فناوران و محققان حوزه کشاورزی ابعاد مختلف برگزاری رویداد «عصر امید» را بررسی کردنددر این گزارش به‌سراغ محصولات فناورانه و پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی در محور کشاورزی و صنایع‌غذایی تبدیلی رفتیم؛ محصولاتی که بستری برای تولیدات دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرینی دانشجویان خواهد بود.
هم‌افزایی برترین‌های کشاورزی دانش‌بنیان در عصر امید
ندا اظهری- یگانه عرب- راضیه فلاح؛ گروه دانشگاه: رویداد «عصر امید» با شعار ۱۰۰۰ایده و استارتاپ، ۱۰۰۰شرکت فناور و خلاق و ۱۰۰۰گروه پژوهشی و زیرساخت، فرصتی برای شناسایی ایدهها و استعدادهای برتر گروه‌ها، شرکت‌ها، ظرفیت‌های آزمایشگاهی در حوزه‌های مختلف فناوری است. تمام دستاوردها و محصولات پژوهشی و فناورانه دانشگاهیان دانشگاه آزاد اسلامی در ۸محور کشاورزی و صنایع‌غذایی تبدیلی، دارو، تجهیزات پزشکی و فراسودمندها، محصولات شیمیایی، ماشین‌آلات و تجهیزات فناورانه، فناوری اطلاعات و اقتصاد دیجیتال، صنایع خلاق، فرهنگی‌وهنری و گردشگری، فناوری آب و محیط‌زیست و نساجی و چرم و فناوری‌های مرتبط در این نمایشگاه گردهم آمده‌اند تا محصولات خود را در معرض دید همگان قرار دهند. در این گزارش به‌سراغ محصولات فناورانه و پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی در محور کشاورزی و صنایع‌غذایی تبدیلی رفتیم؛ محصولاتی که بستری برای تولیدات دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرینی دانشجویان خواهد بود. صاحبان شرکت‌های این دو محور در گفت‌وگو با «فرهیختگان» از جزئیات شرکت‌ها و محصولات‌شان، مشکلات و چالش‌های پیش‌روی حوزه فناورانه، شعار سال و نقش دانشگاه آزاد اسلامی در تحقق این شعار و... سخن گفتند که در ادامه می‌خوانید.
به‌هم‌رسانی شرکت‌ها؛ اصلی‌ترین مزیت رویداد ملی عصر امید
قدیر سهرابی، مدیر مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی استان مرکزی واحد خمین با اشاره به فعالیت این مجموعه در رویداد ملی عصر امید بیان کرد: «دانشگاه آزاد خمین در حوزه‌های مختلفی چون کشاورزی در این رویداد شرکت کرده؛ چراکه منطقه خمین از لحاظ کشاورزی، حوزه فرآورده‌ها و تجهیزات پزشکی و همین‌طور در حوزه تزریق پلاستیک و صنایع پلیمری جزء مناطق قدیمی و پیشرو است.»
او افزود: «از بین طیف گسترده‌ای از شرکت‌های دانش‌بنیان و خلاق، ایدهها و استارتاپ‌ها و هسته‌های پژوهشی و زیرساخت آزمایشگاهی که در رویداد ملی عصر امید حضور دارند، صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی، 13 شرکت برتر را به‌عنوان شرکت‌های منتخبی که به سرمایه‌گذاران و صندوق‌های مختلف برای سرمایه‌گذاری انتخاب می‌شوند، معرفی کرده است.»
سهرابی اشاره کرد: «از این 13 شرکت منتخب، دو شرکت از سوی دانشگاه آزاد اسلامی خمین انتخاب شده که در دو حوزه کشاورزی و تولید کودها و نهاده‌های کشاورزی و دیگری در حوزه تولید اندیکاتورها و شناساگرهای آزمایشی و پزشکی فعالیت می‌کنند.»
سهرابی گفت: «یکی از این شرکت‌ها، «ساتراس زیست‌فناور» است که در حوزه تولید محصولات و فرآورده‌های آزمایشگاهی و تشخیصی علوم پزشکی فعالیت می‌کند. این شرکت دو محصول برای نخستین‌بار در کشور روانه بازار کرده که شامل اندیکاتور بیولوژیک اتوکلاو و دیگری اندیکاتور بیولوژیک فور است. محصول دوم این شرکت به‌دلیل تحریم‌ها حتی وارد کشور هم نمی‌شود و اگر شرکت و سازمانی بخواهد اندیکاتور بیولوژیک فور تهیه کند، باید حتما از این شرکت خریداری کند.»
وی ادامه داد: «شرکت دوم مرکز رشد واحد خمین، شرکت «الوند دانه خمین» است که در حوزه تولید کودها و نهاده‌های کشاورزی ازجمله کودهای ارگانیک و کودهای بیولوژیک فعالیت می‌کند و محصولاتی چون کیت، اگر و ست دارد. این محصول ساختمان خاک را که در طول درازمدت در اثر مصرف بی‌رویه کودهای شیمیایی از بین رفته و مواد عالی ندارد، اصلاح و تقویت می‌کند.»
مدیر مرکز رشد دانشگاه آزاد اسلامی استان مرکزی واحد خمین با اشاره به مهم‌ترین دستاورد رویداد عصر امید برای آموزش عالی کشور توضیح داد: «یکی از اصلی‌ترین مزیت‌های این رویداد، ایجاد بازار برای فعالان حوزه فناوری و نوآوری، انعقاد قرارداد مشارکت با سرمایه‌گذاران، جذب سرمایه برای ایدهها و شرکت‌های خلاق و فناور و به‌هم‌رسانی شرکت‌های مختلف در حوزه‌های فعالیتی متفاوت است. تا جایی که خود دانشگاه آزاد اسلامی متوجه خواهد شد چه ظرفیت‌ها و امکانات گسترده و عظیمی دارد که تاکنون اطلاعی از آن نداشته است و تمام بخش‌های این خانواده بزرگ علمی می‌توانند به نحو احسن از این قابلیت‌ها بهره‌مند شوند.»
