فرهیختگان: داده‌های اطلاعاتی سازمان غیرانتفاعی «گان وایولنس آرشیو» آمریکا -که کار ثبت خشونت‌های مسلحانه را از سال2013 برعهده دارد- نشان می‌دهد از ابتدای سال2022 تا به‌امروز، 17هزار و 428آمریکایی با استفاده از سلاح گرم جان باخته‌اند. از این تعداد، 142نفر کودکان کمتر از 11سال و 23نفر نیز نوجوانان بین 12 تا 17ساله بوده‌اند. از این تعداد کودک، 19نفرشان در تیراندازی سه‌شنبه هفته گذشته در مدرسه ابتدایی «راب» واقع در شهر «یوالده» در ایالت تگزاس جان‌شان را از دست دادند. در این حادثه مرگبار که توسط یک جوان 18ساله انجام گرفت، علاوه‌بر 19دانش‌آموز، دو معلم نیز کشته شدند. این حادثه، مرگبارترین تیراندازی در مدرسه در نزدیک به یک دهه و دومین تیراندازی جمعی در ایالات‌متحده در کمتر از دو هفته بوده است. پس از هر تیراندازی دسته‌جمعی، برخی رسانه‌های آمریکایی به‌دنبال پاسخ یک سوال تکراری می‌روند که «چه زمانی آمریکا می‌خواهد درباره قانون سلاح تجدیدنظر کند؟» البته همه می‌دانند که کار به این سادگی‌ها هم نیست و به هر اندازه نیز که قانونگذاران آمریکا به‌دنبال وضع قوانین سختگیرانه علیه دسترسی به سلاح باشند، با یک سد بزرگ روبه‌رو هستند؛ سدی که از آن با نام «لابی اسلحه» یاد می‌کنند. این لابی به‌اندازه‌ای قدرتمند است که جو بایدن رئیس‌جمهور آمریکا در پی این حادثه از اعضای کنگره خواسته «مقابل لابی اسلحه به‌پا خیزند» و قانون محدودیت حمل سلاح را تصویب کنند. بایدن که چهارشنبه گذشته در مراسمی در کاخ‌سفید سخنرانی می‌کرد، از قانونگذاران خواست از آنچه او «لابی‌های قدرتمند»ی نامید که با موفقیت قانون کنترل اسلحه را برای چندین دهه خنثی کرده‌اند، سرپیچی کنند. رسانه‌های غربی می‌گویند تیرانداز، دانش‌آموز دبیرستانی بوده که ظاهرا چند روز پس از 18سالگی سلاح خود را به‌طور قانونی خریداری کرده بود. بایدن گفت: «این ایده که یک جوان 18ساله می‌تواند وارد یک فروشگاه شود و سلاح جنگی بخرد، منطقی نیست.» رئیس‌جمهور آمریکا همچنین به افرادی که از تلاش‌ها برای اصلاح قانون دسترسی به سلاح جلوگیری می‌کنند، هشدار داد و گفت: «باید بدانید که ما این تلاش‌های نادرست را فراموش نمی‌کنیم.» وی همچنین در سخنرانی خود به حادثه تیراندازی در مدرسه ابتدایی سندی‌هوک در سال2012 که در آن فردی مسلح وارد پیش‌دبستانی سندی‌هوک شد و 20کودک، 6بزرگسال و خودش را به قتل رساند، اشاره کرد و گفت: «از آن زمان به بعد بیش از 900حادثه تیراندازی اتفاق افتاده است». طبق گزارشGun Violence Archive ، از زمان سندی‌هوک، این کشور بیش از 3500تیراندازی دسته‌جمعی را تجربه کرده است. این سازمان تیراندازی‌هایی را «جمعی» دانسته که در آن چهارنفر یا بیشتر کشته یا مجروح می‌شوند. به گزارش رسانه‌های آمریکایی، در فاصله نزدیک به یک دهه بین حادثه سندی‌هوک و حادثه اخیر، تلاش‌های کنگره برای تغییر سیاست‌های اسلحه، علی‌رغم اینکه قانونگذاران گهگاه بحث‌های مربوط به کنترل اسلحه را در پی تراژدی‌های دلخراش اسلحه از نو آغاز می‌کنند، بارها شکست خورده است. جو بایدن در بسیاری از این تلاش‌های ناموفق، ابتدا به‌عنوان معاون رئیس‌جمهور در دوران باراک اوباما و اکنون به‌عنوان رئیس‌جمهور، نقشی محوری داشته است. سال2012، پنج‌روز پس از سندی‌هوک و 6روز قبل از کریسمس، باراک اوباما در جمع خبرنگاران قول داد که «از تمام اختیارات این دفتر» برای جلوگیری از تراژدی‌های بیشتر با اسلحه استفاده کند. درحالی که بایدن درست پشت شانه راست او ایستاده بود، اوباما اعلام کرد از معاون رئیس‌جمهورش خواسته تا تلاش‌هایی را برای ارائه مجموعه‌ای از پیشنهادهای مشخص برای مهار خشونت‌های مسلحانه تا ژانویه رهبری کند. اوباما گفت: «این آسان نخواهد بود اما این نمی‌تواند بهانه‌ای برای تلاش نکردن باشد.» بایدن خود را در این تلاش انداخت. یکی از مشاوران ارشد سابق سیاسی بایدن در آن دوره که به شرط ناشناس ماندن صحبت کرد در این زمینه گفت او و تیمش تقریبا 200جلسه برگزار کردند. بایدن و تیمش با مقامات کابینه، کارشناسان، کهنه‌سربازان، گروه‌های پیشگیری از خشونت با اسلحه، افسران پلیس و البته خانواده‌های سندی‌هوک گفت‌وگو کردند و نزدیک به دوجین اقدام اجرایی را پیشنهاد کردند اما نتوانستند دربرابر لابی سلاح و اکثر جمهوری‌خواهانی که با هرگونه تغییر پیشنهادی مخالف هستند، دستاوردی داشته باشند.

