یگانه عرب، خبرنگار گروه دانشگاه: با نام‌گذاری سال1401 به‌نام تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین و تاکیدات مقام‌معظم‌رهبری بر افزایش سهم درصدی دانش‌بنیان‌ها از اقتصاد کل کشور و همچنین لزوم مشارکت بیش از پیش دانش‌بنیان‌ها در بهبود چالش‌ها و معضلات کشور، یکی از نهادهای موثر بر تحقق این شعار و بیانات رهبری، مرکز شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری است. این مرکز با اهدافی چون حمایت از ایجاد، توانمندسازی و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان، هماهنگی با سایر دستگاه‌ها جهت تدوین دستورالعمل‌ها و ارائه حمایت‌های موردنیاز به شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان، به‌روزرسانی بانک اطلاعاتی از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان، نظارت و هماهنگی فرآیندهای بررسی، تصویب و اجرای طرح‌های شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان و... کار خود را آغاز کرده و در تلاش است در تحقق این اهداف و حمایت از اقتصاد دانش‌بنیان در کشور بیش از گذشته نقش موثری ایفا کند.
با توجه به نقش این مرکز در بهبود معضلات و دغدغه‌هایی که دانش‌بنیان‌ها در ابعاد کوچک و بزرگ از تجاری‌سازی محصولات تا فعالیت در بازار و ورود به عرصه بین‌المللی با آن مواجهند با رضا اسدی‌فرد، سرپرست مرکز شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری درخصوص فعالیت‌های این مرکز برای افزایش تعامل بخش خصوصی و دولتی، اقدامات مرکز شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان برای افزایش حمایت از این شرکت‌ها در سال1401، اجرای قانون جهش تولید دانش‌بنیان و تاثیرات اجرای آن در کشور و... گفت‌وگویی داشته‌ایم که از نظر می‌گذرانید.
رضا اسدی‌فرد، سرپرست مرکز شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری با اشاره به برنامه اجرایی این مرکز در بهبود چالش‌هایشان ازجمله افزایش تعامل بخش خصوصی (شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق) و دولتی ازجمله صنایع بزرگ کشور و در سال1401 عنوان کرد: «غیر از رویدادهای متنوعی که معاونت علمی‌وفناوری با سازمان‌ها و شرکت‌های مختلف با توجه به تقاضاهایی که دارند برگزار می‌کند، ابزارهایی در دست داریم که می‌تواند در رسیدن به این مهم موثر باشد. ابزارهایی به‌نام «ساخت بار اول» که کمک می‌کند اگر شرکتی، نیروگاهی، پتروشیمی یا پالایشگاهی یا هر مجموعه دولتی همچون سازمان صداوسیما و... محصول بزرگی را نیاز دارد که تاکنون در ایران ساخته نشده ‌است، شرکت‌های دانش‌بنیان سازنده آن محصولات که پتانسیل ساخت آن را دارند به نهادهای متقاضی معرفی کنیم.»
اسدی‌فر ادامه داد: «معمولا کارفرماها این مشکل را دارند که باید در فرآیند مناقصه این کار را انجام دهند که کار طولانی است و شرکت‌های داخلی نمی‌توانند با شرکت‌های خارجی که از قبل در این حوزه فعال بودند، رقابت کنند. بنابراین مصوبه‌ای داریم که بنابر آن معاونت علمی مجوزی را به‌نام ساخت بار اول صادر می‌کند و براساس آن سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی همچون ستاد اجرایی، بنیاد مستضعفان و... می‌توانند بدون تشریفات مناقصه با آن شرکت برای تولید محصول خود قرارداد ببندند و این امکان خوبی برای تعامل بخش دولتی و خصوصی است که در دستورکار و انجام قرار دارد.»
