طرح ادعاهای غیرمستدل علیه فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز ایران و استفاده ابزاری از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای تحت‌فشار قرار دادن تهران سناریو تکراری است که در چند روز اخیر مجددا توسط بازیگران غربی درحال پیاده‌سازی است. در همین راستا تروئیکای اروپایی و آمریکا در نشست سه‌روزه شورای حکام آژانس که از روز دوشنبه آغاز شده است، تلاش برای تصویب یک قطعنامه ضد ایرانی را در دستور کار خود قرار داده‌اند. روز گذشته خبرگزاری فرانسه به نقل از دو دیپلمات خود نوشته است آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان پیش‌نویس قطعنامه برای محکوم‌کردن ایران به بهانه «عدم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی» را به شورای حکام ارائه کردند. پیش‌نویس این قطعنامه‌ ضدایرانی بعد از آن به شورای حکام تحویل داده شد که رافائل گروسی دبیرکل آژانس انرژی اتمی گزارش‌هایی را در مورد راستی‌آزمایی اقدامات ایران در راستای اجرای برجام و اجرای پادمان را در جلسه این شورا ارائه داد. دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز دوشنبه در اظهارنظری غرض ورزانه گفت: «آژانس نمی‌تواند صحت و کامل بودن اظهارات ایران را تحت معاهده پادمانی‌اش تایید کند.» پیش از این در گزارشی با عنوان «خدمات متقابل آژانس و اسرائیل» ابعاد انتشار دو گزارش ضدایرانی آژانس را در «فرهیختگان» مورد بررسی قرار داده بودیم. بعد از انتشار گزارش‌های آژانس در فضای رسانه‌ای میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی از آغاز تلاش‌ها برای تصویب یک قطعنامه ضدایرانی خبر داده بود. در ادامه اهداف تصویب قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس و اقدامات متقابل ایران در مواجهه با رویکرد سیاسی آژانس مورد بررسی قرار می‌گیرد.

  تهدید با ماشه
تلاش آمریکا برای حفظ تحریم‌های فرابرجامی و عدم ارائه تضمین‌های کافی برای اجرای تعهدات برجامی واشنگتن باعث به وجود آمدن وقفه‌ای سه‌ماهه در روند مذاکرات وین شده است. واشنگتن مطابق معمول به‌جای تن دادن به مطالبات بحق ایران راه شکست‌خورده تهدید تهران را در پیش گرفته است. مکانیسم ماشه ابزاری است که برای تحقق راهبرد تهدید در بندهای 36 و 37 برجام گنجانده شده است. مطابق این مواد هریک از طرفین برجام می‌تواند با طرح شکایتی از ایران در شورای امنیت سازمان ملل در روند لغو تحریم‌های ضدایرانی خلل ایجاد کند. اگرچه با وجود چین و روسیه به‌عنوان اعضای دارای حق وتو در شورای امنیت یک قطعنامه غیر الزام‌آور شورای حکام آژانس برای تبدیل شدن به یک قطعنامه الزام‌آور در شورای امنیت مسیر سختی در پیش دارد اما با وجود ابزاری تحت‌عنوان مکانیسم ماشه در متن برجام قطعنامه شورای حکام آژانس نیز حساسیت بیشتری پیدا می‌کند؛ چراکه می‌تواند دستاویز خوبی برای بهانه‌جویی طرف‌های برجام و فعال کردن این مکانیسم تحریمی باشد.

  اقدامات تقابلی ایران
علی‌رغم اینکه بسیاری از گزارش‌ها اتهامی در مورد غیر صلح‌آمیز بودن فناوری هسته‌ای ایران از کانال رژیم صهیونیستی به آژانس ارائه می‌شود این رژیم خود به بمب هسته‌ای مجهز بوده و به معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای(NPT) نیز نپیوسته است. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که به بهانه‌های متعدد علیه ایران گزارش صادر می‌کند نه‌تنها در مقابل رژیم‌صهیونیستی موضعی اتخاذ نمی‌کند، بلکه همچون یک عضو کاملا مطمئن و مورد اعتماد  با این رژیم برخورد می‌کند. رافائل گروسی پیش از ارائه گزارش‌های ضدایرانی به آژانس به اسرائیل سفر کرده بود و به نظر می‌رسد رویکرد فعلی آژانس نیز متاثر از فشارهای لابی‌های تندروی صهیونیستی باشد. پیش از این سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز در نشست خبری هفتگی خود به این تاثیر اشاره کرده و گفته بود: «فشارهای رژیم‌صهیونیستی مسیر گزارش آژانس را از فنی به سیاسی تغییر داده است.» در شرایطی که معاهدات بین‌المللی نظیر NPT با رویکرد سلیقه‌ای و سیاسی مورد استفاده قرار می‌گیرد یکی از پیشنهاد‌ها برای مقابله با رویکرد غیرعادلانه آژانس خروج از این‌گونه معاهدات است که صرفا جنبه ابزاری دارند. طرح چنین پیشنهاد‌هایی مدیرکل آژانس را نیز ناچار کرده است تا محافظه‌کارانه‌تر علیه ایران موضع‌گیری کند. بعد از اینکه سخنگوی وزارت خارجه ایران اعلام کرد ایران متناسب با هرگونه اقدام شورای حکام پاسخ خواهد داد گروسی در کنفرانس خبری روز دوشنبه ضمن اینکه صدور قطعنامه را تصمیم شورای حکام دانست، گفت: «نمی‌خواهیم همکاری بین ایران و آژانس کاهش یابد.»  همچنین یکی از مواردی که دست تیم مذاکره‌کننده ایرانی را برای چانه‌زنی در مذاکرات وین پر کرده، قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌هاست که با هدف مقابله با بدعهدی طرفین برجام وضع شده است. مطابق این قانون سازمان انرژی اتمی موظف است نیاز کشور به اورانیوم با غنای بالای بیست­ درصد (۲۰%) برای مصارف صلح‌آمیز را به‌طور کامل و بدون تاخیر تامین کند. بعد از تصویب این قانون، سازمان انرژی اتمی میزان غنی‌سازی اورانیوم را به 60 درصد رساند. غنی‌سازی اورانیوم با درصدهای بالا علی‌رغم اینکه می‌تواند کارکرد صلح‌آمیز داشته باشد و سوخت پیشران‌های هسته‌ای را تامین کند یک اقدام سیاسی در مقابل خواسته‌های زیاده خواهانه غربی‌ها نیز محسوب می‌شود. این پیام را می‌توان از صحبت‌های روز دوشنبه رئیس سازمان انرژی اتمی ایران نیز دریافت کرد. محمد اسلامی در این باره گفته بود: «تصمیم برای غنی‌سازی 90 درصد وابسته به مقام‌های مربوطه می‌شود و ما تصمیم برای غنی‌سازی اورانیوم را با هدف اقدامات تحریک‌آمیز اتخاذ نمی‌کنیم.» بعد از اقدامات ضدایرانی آژانس افزایش میزان غنای سوخت‌های تولیدی ایران می‌تواند این پیام را به طرف‌های غربی برساند که ایران تحت‌فشارهای ناعادلانه آنها از حق خود در گسترش فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای کوتاه نخواهد آمد.

در این رابطه بیشتر بخوانید:

پاسخ ایران به کارشکنی آژانس، افزایش توانمندی هسته‌ای خود است (لینک)

رویکرد آمریکایی‌ها در چند مدت اخیر خصمانه‌تر شده (لینک)