  لابی سلاح کیست؟
براساس داده‌هایCDC ، در سال2020، 43درصد از مرگ‌ومیرها –بالغ‌بر 19هزار و 384نفر- قتل بوده است. این رقم نشان‌دهنده افزایش 34درصدی نسبت به سال2019 و افزایش 75درصدی نسبت به دهه قبل است. براساس این داده‌ها، روزانه نزدیک به 53نفر توسط سلاح گرم در ایالات‌متحده کشته می‌شوند. داده‌ها همچنین نشان می‌دهد اکثر قریب به اتفاق قتل‌ها، 79درصد، با اسلحه انجام شده است ولی با این حال، نه‌تنها قوانین به‌سمت تشدید محدودیت نرفته که تعدادی از ایالت‌های آمریکا تا حد زیادی محدودیت‌های حمل اسلحه را حذف و این اجازه را صادر کرده‌اند که افراد بدون مجوز یا آموزش، اسلحه حمل کنند. این قوانین درحالی در ایالت‌ها به اجرا درمی‌آید که اکثر مردم آمریکا طرفدار قوانین محدودکننده اسلحه هستند. آنها می‌دانند مخالفت‌شان دربرابر لابی اسلحه عملا نتیجه‌ای ندارد. لابی اسلحه یک اصطلاح گسترده است که شامل تلاش برای تاثیرگذاری بر سیاست‌های ایالتی و فدرال درمورد اسلحه می‌شود. این اقدام معمولا از طریق حمایت از نامزدهایی که قول مخالفت با اقدامات کنترل اسلحه را داده‌اند، انجام می‌گیرد. این شامل کمک‌های مستقیم به قانونگذاران، تلاش برای حمایت مستقل از مقامات منتخب و کمپین‌هایی برای تحت‌تاثیر قرار دادن افکارعمومی درمورد مسائل مربوط به سلاح گرم است. برجسته‌ترین لابی سلاح در آمریکا، «انجمن ملی سلاح(NRA)»  است که روابط نزدیکی با صنعت سلاح گرم چندمیلیارد دلاری در ایالات‌متحده دارد. NRA و گروه‌های مشابه اغلب خود را به‌عنوان مدافعان حقوق مدنی معرفی می‌کنند و به متمم دوم قانون اساسی ایالات‌متحده اشاره می‌کنند که «حق مردم برای نگهداری و حمل سلاح» را تعیین می‌کند. به گفته OpenSecrets، یک سازمان غیرانتفاعی که مخارج را در سیاست ایالات‌متحده ردیابی می‌کند، از سال1998 تا 2020، گروه‌های طرفدار اسلحه 171.9میلیون دلار برای لابی‌کردن برای تاثیر مستقیم بر قوانین پرداخت کردند. از سال1998، NRA به‌تنهایی 64میلیون دلار را جهت لابی هزینه کرده است. همین هزینه‌کردها باعث شده این انجمن بتواند مانع از کنترل خشونت‌های ناشی از حمل آزاد سلاح در این کشور باشد.

