«عصر امید» نشانه‌ای از تحقق دانشگاه تراز است

یگانه عرب، خبرنگار گروه دانشگاه: مصطفی رستمی، رئیس نهاد نمایندگی مقام‌معظم‌رهبری در دانشگاه‌ها در آخرین روز از برگزاری رویداد ملی عصر امید، ضمن حضور در اختتامیه این رویداد از نمایشگاه و بخش‌های مختلف آن نیز بازدید کرد. او در حاشیه بازدید خود در غرفه «فرهیختگان» حاضر شد و به سوالات خبرنگاران این رسانه پاسخ گفت.

دانشگاه آزاد اسلامی ورود به گام دوم فعالیتی خود را با برگزاری رویداد ملی عصر امید آغاز کرد، این نمایشگاه را چطور دیدید؟
آن چیزی که در نمایشگاه عصر امید شاهد بودیم، نشانه‌هایی از تحقق دانشگاه تراز جامعه اسلامی در بخش حل مساله و توجه به مسائل جامعه است. دانشگاه در کنار تولید دانش، پیشبرد علم و حرکت در مرزهای آن باید بتواند مسائل و مشکلات جامعه خود را حل کند. شایسته‌ترین محیط برای حل مشکلات امروز جامعه، دانشگاه‌های آن است. برخی کشورها با استفاده از سرمایه و دارایی‌های کشور به واردات حل مساله توجه می‌کنند و همه مسائل را به نظام عرضه و تقاضای بین‌المللی که در اختیار متولیان و قدرتمندان نظام سلطه است، عرضه می‌کنند و ضمن حل مساله خودشان، این جریان وابستگی را ادامه می‌دهند. اما دانشگاه تراز جامعه اسلامی، دانشگاهی است که بتواند فهم درستی از مسائل جامعه خود داشته باشد و برای آنها راه‌حل ارائه کند. چه در بعد فرهنگی- رویدادها و کرسی‌های آزاداندیشی که برای تضارب آرا و کشف ایده‌های برتر اتفاق می‌افتد- و چه در حوزه‌های دیگری چون کشاورزی، علوم پایه، علوم مهندسی و باقی بخش‌هایی که در نمایشگاه شاهد تلاش‌ها و محصول تلاش‌شان بودیم؛ همگی می‌خواهند دانشگاه را به این نقطه برسانند که برای نیازهای جامعه راهکار ارائه کنند. قطعا کسی که برای غیر این مهم، محصولی ارائه بدهد، مخاطبی نخواهد داشت. کسی که راهکاری ارائه می‌دهد، حل‌کننده مساله نباشد، باز هم بدون مشتری می‌ماند. این‌که فعالان و شرکت‌کنندگان بتوانند تلقی درست از مسائل داشته و راهکار درست را به محصولی برسانند که این محصول حل‌کننده مشکل باشد، یک جهش در حرکت دانشگاه‌های کشور خواهد بود. نکته دیگر آنکه، ما در جریان حرکت دانش‌بنیان و مساله‌محور، شاهد یک صیرورت و شدنی در عوامل انسانی هستیم؛ یعنی زمانی که دانشجو و عضو هیات‌علمی ما تلاش می‌کنند راه‌حلی را از مسیر علمی برای یک مشکل پیدا کند، درحال رشد کردن است و توانمندی‌هایی را کسب می‌کند که برای حل مسائل دیگر و بزرگ‌تر بتواند راهکار لازم ارائه کند. این جریان تربیت نیروی انسانی که در فرآیند اتفاقات و رویدادهای درست دانشگاه اتفاق می‌افتد، به اندازه خود حل مسائل ارزشمند تلقی می‌شود؛ به‌ویژه در سال جاری که مقام‌معظم‌رهبری آن را سال تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین نام‌گذاری کردند. قطعا مساله سرمایه و تکنولوژی یک چالش جدی برای کشور است، یعنی دائما میزان جذب سرمایه خارجی برای دولت‌ها اهمیت داشته و آمار می‌دهند. از طرفی دیگر، نقطه‌قوت و دست برتر کشورهای پیشرفته در حوزه دانش‌بنیان، فرآیند تولید ارزان، سریع و تولید معطوف به نیازها با دانش اتفاق می‌افتد. ظرفیت‌های علمی برای حرکت دانش‌بنیان‌های داخل کشور وجود دارد؛ یعنی ما سرمایه‌های اولیه حرکت دانش‌بنیان را در کشور داریم و مهم این است که فرآیند درستی تعریف شود تا بتوان از این سرمایه‌ها بهره‌وری درستی داشت. اگر جریان تولید دانش‌بنیان اتفاق بیفتد با ظرفیت علمی موجود قطعا می‌توانیم محصولات بیشتر، اشتغال‌آفرین و محصول رفع‌کننده نیازهای کشور را داشته باشیم. این راهبردی که مقام‌معظم‌رهبری در شعار سال به آن تاکید داشتند، باید حرکت دائمی باشد و این نمایشگاه عصر امید نیز می‌تواند یکی از راه‌های بروز و تجلی این حرکت باشد.

