تهران دسترسی به برخی دوربین‌های فراپادمانی را محدود کرد، اگر فشار سیاسی آژانس ادامه پیدا کند گزینه خروج از ان‌پی‌تی روی میز است
بعد از درز دو گزارش ضدایرانی آژانس در رسانه‌ها گمانه‌زنی‌ها درمورد تصویب یک قطعنامه ضدایرانی علیه ایران نیز آغاز شد. این قطعنامه در نشست اخیر شورای حکام توسط آمریکا و تروئیکای اروپایی تحویل اعضای شورا شد. قطعنامه ضدایرانی آژانس با واکنش ایران مواجه شد. در بیانیه‌ای که روز گذشته سازمان انرژی اتمی منتشر کرده، خبر از قطع دو دوربین از دوربین‌های نظارتی آژانس انرژی اتمی در ایران داده شده است. در این بیانیه آمده است: «آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون نه‌تنها قدردان همکاری گسترده ایران نبوده بلکه به نوعی آن را وظیفه تلقی کرده است. از امروز دستور قطع دوربین‌های فراپادمانی دستگاه اندازه‌گیری برخط سطح غنا OLEM و فلومتر آژانس به مسئولان ذی‌ربط داده شده است.» سازمان انرژی اتمی در ادامه این بیانیه متذکر شده است: «بیش از ۸۰درصد از دوربین‌های موجود آژانس، دوربین‌های پادمانی هستند که کما فی‌السابق فعالیت این دوربین‌ها ادامه خواهد داشت.» اقدام روز گذشته سازمان انرژی اتمی را می‌توان یک نمونه ابزار مشروع در برابر اقدامات خصمانه آژانس قلمداد کرد که اسفندماه سال گذشته محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی اختیار ایران برای استفاده از آن را متذکر شده بود. رافائل گروسی، دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اسفند سال گذشته برای حل یکی از مهم‌ترین موانع رسیدن به توافق در مذاکرات وین یعنی بسته شدن پروندههای ادعایی علیه ایران ذیل PMD به تهران سفر کرده بود. در این سفر مقرر شد سازمان انرژی اتمی ایران تا اواخر خردادماه سال 1401 مدارکی را که لازم است با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تبادل کند. بعد از این تاریخ، اگر در نشست شورای حکام با خواست اعضای این شورا ازجمله کشورهای 1+5 پروندههای پادمانی بسته شد، ایران نیز در یک فضای تعاملی به تعهدات خود ادامه خواهد داد. پیش از این «فرهیختگان» در گزارشی با عنوان «خرداد؛ زمان اجرای توافق احتمالی» پیامدهای رویکرد غیرسازنده احتمالی آژانس در مواجهه با پروندههای ادعایی علیه ایران و واکنش ایران به اقدامات سیاسی آژانس را متذکر شده بود. حال با فرارسیدن موعد مقرر یعنی اواخر خردادماه ابتدا درز گزارش‌های محرمانه آژانس علیه ایران در رسانه‌ها و اکنون نیز طرح قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام با استناد به گزارش‌های ضدایرانی آژانس این گزاره اثبات شده است که آژانس عزمی برای تعامل با ایران نداشته و همچنان به‌عنوان ابزار طرف غربی فعالیت می‌کند. در مقابل تیم مذاکره‌کننده دولت سیزدهم با پیش‌بینی اقدامات سیاسی آژانس از ابتدای مذاکرات خود با این نهاد بین‌المللی برخلاف مشی شکست‌خورده دولت دوازدهم تن به رویکرد اجرای تعهدات و به انتظار نشستن برای اجرای تعهدات طرف مقابل نداد و رویکرد اجرای گام‌به‌گام تعهدات خود را درپیش گرفت. در ادامه ضمن تشریح این رویکرد دستاوردهای ناشی از آن را بررسی می‌کنیم.