  کاهش 70 درصدی مرگ‌ومیر با یک محدودیت
تحقیقات نشان می‌دهد محدود کردن دسترسی به سلاح‌های تهاجمی با ظرفیت خشاب بالا، می‌تواند بسیاری از خشونت‌های مسلحانه را کاهش دهد، اما این محدودیت نیز مورد موافقت لابی اسلحه نیست. براساس گزارش‌های منتشرشده، ایالت‌هایی که محدودیت اندازه خشاب دارند، تیراندازی دسته‌جمعی را کمتر از نصف ایالت‌های بدون محدودیت تجربه می‌کنند. مطالعه دیگری تخمین زد که مرگ‌ومیر ناشی از تیراندازی دسته‌جمعی 70درصد کمتر در زمانی که ممنوعیت فدرال درمورد سلاح‌های تهاجمی و خشاب با ظرفیت بالا اعمال می‌شد، رخ می‌داد. درواقع، هنگام بررسی عوامل احتمالی مانند جمعیت‌شناسی اجتماعی و قوانین اسلحه، قوانین محدودکننده اندازه خشاب تا حد زیادی قوی‌ترین پیش‌بینی‌کننده میزان تیراندازی‌های دسته‌جمعی در یک ایالت بودند ولی لابی اسلحه در آمریکا مقابل هر تلاشی برای محدودیت قانونی پیرامون سلاح مقاومت می‌کند.

  تبعات تیراندازی‌های دسته‌جمعی
دامنه ویرانگر یک تیراندازی دسته‌جمعی بسیار فراتر از کشته‌ها و مجروحان است و به رفاه بازماندگان، خانواده‌های آنها و جوامع آسیب می‌رساند. مطالعات انجام‌شده روی بازماندگان تیراندازی‌های دسته‌جمعی مختلف به‌طور مداوم نشان می‌دهد تیراندازی دسته‌جمعی به سلامت روان بازماندگان و اعضای جامعه آسیب می‌رساند، ازجمله علائم روانی مانند استرس پس از سانحه و افسردگی. این حوادث حتی بر کسانی که پوشش خبری تیراندازی دسته‌جمعی را تماشا می‌کنند، اثر می‌گذارد و می‌تواند باعث افزایش ترس از جنایت یا قربانی‌شدن و عدم اطمینان درمورد امنیت خود در مدرسه و جامعه شود. به نوشته «صندوق حمایت از ایمنی هر شهر برای اسلحه»، پاسخ به تیراندازی انبوه همچنین بر سیستم‌های مراقبت‌های بهداشتی، اقتصادهای محلی و مالیات‌دهندگان فشار وارد می‌کند. یکی از محققان تخمین زد که هزینه تیراندازی دسته‌جمعی لاس‌وگاس پس از محاسبه هزینه‌هایی مانند مراقبت‌های پزشکی و سلامت روان، کار پلیس، از دست دادن کار و هزینه‌های کارفرما و کیفیت زندگی حداقل 600میلیون دلار خواهد بود.

