یار دوازدهم انگلیس و آمریکا

امید نظری، خبرنگار: بعد از مدت‌ها انتظار و مواجه شدن با اسامی کشورهایی از قاره‌های اروپا، آفریقا، آمریکا و اقیانوسیه سرانجام اولین دیدار تدارکاتی شاگردان دراگان اسکوچیچ بعد از صعود به جام‌جهانی و مشخص‌شدن قرعه یوزهای ایرانی در بیست‌ودومین دوره جام‌جهانی مقابل تیم رتبه چهل‌وچهارم رده‌بندی فیفا یعنی الجزایر تحت هدایت جمال بلماضی برگزار شد؛ این تیم که در چندماه اخیر بعد از حذف در مرحله گروهی جام ملت‌های آفریقا و ناکامی در صعود به جام‌جهانی2022 قطر، بهترین لقب برایش ناکام بزرگ است با تیمی مقابل شاگردان مربی کروات قرار گرفت که نسبت به ترکیب اصلی‌شان مقابل اوگاندا و تانزانیا در مرحله مقدماتی جام ملت‌های آفریقا2023 کامرون که 14 و 18 خرداد برگزار شد به ترتیب 4 و 2 بازیکن یکسان داشت اما شاگردان سرمربی 53ساله حتی موفق نشدند مقابل بازیکنان ذخیره و کم‌تجربه قهرمان جام ملت‌های آفریقا2019 عملکردی شایسته ارائه دهند و با رقم زدن اتفاقاتی تلخ درون مستطیل سبز 162روز مانده به برگزاری دیدار برابر انگلیس پرستاره و زهردار، نگرانی‌ها را چندین‌برابر کردند.

ترکیب نامتوازن
تیم تحت هدایت مرد کروات در یکی از بی‌نظم‌ترین نمایش‌های تاکتیکی چندین‌سال اخیر خود که با رقابت مقابل کره‌جنوبی در سئول جدالی تنگاتنگ دارد نتیجه را 2 بر یک به شاگردان سرمربی اسبق الدحیل و تیم‌ملی قطر واگذار کرد اما ابعاد منفی این شکست تنها مختص به نتیجه جدال نمایندگان آسیا و آفریقا نیست و عملکرد فنی ارائه‌شده در مستطیل سبز ورزشگاه باشگاه القطر باعث افزایش بیم‌های پیشین شد. اولین نکته بسیار تلخ در عملکرد تیم‌ملی فوتبال ایران درخصوص ترکیب نامتوازن این تیم است؛ ایران درحالی قدم در این رقابت گذاشت که از حضور بازیکنی همچون امید نورافکن در دفاع وسط سود برد که البته این حضور در دفاع میانی اتفاقی تازه نبود و در جدال شاگردان اسکوچیچ مقابل امارات و دیدارهای هفته بیست‌وپنجم تا بیست‌ونهم تیم سپاهان شاهد آن بودیم ولی در همان لحظات ابتدایی بعد منفی و نگران‌کننده استفاده از نورافکن در پست غیرتخصصی و نادیده گرفتن بازیکنانی همچون عارف آغاسی و عارف غلامی که در پست دفاع میانی مهارت دارند، نمایان شد. سرمربی اهل کشور کرواسی در ابتدای نیمه دوم متوجه اشتباه خود شد و امید نورافکن را به یکی از پست‌های تخصصی‌اش یعنی دفاع چپ منتقل کرد که باعث بالا رفتن بازدهی مدافع 182سانتی‌متری شد اما او را از حیث پیاده‌کردن افکار تاکتیکی به‌دلیل انتقال به یک پست متفاوت با شرح وظایف گوناگون دچار سردرگمی کرد تا ماحصل 90دقیقه حضور نورافکن در مستطیل سبز اشتباه تاثیرگذار روی گل دوم الجزایر و ثبت آمار یک پاس‌گل، 93درصد دقت پاس، یک پاس کلیدی، یک دفع توپ، یک قطع توپ، 2 دریبل موفق، یک نبرد هوایی موفق و 2 خطا باشد.