وی همچنین درخصوص نقش دانشگاه آزاد اسلامی در تحقق شعار سال 1400 به نام تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین گفت: «این دانشگاه خانواده و شجره مقدس و قدیمی است که 40 سال در این کشور خدمت کرده است. دانشگاه در این 40 سال فعالیت ظرفیت‌های عظیمی در حوزه آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌ها ایجاد کرده و همچنین تلاش زیادی برای تربیت نیروی انسانی مستعد انجام داده که در کشور دیده نشده است.»
سهرابی بیان کرد: «بزرگترین نقشی که دانشگاه آزاد اسلامی می‌تواند در تحول کشور ایفا کند، گذاشتن این ظرفیت‌های تجهیزاتی-آزمایشگاهی و نیروی انسانی در اختیار جامعه است. این دانشگاه برای خود و خانواده‌اش خلق ارزش و درآمد می‌کند. ما به‌عنوان بخشی از این خانواده سربار دولت نبوده و اعلام می‌کنیم که آماده کمک به دولت هستیم.»
عصر امید زمینه‌ساز تعامل فعالان فناوری دانشگاه می‌شود
مژده تواناراد، نماینده شرکت فناوران صنعت رباتیک یزد در حوزه کشاورزی است. او با اشاره به محصول تولیدی این شرکت و عرضه در نمایشگاه عصر امید گفت: «محصول تولیدی، یک محصول در حوزه آبیاری هوشمند است که با استفاده از فرآورده‌ها و تولیدات و تکنولوژی‌های روز دنیا، به مرحله تولید و طراحی رسیده و با استفاده از آن آبیاری هوشمند انجام شده و مبتنی‌بر اینترنت اشیاست.»
وی افزود: «پلتفرمی که طراحی کرده‌ایم، براساس سخت‌افزار و زیرساخت و نرم‌افزار این قابلیت را دارد که به‌صورت 24ساعته آبیاری زمین‌های کشاورزی را انجام بدهد. این پلتفرم به‌گونه هوشمندی طراحی شده که اگر مشکل و چالشی داشته باشد، پیامک‌هایی برای اخطار درخصوص نشتی‌ها و ترکیدگی‌های لوله ارسال کرده و می‌تواند کنترل و مدیریت کامل را تحت پوشش قرار بدهد.»
نماینده شرکت فناوران صنعت رباتیک یزد در ادامه با اشاره به تاثیرگذاری این محصول بر بهبود چالش‌های کشاورزان، عنوان کرد: «تاثیرگذاری این محصول را با اجرایی کردن آن در شهرک‌ها، منازل، خانه‌باغ‌ها، بانک صادرات، فولاد آلیاژی یزد، هتل داد و... متوجه شده‌ایم.»
تواناراد در ادامه عنوان کرد: «این محصول علاوه‌بر اینکه هزینه‌های مصرفی را برای سازمان‌ها و ارگان‌ها کاهش می‌دهد، در میزان مصرف آب نیز تا حد چشمگیری صرفه‌جویی شده است. با توجه به بحران کم‌آبی و بی‌آبی که جهان و به‌ویژه ایران با آن مواجه هستند و اصلی‌ترین معضل کشور به حساب می‌آید، با استفاده و بهره‌برداری درست از این دستگاه، باید هزینه بهبود چالش و معضل کم‌آبی را کاهش بدهیم.»
نماینده شرکت فناوران صنعت رباتیک یزد همچنین درخصوص نقش دانشگاه آزاد اسلامی در تحقق شعار سال، گفت: «دانشگاه آزاد به‌عنوان یک نهاد موثر و شناخته‌شده در کشور در مسیر تحقق این شعار قرار دارد. البته امیدواریم که مسئولان مربوطه حمایت‌های لازم و حداکثری را از چنین محصولات کاربردی داشته باشند؛ چراکه در این‌صورت می‌توانیم چالش کم‌آبی در کشور را به‌ویژه در مناطق کویری چون یزد تحت پوشش گرفته و بهبود ببخشیم.»
تواناراد بیان کرد: «برگزاری رویداد عصر امید موجب می‌شود تعامل خوبی با تمام بخش‌های این خانواده بزرگ در حوزه استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و هسته‌های پژوهشی انجام شود تا نیازهای یکدیگر را پوشش داده و به یکدیگر در پیشبرد اهداف و ایده‌هایشان کمک کنند.»
بهینه‌سازی سمپاشی مزارع با گوگرد
ابوالفضل سوفی، عضو هیات‌علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، مدیر یک شرکت استارتاپی است که در حوزه کشاورزی و صنایع غذایی تبدیلی فعالیت می‌کند. او با محصول گوگرد wp80 در نمایشگاه عصر امید شرکت کرده است. سوفی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درباره ویژگی‌های این گوگرد سخن گفت. به گفته او این گوگرد خاصیت سوسپانسیون داخل آب را دارد.