  سود قتل‌عام برای شرکت‌های فروش اسلحه
حامیان این لابی قدرتمند، به‌دنبال هر تیراندازی جمعی، اعتراض می‌کنند که درست نیست بلافاصله پس از حوادث غمبار درباره نظارت بر حمل اسلحه جر و بحث سیاسی راه بیندازیم. مردم هم گویا دیگر این را پذیرفته‌اند و در این تجارت به‌دنبال سهم خودشان هستند و با هر حادثه بزرگی، به‌سرعت به‌دنبال خرید اسلحه‌ای قدرتمندتر می‌روند. به همین علت است که پس از هر حادثه تیراندازی بزرگ در آمریکا، یک اتفاق عجیب می‌افتد و آن رشد قابل‌توجه سهام شرکت‌های فروش اسلحه است. به‌عنوان نمونه پس از تیراندازی در یک کنسرت در لاس‌وگاس که با 60کشته، یکی از مرگبارترین حوادث تیراندازی در تاریخ معاصر آمریکا بود، سهام شرکت‌های اسلحه‌سازی آمریکایی رشد قابل‌توجهی پیدا کرد. در آن زمان نشریه فورچون نوشت به‌دنبال این حادثه، سرمایه‌گذاران شروع به خریدن سهام شرکت‌های اسلحه‌سازی کردند زیرا انتظار می‌رفت میزان فروش اسلحه در پی این حادثه افزایش یابد. سهام شرکت استورم و روگر فردای آن روز در آغاز معاملات، 3درصد افزایش یافت و سهام شرکت امریکن‌اوت‌دور
American Outdoor با افزایش 5درصدی و سهام شرکت ویستااوت‌دورVista Outdoor  با افزایش بیش از 2درصدی همراه شد. سال2016 و پس از کشتار اورلاندو هم ارزش سهام شرکت «اسمیت‌اندوسون»، ازجمله کمپانی‌های بزرگ اسلحه‌سازی در بازار بورس نیویورک افزایشی معادل ۶.۹درصد داشته است. این اتفاق در حادثه اخیر نیز دوباره خودنمایی کرد و روز چهارشنبه، زمانی که والدین کودکان کشته‌شده در ماتم به‌سر می‌بردند و مقامات از آزمایشDNA  برای شناسایی قربانیان استفاده می‌کردند، سهام سازندگان اسلحه افزایش یافت. سهام Sturm، Ruger & Company  تا 5.8درصد و سهام  Smith & Wesson تا 10درصد افزایش را تجربه کرد. به نوشته فوتون، جهش قیمت سهام اسلحه‌سازان پس از یک تیراندازی دسته‌جمعی غیرعادی نیست. سهام سازندگان سلاح معمولا پس از هر تیراندازی رشد می‌کند زیرا سرمایه‌گذاران معتقدند ترس از مقررات قریب‌الوقوع باعث می‌شود مصرف‌کنندگان برای خرید اسلحه و مهمات عجله کنند.

  120  اسلحه برای هر 100 آمریکایی
در سال2011 از هر 100نفر در آمریکا، 80نفر دارای سلاح گرم بوده‌اند. این آمار اکنون به 120سلاح به‌ازای هر 100نفر گسترش یافته است. داده‌های جدیدتر همچنین نشان می‌دهد که مالکیت اسلحه در چند سال گذشته به‌طور قابل‌توجهی رشد کرده است. به گزارش بی‌بی‌سی یک مطالعه که توسط
Annals of Internal Medicine  در فوریه منتشر شد، نشان داد که 7.5میلیون بزرگسال آمریکایی -کمی کمتر از 3درصد از جمعیت- بین ژانویه2019 و آوریل2021 برای اولین‌بار صاحب اسلحه شدند. این به‌نوبه خود 11میلیون نفر ازجمله 5میلیون کودک را در خانه‌های خود در معرض سلاح گرم قرار می‌دهد. حدود نیمی از صاحبان جدید اسلحه در آن دوره زمانی زن بودند، درحالی که 40درصد یا سیاه‌پوست یا اسپانیایی تبار بودند.

  جلیقه ضدگلوله برای در امان ماندن کودکان
اسلحه دومین عامل مرگ‌ومیر کودکان و نوجوانان در ایالات‌متحده پس از تصادفات با وسایل نقلیه موتوری است. براساس داده‌های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها (CDC) در آتلانتا، در سال2016، آخرین سالی که داده‌های مربوط به آن در دسترس است، اسلحه منجر به مرگ نزدیک به 3150نفر در سنین بین یک تا 19سال شده است. در همین سال، سرطان حدود 1850کشته برجای گذاشته است. در چنین شرایطی، پدر و مادرهایی که بی‌میلی مقامات برای تشدید قوانین سختگیرانه کنترل سلاح را مشاهده می‌کنند، به‌دنبال حفظ جان فرزندان‌شان به هر شکل ممکن هستند. یکی از این راه‌ها، خرید جلیقه ضدگلوله است. این جلیقه را شرکت آمریکایی آمندمنت با همکاری محققان دانشگاه یوتا طراحی کرده است. آنها پوشش ضدگلوله سبک وزنی برای تولید کیف و جلیقه ضدگلوله در سایز کودکان طراحی کرده‌اند تا کودکان آمریکایی بتوانند با جلیقه ضدگلوله به مدرسه بروند و تا حدودی از حوادث مرگبار در امان باشند.

* حسن شعبانی