ایراد تاکتیکی بزرگ
بزرگ‌ترین مشکل شاگردان اسکوچیچ که در رقابت برابر الجزایر و کره‌جنوبی آن را مشاهده کردیم ضعیف شدید در پرس‌های میانی و کوچک کردن فضای حریف و بازپس‌گیری توپ و ضدحملات بود؛ شاگردان دراگان اسکوچیچ قطعا در جام‌جهانی توانایی بازی متعادل مقابل انگلیس، آمریکا و ولز را ندارند و راهی به‌جز بازی واکنش‌گرایانه و به اشتباه انداختن حریف پیش‌روی خود نمی‌بینند اما اگر اتفاقات مقابل شاگردان پائولو بنتو و جمال بلماضی در بیست‌ودومین دوره جام‌جهانی تکرار شود و ایرانی‌ها بعد از ناکامی در کوچک کردن فضای حرکتی حریفان با حملات پرتعداد شاگردان گرت ساوتگیت، گرگ برهالتر و راب پیج مواجه می‌شوند که ماحصل ایران بعد از اتمام سه بازی انبوه حزن و محنت است. یکی از مشکلاتی که حل آن تا حدودی شانس موفقیت ایران در جام‌جهانی قطر را بالا خواهد برد کم‌شدن اشتباهات تاثیرگذار تیم است؛ قطعا یکی از هدف‌های برگزاری دیدارهای دوستانه کم‌شدن اشتباهات و درک نقاط ضعف و قوت است، برای مثال کارلوس کی‌روش در دیدارهای دوستانه پیش از آغاز جام‌جهانی2014 مقابل گینه درک کرد سنگربانی همچون دانیال داوری به‌عنوان آخرین مهره دفاعی ایران بازیکنی قابل اطمینان نیست و علیرضا حقیقی را برای تقابل مقابل نیجریه، آرژانتین و بوسنی‌وهرزگوین آماده کرد، اما درحال حاضر فوتبال ملی ایران به‌دلیل شرایط نامناسبی که در بخشی از آن کادرفنی مقصر است، شانس آزمون و خطای چندانی ندارد و باید هرچه زودتر برای سیستم و ابزارهای مورد نیازش در جام‌جهانی به قطعیت برسد و در چند رقابت دوستانه پیش‌رو آنها را بسنجد. همان‌طور که پیش از این اشاره شد تیم‌ملی شانس چندانی برای تقابل برابر از حیث فنی با نمایندگان قاره اروپا و آمریکا در جام‌جهانی ندارد و ناچار است با بازی واکنش‌گرایانه از اشتباهات حریفان استفاده کند اما در بدترین وضعیت ممکن حریفان لحظاتی برای تقسیم انرژی عقب‌نشینی می‌کنند تا درطول بازی شادابی خود را از دست ندهند که لحظات عقب‌نشینی حریفان اهمیت بازیسازی برای خلق موقعیت بیش از لحظات دیگر است که شاگردان اسکوچیچ در این حربه تاکتیکی ضعف شدید دارند و تنها تلاش می‌کنند با کارهای تاکتیکی 2 یا 3نفره به مقصود موردنظر برسند. دیگر نکته تعیین‌کننده در لحظات حمله، گیر نیفتادن در تله‌های دفاعی حریفان است که یک نمونه آن را الجزایر با تله‌های آفساید خود به تیم‌ملی ایران اثبات کرد که حل این ضعف می‌تواند یکی از استراتژی‌های حریفان را خنثی کند.

آینده‌ای که نباید مثل گذشته باشد
بعد از توجه به موارد اشاره‌شده درک می‌کنیم وضعیت فعلی ایران شباهتی به تیم‌های حاضر در جام‌جهانی ندارد و شاگردان اسکوچیچ نمی‌توانند با این سطح فنی در یک تورنمنت جهانی لحظات خوبی را رقم بزنند، البته خیلی از این مشکلات با طراحی تمرینات جدید، دیدارهای دوستانه با سطح‌های متفاوت و شناخت درست از ظرفیت تیم خودی و حریفان قابل حل است، اما تمام این موارد نیازمند وجود یک همیت کم‌تکرار برای حل موارد اشاره‌شده تاکتیکی است که تا این لحظه اراده‌ای برای رقم زدن اتفاقات تاریخی ازسوی افراد تاثیرگذار دیده نمی‌شود و نکته غالب این روزهای فوتبال ایران نگرانی و یأس است.