او گفت: «گوگرد معمولی به‌هیچ‌عنوان قابل حل و پخش شدن در آب نیست اما گوگردی که ما تولید کرده‌ایم با ترکیباتی با درصدهای خاص همراه شده و با فرآیندهایی ترکیب شده که 80درصد آن گوگرد است و قابلیت پخش‌شدگی در آب را دارد. می‌توان از آن به‌صورت سوسپانسیون در سمپاش‌ها استفاده کرد و دیگر نیازی به استفاده از گوگرد جامد در حوزه کشاورزی وجود ندارد. این گوگرد که به‌صورت سوسپانسیون در آب درمی‌آید، در آب حل نمی‌شود بلکه پخش می‌شود.»
او تصریح کرد: «گوگرد به‌صورت یک محصول جانبی در صنایع پتروشیمی و نفتی به‌طور طبیعی تولید می‌شود. گوگرد علاوه‌بر اینکه در صنایع شیمیایی استفاده می‌شود، کاربردهای زیادی در کشاورزی دارد. گوگرد در کنار اینکه یک قارچ‌کش، حشره‌کش و آفت‌کش است، یک اثر کودی هم دارد، به‌طوری‌که قادر است با تنظیم PH خاک، باعث افزایش جذب عناصر خاص شده و در خاک‌هایی مانند خاک استان مرکزی که PH آن قلیایی است، کاربردهای بیشتری دارد. به‌عبارتی، این سم‌کود هم نقش سم و هم نقش کود را داراست. پخش کود در حالت طبیعی به‌صورت جامد دشوار است و در ضمن، چسبندگی و ماندگاری لازم را هم ندارد. درحالی‌که وقتی به‌صورت مایع در آب سوسپانسیون شده، کاربری بسیار ساده‌تری پیدا می‌کند.»
سوفی عنوان کرد: «گوگرد wp80 در ایران تولید نشده و کاملا محصولی وارداتی است. بزرگترین تولیدکنندگان گوگرد wp80 انگلیس و هند هستند که در این میان، هند محصول باکیفیت‌تری را ارائه می‌دهد. بیشتر این نوع گوگردی که وارد کشور می‌شود، از سوی هند تامین می‌شود. با توجه به محصول وارداتی که در بازار داخل وجود دارد، محصول ما حداقل با 20 تا 30درصد زیر قیمت قابل عرضه است. تاکنون هیچ تولید داخلی از این نوع گوگرد نداشته‌ایم و مواردی که در داخل وجود دارد، سفارش شرکت‌هایی است که از هند وارد و روانه بازار کرده‌اند.»
به گفته او، درحال‌حاضر نمونه اولیه این گوگرد تولید و تست شده و آماده تولید انبوه هستیم. صحبت‌هایی با مرکز خدمات جهاد کشاورزی انجام شده و قول‌هایی برای همکاری به ما داده شده است. گوگرد wp80 در تمام باغ‌ها، مزارع، گلخانه‌ها و باغچه‌ها و تمام فضاهایی که با بحث کشاورزی در ارتباطند، قابل استفاده است اما با توجه به اینکه استفاده از گوگرد در برخی موارد حساس است، در بعضی اقلام گیاهان، درختان و بوته‌ها نباید استفاده شود و هر جایی که مورد استفاده قرار می‌گیرد باید با کارشناسان مشورت شود تا متناسب با خاک و طبیعت آن منطقه مقدار گوگرد تعیین شود. گوگرد کلا ماده‌ای سمی و کشنده نیست و حتی با این ترکیب، سمیت آن هم کمتر شده است.»
مدیر این شرکت دانش‌بنیان معتقد است که تهیه سوسپانسیون گوگرد به‌مراتب روی اثربخشی کارکرد گوگرد هم تاثیر می‌گذارد و با توجه به تست‌هایی که روی آن صورت گرفته، بیش از 50 تا 60درصد اثربخشی آن در مقایسه با گوگرد معمولی بیشتر می‌شود. به‌دلیل سوسپانسیون بودن این گوگرد، تا زمان جذب شدن، ماندگاری بالاتری دارد.»
مهم‌ترین دستاورد عصر امید تشویق دانشجویان
برای رسیدن به ایده‌های جدید است
آیدین حسن‌زاده، کارشناس شرکت توسعه کشت دانه‌های روغنی مرکز تحقیقات از استان مازندران است. به گفته او شرکت توسعه کشت دانه‌های روغنی از استان مازندران تولید‌کننده ارقام جدیدی از دانه‌های روغنی مانند یک نمونه سویا به نام آرین دو نمونه کلزا به نام‌های مهتاب و زمان و دو نمونه تخم کتان به نام‌های تکاپو و گلچین را تولید می‌کند.
حسن‌زاده در مورد مهم‌ترین دستاورد رویداد عصر امید برای آموزش عالی کشور و به‌ویژه دانشگاه آزاد اسلامی، اظهار کرد: «مهم‌ترین دستاورد این رویداد تشویق دانشجویان برای رسیدن به ایده‌های جدید است. ایده‌هایی که کاربردی باشند و بتوانند به مرحله تولید برسند و در تولید محصولات مختلف، کشور را به خودکفایی برسانند.»
او درمورد وظیفه‌ای که دانشگاه‌ها برای تحقق شعار سال برعهده دارند، عنوان کرد: «تشویق دانشجویان و داشتن طرح‌های کاربردی و عملی کردن این ایدهها از وظایف دانشگاه‌ها است. نباید تنها به ثبت ایدهها اکتفا کرد؛ بلکه باید ایده‌های کاربردی را مشخص کرد و پس از آن بودجه تولید محصولات را نیز برای دانشجویان تهیه کنند. اگر کسی بخواهد یک ایده یا طرحی را در کشور تولید کند نیاز به حمایت مالی و صبر برای تولید از جانب مسئولان است.»
