‌شود با اولین تجربه قلم‌فرسایی آنها و قاعدتا پس از کسب این برخورد از نزدیک هرکدام می‌توانند بگویند که استعداد و توانایی و علاقه واقعی به نویسندگی و فعالیت در حوزه نشریات دارند یا خیر.
پس از ورود به نشریات، تازه پیش‌فرض‌های غلط‌شان از فضای مطبوعات و نوشتن و خبرنگاری و داستان‌نویسی و... پاک می‌شود و می‌توانند بهتر گرایش خود را انتخاب کنند. این نوع ورود افراد بدون داشتن پیشینه و ذهنیت صحیح از هر کار و فعالیتی باعث می‌شود بازدهی افراد و نسبت کسانی که وارد یک عرصه می‌شوند با کسانی که عرصه درست را انتخاب کرده‌اند بسیار کمتر از توقع باشد. اما راهکار چیست؟ آیا نمی‌شود طور دیگری به مقوله برگزاری جشنواره‌ها پرداخت؟ راه‌حل شاید در همین نکته باشد. ابتدا باید به این بپردازیم که چرا برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی حین برگزاری جشنواره‌ها کار آنچنان مفیدی نیست. اول اینکه آموزش دادن و فراگرفتن هر هنر و توانایی نیازمند ممارست و وقت گذاشتن است. اما اغلب دوره‌های برگزارشده درطول مدت برگزاری جشنواره‌های نشریات به‌علت برنامه فشرده جشنواره‌ها کارایی لازم را ندارند و حقیقتا به دانشجویی که خودش حداقل یک‌سالی است تجربه فعالیت دارد چیز جدیدی اضافه نمی‌کند و اگر هم این اتفاق بیفتد درصد آن کم است. همچنین اینکه اغلب تمرکز دانشگاه‌ها به برگزاری دوره‌های آموزشی باکیفیت فقط در بازه زمانی برگزاری جشنواره باشد هم مورد نقد است، زیرا نیاز اعضای دانشجویی به فراگیری دانش نوشتن و درست نوشتن محدود به یک‌ماه جشنواره نیست و قاعدتا باید این نوع آموزش‌ها درطول سال به‌طور مناسب برگزار شود.
نکته دیگری هم که قابل‌بحث است نبود امکان حضور افراد در بیش از یک یا دو کارگاه به‌دلیل فشردگی برنامه‌های جشنواره‌هاست. حالا اگر بخواهیم دوره‌های آموزشی را از جشنواره‌ها حذف کنیم چه جایگزینی برای آن می‌توانیم در نظر بگیریم؟ پیشنهاد ما برای همه مسئولان فرهنگی دانشگاه‌ها و فعالان نشریات دانشجویی دانشگاه‌های سراسر کشور این است که به سمت برنامه‌هایی با محوریت کشف استعدادهای نهفته دانشجویان بروید؛ مسابقه برگزار کنید، چالش‌های جذاب بسازید، نوشتن را با درس‌ِ دانشجو پیوند بزنید، از قالب‌های رسانه‌ای جدید برای آشنایی دانشجویان با فعالیت‌های مختلف نشریات (که بحق یک فعالیت کاملِ گروهیِ رسانه‌ای است) استفاده کنید و این‌گونه جشنواره نشریات را تبدیل کنید به جایی برای همه، چون نوشتن نیاز همیشگی است و نوشته اثری همیشگی.
شاید شما هم بتوانید از خوبی‌ها و بدی‌های شیوه کنونی برگزاری جشنواره نشریات دانشجویی بگویید اما چیزی که باید مورد بررسی قرار گیرد این است که ما باید به سمت بهینه‌تر کردن فعالیت‌های حاضر برویم. همان‌طور که نشریات دیگر نمی‌توانستند تنها در فضای مکتوب بقا داشته باشند و به دیجیتالی‌شدن روی آوردند، حالا نوبت جشنواره‌های سالانه نشریات است که از مدل کهنه و قدیمی خود فاصله گرفته و تبدیل به یک نقطه‌‌عطف در دنیای مکتوبات شوند.
مطالب پیشنهادی