یکی از مخاطبان شعار امسال، دانشگاه‌ها هستند. دانشگاه آزاد اسلامی نیز به‌واسطه وسعت کشوری‌اش می‌تواند سهم بسزایی داشته باشد، ارزیابی شما از پتانسیل دانشگاه آزاد و نقشی که می‌تواند در تحقق شعار سال داشته باشد، چیست؟
دانشگاه آزاد اسلامی ازجمله بزرگ‌ترین مجموعه دانشگاهی کشور و جهان است، یعنی بیشترین ظرفیت هیات‌علمی و دانشجویی در این فضا متمرکز است. البته اقتضائات بومی دانشگاه آزاد که ناشی از متکی بودن بر درآمدهای خود و وابسته نبودن به درآمدهای خود و وابسته نبودن به درآمدهای عمومی و نفت است، موجب می‌شود شکل خاصی برای این دانشگاه ایجاد شود. این ظرفیت، ظرفیتی است که مغفول مانده و نیاز است به‌کار گرفته شود. به‌واسطه اینکه در هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی حضور داشته و همکاران بسیاری در این فضا دارم، از تماشای دستاوردهای نمایشگاه غافلگیر نشدم و این تجمع را اتفاق خوب و شوق‌آفرینی می‌دانم. از این‌جهت این ظرفیت، ظرفیت بزرگی است که اگر به‌درستی شناخته نشود، خود یک سیل ویرانگر را تولید می‌کند؛ اما اگر این ظرفیت، سرمایه و قدرت به‌درستی مدیریت شود و این توان را به کانال‌های اصلی خودش هدایت کند، می‌تواند تولید انرژی و توان فراوانی هم برای کشور داشته باشد.

معاونت‌های دانشگاه آزاد در فضای رویداد فعال هستند. با توجه به حوزه تخصصی مسئولیت شما، عملکرد و برنامه‌ریزی فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی در گام دوم فعالیتش باید به چه سمت‌وسویی تعریف شود؟
در بیانیه گام دوم، مولفه‌های فرهنگی فراوانی در کلام مقام‌معظم‌رهبری می‌بینیم. بحث امید نخستین توصیه ایشان قبل از توصیه‌های هفت‌گانه است. موضوعاتی مثل اخلاق، معنویت و خود حرکت علمی پیوست فرهنگی جدی‌ای دارد. چه‌بسا حوزه‌ای را نشناسیم که بدون پیوست فرهنگی قابلیت قرار گرفتن در جای مناسب خود در بیانیه گام دوم و افقی که برایش طراحی شده یعنی تمدن نوین اسلامی داشته باشد؛ بنابراین حوزه فرهنگی، حوزه مهمی است که نمی‌شود نادیده گرفت. کاری که در دانشگاه آزاد اسلامی شروع شده، جسارت توجه به حوزه‌ها و خلاقیت‌های جدید است. کار رسانه‌ای ارزشمندی در دانشگاه آزاد اسلامی انجام می‌شود و روزنامه این دانشگاه از یک روزنامه محلی به یک روزنامه دارای گفتمان در فضای رسانه‌های مکتوب کشور و جریان‌ساز تبدیل شده است. در فضای فعالیت‌های فرهنگی نیز، رویدادهای خوبی چون مسابقات سراسری دانشگاه آزاد در حوزه مساله‌محوری، ایده‌پردازی، آزاداندیشی و مناظره برگزار می‌شود. قطعا آنچه شاهد هستیم، این است که دانشگاه آزاد در این سیر، اقدامات ویترینی خوبی انجام می‌دهد. البته مقوله فرهنگ مقوله دیربازده و معطوف به محصول است. اگر هرچه کار کنیم اما در خروجی محصول اتفاقی نیفتد، خودمان را ناموفق می‌دانیم. آن‌چیزی که منتظرش هستیم چه‌بسا در رویداد اتفاق بیفتد، پس باید منتظر بروز نتایج این رویداد باشیم.