حسن‌زاده در ادامه افزود: «در تولید محصولات نیاز به ثبات از جانب مسئولان است. ممکن است یک مدیر امسال باشد و سال دیگر در آن جایگاه نباشد. این تغییر اشخاص نباید به تغییر در تولید محصولات منجر شود.»
کارشناس شرکت توسعه کشت دانه‌های روغنی در ادامه گفت: «اساتید باید به دنبال طرح‌های کاربردی باشند و تنها به تولید مقاله و نوشتن کتاب اکتفا نکنند. باید بتوان از اقداماتی که در حوزه پژوهش انجام می‌شود به پروژه و تولیدات اقتصادی رسید. دانشجویان تحصیلات تکمیلی باید ایده‌های خود را برای مثال در مدت 10 سال به تولید و نتیجه برسانند.»
او درخصوص مهم‌ترین چالش در حوزه فناوری و دانش‌بنیان، اظهار کرد: «معتقدم کشور در بخش مدیریت هنوز بسیار ضعیف است. بیشتر مدیران کشور در حوزه کاری خود از آگاهی کمی برخوردار هستند و گاهی نیز تغییر یک مدیر از یک حوزه خاص به حوزه‌ای دیگر باعث این مشکل می‌شود. به غیر از آن مشکلات اقتصادی باعث می‌شود تا دانشجویان نتوانند به درستی طرح‌ها و ایده‌های خود را اجرایی کنند. آخرین قسمت نیز همان داشتن صبر از جانب مسئولان و مدیران است.»
حسن‌زاده در ادامه با بیان اینکه باید بین مراکز تحقیقاتی و صنعت پلی به وجود بیاید، ادامه داد: «زمانی که دانشگاه‌ها چه آموزش عالی و چه دانشگاه آزاد اسلامی تصمیم به اجرای یک طرح می‌گیرند نیاز است تا قبل از هر اقدامی ایدهها را ببینند و بعد با درنظر گرفتن شرایطی که ایدهها لازم دارند آنها را به سمت تولید و اجرا سوق دهند.»
کارشناس شرکت توسعه کشت دانه‌های روغنی درباره مهم‌ترین اصلاحی که نیاز است تا در اکوسیستم فناوری در کشور ایجاد شود؛ عنوان کرد: «باید دیدگاه‌های کشور درخصوص تولید علم تغییر کند. در بسیاری از مواقع کپی از تولیدات خارجی به جای تولید علم بیان می‌شود. اگر علم و دانشی در کشور وجود ندارد باید آن دانش به کشور وارد شود و در آخر آن را بومی‌سازی کرد.»
او درمورد راه‌های رسیدن از دانش‌بنیان به صنعت، گفت: «باید بین دانش‌بنیان‌ها و صنایع همیشه یک پُل ارتباطی قرار داشته باشد. برای مثال شرکت‌های خودروساز مشکلات خود را از طریق همان پل ارتباطی با دانشجویان و دانشگاه‌ها مطرح کنند. این راه اگر ایجاد شود بسیاری از مشکلات مالی شرکت‌های کوچک نیز برطرف خواهد شد.»
بزرگترین راهکار حل چالش دانش‌بنیان‌ها تقویت شتاب‌دهنده‌هاست
ابوذر دهقان، مدیر بازرگانی شرکت نگین بذر دانش اصفهان یکی‌دیگر از شرکت‌های فعال در حوزه کشاورزی و صنایع غذایی تبدیلی است. او درباره این شرکت گفت: «شرکت ما شرکتی دانش‌بنیان است که در سال 1389 فعالیت خودش را آغاز کرد و تا چندین سال تنها در بحث پژوهشی فعالیت کرده است. بعد از آن در رابطه با تولید بذر هیبریدی صیفی‌جات اقداماتی را انجام دادیم. تقریبا اولین بذر هیبریدی که موفق به تولید آن در سال 1393 شدیم، بذر خیار گلخانه‌ای بود. حدود 9 رقم خیار گلخانه‌ای و حدود هفت رقم گوجه گلخانه‌ای، چهار رقم فلفل گلخانه‌ای، دو رقم گوجه فضای باز و چند نوع ملون و هندوانه فضای باز تولید کرده‌ایم. در محصولات گلخانه‌ای نیز برخی بذرهای جدیدی درحال اصلاح است که از نظر کیفیت و عملکرد نسبت به ارقام قبلی موفق‌تر خواهد بود.»
دهقان درمورد دستاورد این رویداد توضیح داد: «فرصت ایجادشده این بستر را فراهم می‌کند که شرکت‌ها بتوانند همکاری متقابلی داشته باشند؛ چراکه بسیاری از نیازهای شرکت‌های ایرانی یا از خارج تهیه می‌شود یا از خارج توسط شرکت‌های داخلی تهیه می‌شود، اما این رویداد قطعا پلی بین شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاه و صنعت خواهد بود.»
وی درمورد چالش‌های شرکت‌های دانش‌بنیان بیان داشت: «بزرگترین چالشی که برای شرکت‌های دانش‌بنیان وجود دارد، بحث تجاری‌سازی محصولات است. شرکت‌های دانش‌بنیان اغلب علم موردنیاز را دارند، حتی می‌توانند تکنولوژی و محصول را نیز تولید کنند، اما مشکل اصلی این است که نمی‌توانند محصول را بفروشند. این موضوع باعث می‌شود بسیاری از شرکت‌ها با مشکل روبه‌رو و منحل شوند.»