وی با اشاره به برگزاری برخی رویدادهای مهم در افزایش تعامل بخش خصوصی و دولتی گفت: «بسیاری از مجموعه‌های دولتی و خصوصی و صنایع بزرگ کشور که محل اجرای پروژه‌های بزرگ و چندمیلیون و میلیارد دلاری هستند، از توانمندی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان اطلاع ندارند. درست است که در سایت معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری محصولات دانش‌بنیان عرضه می‌شود، اما این کار باعث عرضه درست این شرکت‌ها به سازمان‌ها و صنایع نمی‌شود؛ بلکه برگزاری نمایشگاه‌ها و رویدادهای به‌هم‌رسانی موجب می‌شود این شرکت‌ها با ارائه فیزیکی محصولات، توانمندی و ظرفیت‌شان را به جامعه و بخش صنعت نشان دهند و در این رویدادها فرصت مذاکره اولیه را بیابند و قراردادهای خوبی را در این مذاکرات منعقد کنند. البته در دنیا برگزاری چنین نمایشگاه‌های صنعتی و تجاری، شناخت مشتریان از تامین‌کنندگان را فراهم می‌کند و باید برگزاری بیشتر این دست رویدادها در اولویت قرار بگیرد.»
سرپرست مرکز شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری در ادامه با اشاره به تاثیرگذاری اجرای قانون جهش تولید دانش‌بنیان بر بهبود عملکرد این شرکت‌ها در کشور عنوان کرد: «قانون جهش تولید که حدود دوسال فرآیند کارشناسی طولانی و مباحثی چون رفت‌وآمد قانون به شورای تصویب در مجلس و شورای نگهبان را از سر گذرانده است، قطعا با اجرایش می‌تواند یک پوست‌اندازی در حوزه فناوری‌ونوآوری در کشور به‌وجود بیاورد. بسیاری از موانعی که درطول 10سال اجرای قانون حمایت از دانش‌بنیان‌ها و تجاری‌سازی اختراعات شناسایی کرده بودیم، درقالب یک طرح و قانون جدید شناسایی شده است.»
اسدی‌فرد افزود: «به‌طور مثال یکی از مواردی که موجب می‌شد خام‌فروشی اتفاق بیفتد، مشوق‌هایی بود که برای صادرات آن‌هم بدون نظارت دقیق اتفاق افتاد و طبق این قانون مشوق‌هایی که برای صادرات موادخام و نیمه‌خام وجود داشت، برداشته شد و نه‌تنها دیگر مشوق ندارد بلکه عوارض دارد؛ عوارضی هم که دریافت می‌شود برای انجام کارهایی با ارزش‌افزوده بالا برای دانش‌بنیان‌ها هزینه می‌شود.»
به‌گفته وی، یکی دیگر از اتفاقات خوبی که 40سال در کشور شاهد آن بودیم، این بود که به ماشین‌آلات خارجی سوبسیدی از طریق معافیتی که برای حقوق گمرکی داشتیم، تعلق می‌گرفت و این جریان موجب شد صنعت ماشین‌سازی و تجهیزات‌سازی داخلی که صنعتی ذاتا دانش‌بنیان است، متضرر شده و خیلی از شرکت‌ها که در دهه70 در کشور تجهیزات می‌ساختند، از کشور مهاجرت کنند یا به واردکننده تبدیل شوند. با حذف این معافیت‌ها که ذیل بند «غ» ماده119 قانون گمرکی داده می‌شد و اختصاص تعرفه‌ای که گرفته می‌شود، تحول بزرگی در صنعت ماشین‌سازی کشور ایجاد خواهد شد.
سرپرست مرکز شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان معاونت علمی‌وفناوری ریاست‌جمهوری در ادامه توضیح داد: «اجرای قانون که حدود 18بند مهم دارد و غالبا بسیار زمینه‌ساز و ریل‌گذار است، مهم‌ترین اتفاق سال1401 در حوزه دانش‌بنیان‌ها خواهد بود.
به‌غیر از اجرای این قانون، بنابر نام‌گذاری سال، حالت تدافعی سازمان‌ها و شرکت‌های دولتی که استقبالی از این جریان نمی‌کردند، برداشته شده و خودشان به‌سراغ تعامل با دانش‌بنیان‌ها آمدند. ما نیز در معاونت علمی‌وفناوری وظیفه خود می‌دانیم که با شرکت‌ها همراهی کنیم. از طرف دیگر، تلاش داریم زمینه‌هایی ایجاد کنیم تا با استفاده از شرکت‌های دانش‌بنیان و ظرفیت‌هایشان به حکمرانی و مدیریت بهتر کشور کمک کنیم.»