ناشی‌‌بازی با ماشه
خروج آمریکا از توافق برجام را می‌توان آغاز تلاش طرف‌های غربی برای جلوگیری از انتفاع ایران از این توافق برشمرد. بعد از رسیدن موعد پایان تحریم‌های تسلیحاتی در مهرماه 99 طرف‌های غربی مصمم‌تر هستند با به شکست کشاندن کامل توافق مانع از فرارسیدن موعد زمانی رفع سایر تحریم‌ها ازجمله تحریم‌های سازمان ملل شوند. هماهنگی واضح و بدون پرده‌‌پوشی تروئیکای اروپایی با آژانس را نیز می‌توان در راستای همین هدف توجیه کرد. حضور چین و روسیه به‌عنوان اعضای دارای حق وتو بین اعضای دائم سازمان ملل تصویب قطعنامه ضدایرانی از مسیر معمول را غیرمحتمل کرده اما وجود مکانیسم ماشه در برجام این امکان را به وجود آورده است که طرف‌های غربی این امکان را داشته باشند تا صرفا با شکایت علیه ایران راه ساده‌تری را برای تصویب قطعنامه ضدایرانی در سازمان ملل پیموده و برجام را با شکست مواجه سازند. در راستای تحقق این هدف نیازی به تصویب قطعنامه در شورای حکام آژانس انرژی اتمی نیست؛ اما وجود چنین قطعنامه‌هایی باعث می‌شود تا طرف‌های غربی مستندات بیشتری علیه برنامه هسته‌ای ایران آرشیو کرده و تصویب قطعنامه ضدایرانی در سازمان ملل را راحت‌تر برای رسانه‌ها و افکار عمومی توجیه کنند. بند آخر قطعنامه اخیر نیز نشان می‌دهد که طرف غربی تصمیم دارد برای سنگین‌تر کردن پرونده ایران همچنان از آژانس به‌عنوان اهرم فشار بهره ببرد. در این بند از مدیرکل آژانس درخواست شده است تا زمانی که مسائل ادعایی علیه ایران حل‌نشده باقی بماند به گزارش‌دهی به شورای حکام ادامه دهد. واکنش قاطع طرف ایرانی در مقابل این فضاسازی اما باعث شد طرف غربی با محافظه‌کاری بیشتری مسیر تصویب قطعنامه علیه ایران را جلو ببرد و آژانس نیز لحن خود را تلطیف کند تا تصویب این قطعنامه واکنش شدیدی را از جانب ایران در پی نداشته باشد. در همین راستا استفانی لیختن‌اشتاین، خبرنگار فارین‌پالیسی در توئیتی نوشته است: «متن این پیش‌نویس ملایم است و در آن هیچ قیدی از اینکه موضوع به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع شود، نیست.» رافائل گروسی، دبیرکل آژانس روز دوشنبه نسبت به اعلام موضع قاطع ایران مبنی‌بر کاهش همکاری با آژانس واکنش نشان داد و گفت: «تصمیم‌گیری درباره قطعنامه علیه ایران به شورای حکام بستگی دارد و آژانس خواهان کاهش همکاری با ایران نیست.» جریان رسانه‌ای غرب و آژانس با هدف مواجه نشدن با واکنش ایران سعی در بی‌اهمیت جلوه‌دادن قطعنامه ضدایرانی اخیر شورای حکام داشته و آن را غیرمرتبط با قطعنامه سازمان ملل توصیف کرده‌اند اما از آنجا که گزارش‌های آژانس و قطعنامه‌های اینچنینی می‌تواند برای زمینه‌سازی تصویب قطعنامه ضدایرانی در سازمان ملل مورد استفاده قرار گیرد تهران باید با رویکردی قاطعانه نسبت به آن واکنش نشان دهد. رویکردی که مواضع محافظه‌کارانه آژانس نشان می‌دهد بسیار کارآمدتر از مصلحت‌اندیشی و تعامل منفی با آژانس است.
در این رابطه بیشتر بخوانید:
یکی از سناریوهای پیش‌روی ایران: حرکت به‌سمت غنی‌سازی 90 درصدی (لینک)
با ادامه موضع مخرب آژانس اقدام متقابل ایران شدیدتر خواهد شد (لینک)
مطالب پیشنهادی