مدیر بازرگانی شرکت نگین بذر دانش اصفهان درباره راه‌حل این چالش‌ها گفت: «مساله اصلی این است که مولفه‌های حمایتی باید وجود داشته باشد. حمایت‌هایی از طریق معاونت علمی فناوری، ریاست‌جمهوری و دانشگاه آزاد اسلامی انجام شده و بازارهایی شکل گرفته است. حتی درحال حاضر شتاب‌دهنده‌هایی راه افتاده است که وارد شرکت‌های دانش‌بنیان می‌شوند و در بحث فروش به این شرکت‌ها کمک می‌کنند و معتقدم بزرگترین راهکار تقویت شتاب‌دهنده‌هاست.»
وی درمورد ارتباط شرکت‌های دانش‌بنیان با صنعت و صنعتی شدن محصولات گفت: «راه صنعتی شدن شرکت‌های دانش‌بنیان این است که بتوانند محصولات‌شان را وارد بازار کنند؛ اما شرکت‌های دانش‌بنیان تنها در حد علم و تکنولوژی هستند و به بحث بازار وارد نشده‌اند. شتاب‌دهنده‌ها و حمایت‌های سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی بسیار کمک‌کننده خواهد بود. یعنی اگر در بحث فروش همکاری صورت بگیرد، شرکت‌ها می‌توانند با سرعت بیشتری پیشرفت کنند و به چیزی که می‌خواهند برسند.»
او خاطرنشان کرد: «شرکت‌های دانش‌بنیان عمدتا کوچک هستند و تنها با چند دانشجو و استاد دانشگاه راه‌اندازی می‌شوند و عمدتا از لحاظ سرمایه‌ای مشکل دارند. کار را شروع می‌کنند اما چون سرمایه ندارند عملا متوقف می‌شوند. اگر برای شروع کار حمایت وجود داشته باشد که شرکت‌ها را یک پله بالاتر بیاورند و از گروه وارد ثبت و شروع کار شرکت شوند، قطعا تعدادشان بالاتر خواهد رفت.»
تغییر نگرش و فرهنگ مهم‌ترین اصلاحی است که باید در حوزه فناوری انجام شود
شهاب شریعتی، مدیر دانش‌بنیان دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت و نماینده تام‌الاختیار استان گیلان است. به گفته او شرکت سبو سیب تولید‌کننده کودهای فرآوری شده مرغی و هموس برای کشاورزی و بهسازی خاک مورد استفاده قرار می‌گیرد. محصولات این شرکت یا به صورت خام یا به صورت گرانول شده در اختیار مصرف‌کننده قرار می‌گیرد. این شرکت به‌عنوان یک شرکت فناور در رویداد ملی عصر امید شرکت کرده است. او در مورد مهم‌ترین دستاورد رویداد عصر امید برای آموزش عالی کشور و به‌ویژه دانشگاه آزاد اسلامی، اظهار کرد: «برگزاری این رویداد باعث می‌شود تا توانایی‌های دانشگاهیان در سطح دانشگاه آزاد اسلامی را به نمایش گذارد. طبیعتا نیز برگزاری این رویداد دانشگاه‌ها را به سمت رفتن به سوی دانشگاه‌های نسل سه و چهار که دانشگاه‌های تاثیرگذار در رفع نیاز صنعت محسوب می‌شوند را هموار خواهد کرد. از دل این رویداد تفاهمنامه‌ها و قراردادهای خیلی خوبی منعقد خواهد شد و تیم‌سازی‌های لازم به وجود خواهد آمد.» او درمورد وظیفه‌ای که دانشگاه‌ها برای تحقق شعار سال برعهده دارند، عنوان کرد: «دانشگاه‌ها در خط مقدم قرار دارند و در ایجاد زیرساخت‌های لازم در تاسیس شرکت‌های فناور بسیار تاثیرگذار هستند. دانشگاه آزاد اسلامی در چند سال گذشته توانسته در حوزه‌های فناوری و دانش‌بنیان اقدامات بسیار خوبی داشته باشد که می‌توان به دادن تسهیلات به دانشجویان و اساتیدی که در حوزه فناوری، مراکز رشد و سراهای نوآوری فعالیت دارند اشاره کرد.» شریعتی درخصوص مهم‌ترین چالش در حوزه فناوری و دانش‌بنیان، اظهار کرد: «چندین چالش در این حوزه وجود دارد. اولین آنها حمایت مالی از ایده‌پردازان و صاحبان ایده است. باید جوانان صاحب ایده از حمایت‌های لازم برخوردار شوند. اقداماتی نیز مانند استفاده از زیرساخت‌های بی‌استفاده و سپردن آنها به صاحبان ایدهها انجام گرفته است. حتی باید حمایت‌هایی از خارج دانشگاها مانند حمایت‌های مالیاتی نیز انجام بگیرد. یکی از مهم‌ترین این حمایت‌ها را می‌توان خرید محصولات تولیدی داخلی دانست.» مدیر دانش‌بنیان دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت و نماینده تام‌الاختیار استان گیلان در رویداد ملی عصر امید درباره مهم‌ترین اصلاحی که نیاز است تا در اکوسیستم فناوری در کشور ایجاد شود؛ عنوان کرد: «به عقیده من تغییر نگرش و تغییر فرهنگ مهم‌ترین اصلاحی است که باید انجام شود. نباید انتظار داشت تا هر ایده‌ای منجر به تولید محصول خوب شود. باید ایده‌های مختلف بیایند و در منصه ظهور برسند و درنهایت از بین آنها ایده‌های برتر انتخاب شوند.» او درخصوص بیانات مقام‌معظم‌رهبری و مطالبات ایشان برای افزایش شرکت‌های دانش‌بنیان، اظهار کرد: «اگر با تامین زیرساخت‌ها و تغییر الزامات قانونی و اصلاح برخی از قوانین و همچنین حمایت‌های لازم از شرکت‌های نوپا صورت بگیرد؛ مطالبات رهبری انجام پذیر خواهد بود.»
مدیر دانش‌بنیان دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت و نماینده تام‌الاختیار استان گیلان در رویداد ملی عصر امید در ادامه افزود: «نیاز است برخی از تقسیم‌بندی‌هایی که تاکنون انجام شده تغییر کند. باید همه شرکت‌هایی که فعالیت‌های دانشی دارند در این تقسیم‌بندی‌ها قرار بگیرند. باید با هم کمک کنیم تا هم قوانین و هم زیرساخت‌ها تغییر و تکمیل شوند.»
اولین کارخانه تولید ویتامین E در گلستان را راه‌اندازی کردیم
منیره قدمنان، مسئول آزمایشگاه شرکت رشد دانه گرگان است. شرکتی که فعالیت آن را می‌توان در زمره صنایع غذایی تبدیلی تعریف کرد. او در توضیح محصولات این شرکت با تاکید بر اینکه انواع محصولات ما مربوط به دام و طیور است که از مکمل‌ها تا داروهای دام و طیور را شامل می‌شود، گفت: «سه بخش در رشد دانه وجود دارد که بخش پودر پرمیکس، پودر محلول در آب و محلول‌های خوراکی است و محصولات هر سه بخش در نمایشگاه عرضه شده است.»
او ادامه داد: «دلیل اصلی ما برای شرکت در این نمایشگاه، آن بود که درحال حاضر روی سنتز ویتامین D کار می‌کنیم و حتی امروز برای اولین‌بار در خاورمیانه یک کارخانه ویتامین E را در گلستان تاسیس کردیم. ما امروز پودر ویتامین را برای مصرف کارخانه‌ها و مکمل‌ها و کارخانه‌های مشابه تامین می‌کنیم. در مرحله بعدی سنتز ویتامین E اویل را در دست تولید داریم که مصارف بسیاری دارد.» قدمنان درمورد دستاورد رویداد عصر امید گفت: «با این رویداد یک پیوند بسیار خوب بین دانشگاه و صنعت به وجود آمده تا این بخش بداند از صنعت چگونه بهره‌برداری کرده و می‌توان به آن کمک کرد.
یک ترکیب عملی و تئوری بین دانشگاه و صنعت است و قطعا دستاورد بسیار خوبی خواهد داشت. ما نیز می‌توانیم به دانشگاه کمک کنیم و دانشگاه نیز می‌تواند در این حوزه کمک‌کننده باشد. به عبارت دیگر دانشگاه با تحقیقات جدیدی که در زمینه‌های متفاوت انجام می‌دهد قطعا کمک‌کننده است.» وی افزود: «این رویداد ترکیب بسیار خوبی است و معتقدم مهم‌ترین دستاورد چنین رویدادی که با مشارکت دانشگاه انجام شده، این است که ارتباط بسیار خوبی بین صنعت و دانشگاه شکل می‌گیرد. قطعا ما نیز مایلیم با دانشگاه آزاد اسلامی منطقه خودمان ارتباط بگیریم. به این دلیل که در حوزه صنعت ما تجهیزات بسیار خوبی داریم که شاید یک شرکت خصوصی نتواند آن را تهیه کند. درحقیقت ترکیب صنعت و دانشگاه بسیار تاثیرگذار است و نباید تنها به نمایشگاه ختم شود بلکه باید این رابطه دوطرفه ادامه یابد و دانشجویان برای پروپوزال یا پایان‌نامه خود از صنعت کمک بگیرند و ما نیز از تجهیزات دانشگاه کمک بگیریم.» قدمنان درباره نزدیک شدن شرکت‌های دانش‌بنیان به صنعت خاطرنشان کرد: «با توجه به وضعیت موجود در کشور باید به خودکفایی برسیم. برای مثال برای کشور ما سنتز ویتامین E بسیار حائز اهمیت است که حداقل بتوانیم چند ماده اولیه را تولید کنیم تا وابستگی‌مان را کم کنیم. ارتباط صنعت و شرکت‌های دانش‌بنیان بسیار تاثیرگذار است. صنعت به تنهایی نمی‌تواند و مجبور است کار روزمره‌اش که همان تولید است را دنبال کند. از طرف دیگر نیز دانشگاه بحث تحقیقاتی دارد و در کار صنعت نیست. فضا باید بسیار برای دانشگاه بازتر شود. به نظر می‌رسد، این دو مورد به راحتی می‌توانند همدیگر را پوشش دهند. صنعت در کار عملی و دانشگاه در کار علمی به خوبی مکمل یکدیگر هستند و می‌توانند به خودکفایی برسند.»
نقاط ضعف همه صنایع در نمایشگاه برطرف خواهد شد
شرکت گهرزیست فناور هم از دیگر شرکت‌هایی است که در حوزه کشاورزی و صنایع غذایی تبدیلی فعالیت می‌کند. روح‌الله حبیبی‌فر، مدیرعامل این شرکت با تاکید بر اینکه غذای زنده نیاز اولیه تمامی آبزیان است و بدون غذای زنده هم امکان تکثیر و پرورش بسیاری از آبزیان وجود ندارد، گفت: «ما به‌عنوان اولین بانک غذای زنده آبزیان در ایران محصولات متنوعی بالغ بر 30 نوع محصول را تولید کردیم که برای هر نوع آبزی غذای مخصوص برای هر سنش را داریم. آبزیان در دو نوبت نیاز ضروری به غذای زنده دارند: یکی در ابتدای تغذیه و دوران لاروی است و دیگری زمان بلوغ و مولدهای آبزیان است که با تقویت توسط غذای زنده لاروهای بیشتر و قوی‌تری تولید می‌کنند.»
او درمورد دستاورد این نمایشگاه برای شرکت‌های نوپا اظهار داشت: «برای شرکت‌ها یا ایده‌های نوپا می‌تواند یک شروع خوب باشد و هم با محیط فناوری و شرکت‌ها آشنا می‌شوند و هم با شرکت‌های همکار و رقیب آشنا می‌شوند و ایده‌های بهتری می‌گیرند و می‌توانند تیم کاری‌شان را تکمیل کنند. برای افرادی که دنبال سرمایه‌گذاری هستند نیز امکان پیدا‌کردن سرمایه‌گذار وجود دارد.»
حبیبی‌فر درمورد چالش شرکت‌های دانش‌بنیان ادامه داد: «برای شرکت ما مهم‌ترین چالش تولید سرمایه است؛ چراکه این تحقق این مساله باعث می‌شود تا بتوانیم تولیدمان را چندبرابر کنیم. از سوی دیگر برای ما بحث صادرات با توجه به تحریم‌ها سخت است و با توجه به اینکه شرکتی نوپا هستیم به این بحث ورود نکرده‌ایم. بحث دیگر نیز تبلیغات است و چون محصول ما بسیار جدید است مانند بسیاری از شرکت‌های دیگر نیاز داریم تا در این بحث نیز مورد توجه قرار بگیریم. درحال حاضر ما حمایتی از سازمان شیلات نگرفته‌ایم.»
او به ارتباط حیاتی صنعت و شرکت‌های دانش‌بنیان اشاره و خاطرنشان کرد: «هر صنعتی پیش‌نیازی دارد و مواردی دارد که به‌عنوان پیش‌نیاز تولید به آن وابسته است. شرکت‌ها می‌توانند نواقصی که دارند را در این نمایشگاه برطرف کنند. به‌طور مثال حاضرم با دانشجویان همکاری کنم و امکاناتی در اختیارشان بگذارم تا بتوانند از آن مقاله و پایان‌نامه تولید کنند. هر صنعتی می‌تواند نقاط‌ضعفش را در این نمایشگاه برطرف کند.»
فروش نتایج فعالیت‌های پژوهشی در حوزه مدیریت آب به بخش‌های صنعتی
علی خوش‌فطرت، رئیس دبیرخانه علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان استان اصفهان که اجرای برنامه علمی و مهندسی و مدیریت منابع آب را هم برعهده دارد، یکی از مسئولان فعال در حوزه کشاورزی و صنایع غذایی تبدیلی به شمار می‌رود. او درباره حیطه فعالیت‌های خود گفت: «غالبا فعالیت‌هایی که انجام می‌دهیم در قالب نظام پایش است که در زمره برنامه‌های علمی دانشگاه آزاد اسلامی محسوب می‌شود. در اصل برای هدفمند کردن پایان‌نامه‌های دانشجویان، نظام موضوعات را تعریف می‌کنیم تا از این طریق پلی را بین صنعت و دانشگاه برقرار کنیم.»
وی ادامه داد: «هدف ما عدم فعالیت دانشجویان روی موضوعات تکراری و مسائلی است که کاربردی برای کشور ندارد. از یک طرف ما با هدایت کردن پژوهش‌های آنها روی موضوعاتی که نیاز صنعت است، فعالیت‌های آنها را کاربردی کرده و از طرف دیگر نتایج کارها را به صنعت ارائه می‌دهیم. یعنی برای فروش نتایج فعالیت‌های پژوهشی دانشجویان به صنعت، قراردادهایی را فی‌مابین آنها منعقد می‌کنیم.»
خوش‌فطرت با اشاره به تاثیرگذاری رویداد عصر امید افزود: «شناخته شدن جایگاه دانشگاه آزاد در نظام عالی آموزش کشور یکی از دستاوردهای این رویداد است. اساسا چنین رویدادهایی باعث دیده شدن پتانسیل و ظرفیت‌های دانشگاه آزاد در کشور خواهد شد. همچنین خود نظام آموزش عالی هم می‌تواند با استفاده از این ظرفیت ارتباط بهتر و موثرتری با دانشگاه آزاد اسلامی داشته باشد.»
رئیس دبیرخانه علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان درباره نقش دانشگاه در تحقق شعار سال افزود: «دانشگاه‌ها در بحث تولید دانش‌بنیان و اشتغالزایی و به‌طور خاص در حوزه برنامه‌های علمی می‌توانند تاثیر بسزایی داشته باشند. در همین راستا وصل کردن پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های دانشگاه به صنعت، یکی از موثرترین اقداماتی است که باید دنبال شود. مراکز آکادمیک با در اختیار گذاشتن این پتانسیل‌ها در دستان صنعت باعث اشتغالزایی قابل‌توجهی در کشور خواهند شد.»
وی با تاکید بر نقش دانشگاه آزاد در این زمینه گفت: «از آنجایی که دانشگاه آزاد اسلامی قسمت عمده‌ای از آموزش عالی را برعهده دارد می‌تواند در این امر تاثیرگذار باشد. همچنان‌که تا امروز تاثیر بسزایی در مساله دانش‌بنیان داشته است اما متاسفانه این پتانسیل در کشور خیلی شناخته‌شده نیست. ما وظیفه خودمان را اینگونه تعریف کرده‌ایم که پتانسیل‌های دانشگاه آزاد را به صنعت معرفی کنیم تا صنعت با استفاده از آن بتواند در تحقق شعار سال هم تاثیرگذار باشد.»
خوش‌فطرت درباره چالش‌های عرصه فناوری و دانش‌بنیان بیان داشت: «مهم‌ترین چالش میان صنعت و دانشگاه عدم ارتباط موثر میان این دو است. پیشنهادی هم که در این زمینه مطرح است اینکه برنامه‌های علمی و نظام موضوعات ارائه شود تا از این طریق ما بتوانیم نیازها را از صنعت گرفته و در قالب نظام موضوعات به دانشجویان معرفی کنیم.» رئیس دبیرخانه علمی دانشگاه آزاد واحد خوراسگان خاطرنشان کرد: «برای افزایش شرکت‌های دانش‌بنیان‌ها در کشور نیاز به دو مولفه مهم یعنی حمایت و دیده شدن است و در این راستا قطعا رویدادهایی می‌تواند در این زمینه کمک‌کننده باشد؛ چراکه شرکت‌های دانش‌بنیان به خودی خود در این امر نمی‌توانند کاری از پیش ببرند و حضورشان در چنین رویدادهایی نقش اثرگذاری برای آنها دارد.»
تولید دانش‌بنیان باید از دانشگاه شروع شود
وحید سادات‌پور، مجری برنامه علمی صنعت و تجارت دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس است. برنامه‌ای که با بخش‌های مختلف صنعتی در منطقه ارتباط برقرار کرده و توانسته خامه کم‌چربی را برای صنعت لبنیات دامداران تولید کند که صمغ به‌کار‌رفته در آن نیز تماما ایرانی است. او به «فرهیختگان» گفت: «برنامه‌های علمی در تمام واحدهای دانشگاه آزاد در کشور و در راستای تحقق شعار حل مساله و رسیدن به دانشگاه کارآفرین و به دستور دکتر طهرانچی راه‌اندازی شد. براساس تقسیم‌بندی صورت‌گرفته هریک از برنامه‌های علمی براساس آمایش صورت گرفته و موقعیت جغرافیایی به واحدها واگذار شده و در همین راستا به دانشگاه آزاد واحد قدس به دلیل وجود صنایع زیادی که در اطراف خود دارد، ماموریت صنعت و تجارت داده شده است.»
وی با تاکید بر اینکه ما در این واحد با صنایع مختلفی در ارتباط هستیم، اظهار داشت: «با توجه به شهرک‌های صنعتی که در اطراف‌مان داریم، طبیعی است که وظیفه ماموران نیز احصای چالش‌ها و نیازهای این صنایع و تبدیل آنها به زمینه پژوهش باشد. نتیجه این تبدیل در سامانه پایش بارگذاری می‌شود تا تحقیقات کارشناسی‌ارشد و رساله‌های دکتری در راستای حل مشکلات و نیازهای صنایع تعیین شود.»
مجری برنامه علمی صنعت و تجارت دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس بیان داشت: «در همین راستا با صنعت لبنیات دامداران همکاری داشتیم که منجر به عقد تفاهمنامه هم شد. نتیجه این تفاهمنامه تولید خامه کم‌چرب برای شرکت صنعتی دامداران است. این محصول هم از لحاظ اقتصادی و هم از لحاظ کیفیتی در جایگاه خوبی قرار دارد. نکته قابل‌توجه در این زمینه آن است که صمغ‌های مورد استفاده در این محصول مشابه نمونه وارداتی است، درحالی‌که این صمغ توسط دانشجویان خودمان در راستای تحقق ماموریت تجارت و صنعت تولید شده است.»
سادات‌پور با تاکید بر تاثیر چنین رویدادهایی در نظام آموزش عالی گفت: «مهم‌ترین تاثیر، ایجاد فرهنگ نوآوری و استارتاپ و ترویج اقتصاد دانش‌بنیان است. با توجه به منویات مقام‌معظم‌رهبری که سال جدید را به نام تولید دانش‌بنیان و اشتغالزایی نامگذاری کردند، باید به این مساله توجه کرد که اصلی‌ترین ارکانی که در کشور وظیفه تحقق این شعار را برعهده دارند، دانشگاه‌ها هستند. بنابراین باید این فرهنگ را به خانواده‌ها و دانشجوها بشناسانیم و با جا افتادن این فرهنگ و این باور که یک دانشجو می‌تواند یک شرکت استارتاپ راه‌اندازی کند و رواج این ادبیات در دانشگاه‌های ما، خواهیم دید که بزرگترین اتفاقات در این حوزه رقم خواهد خورد.»
وی با بیان اینکه اصلی‌ترین نقش دانشگاه‌ها تولید است، افزود: «برای تولید دانش‌بنیان باید این حرکت از دانشگاه شروع شود و گام اول ایجاد فرهنگ مرتبط با این قضیه است که این وظیفه برعهده دانشگاه است.»
وی در پایان مهم‌ترین چالش در زمینه فناوری و تولید دانش‌بنیان را واضح نبودن ادبیات فناورانه و نوآورانه برای برخی از ارکان دانشگاه دانست و خاطرنشان کرد: «بسیاری از بخش‌ها و ارکان دانشگاه بودجه و سرمایه‌گذاری‌هایی که در زمینه تولید فناورانه و دانش‌بنیان می‌شود را به چشم هزینه می‌بینند که این خود بزرگترین چالش است، در چنین شرایطی برگزاری چنین رویدادهایی بهترین روش برای فرهنگ‌سازی در این عرصه به حساب می‌آید.»
مطالب پیشنهادی
