۱۴۰۱-۰۳-۰۷ - ۰۲:۵۷
۰
فاطمه طاری‌بخش، خبرنگار: منطقه دیشموک استان کهگیلویه‌وبویراحمد امروز بیش از 22 هزار جمعیت دارد، شهری که چهارمحال‌وبختیاری و خوزستان در همسایگی‌اش قرار دارند و جزء مناطق تاریخی این استان به‌شمار می‌رود؛ خطه‌ای که میزبان مردمی از تبار لرهای ایران است و یکی از مناطق گردشگری کهگیلویه‌وبویراحمد به‌شمار می‌رود. این منطقه حتی نام خود را از قلعه‌ای به همین نام به ارث برده است. علی‌رغم مناطق بکر طبیعی و آثار تاریخی و از همه مهم‌تر منابع طبیعی‌ای که در منطقه دیشموک قرار دارد، بی‌توجهی‌های مسئولان استانی به این منطقه، باعث شده امروز آنجا جزء مناطق محروم به‌شمار رود. چندسالی هم می‌شود که نام این منطقه با خبرهای خودکشی زنان آنجا گره‌خورده است. وجود معضلات اجتماعی که تا حدی از شرایط فرهنگی آنجا حکایت دارد، از یک‌سو و محرومیت‌های عمرانی و جاده‌ای باعث شده این منطقه در این سال‌ها مقصد بسیاری از گروه‌های جهادی باشد. گروه جهادی سفیران هدایت که دانشجویان دانشگاه فرهنگیان استان کهگیلویه‌وبویراحمد آن را ایجاد کرده‌اند، یکی از همان گروه‌هایی است که تمرکز اصلی خود را بر رفع مشکلات فرهنگی و عمرانی و ... این منطقه گذاشته است. در این گزارش سراغ مسئولان این گروه جهادی رفتیم تا از کم‌وکیف فعالیت‌هایشان بگویند.
تولد سفیران هدایت در سال 88
گروه‌های جهادی دانشگاه‌های فرهنگیان با اولویت آموزش و تحقق عدالت آموزشی، بیشتر به ارائه خدمت‌رسانی در این حوزه مشغول به فعالیت هستند. گروه جهادی سفیران هدایت دانشگاه فرهنگیان استان کهگیلویه‌وبویراحمد نیز در حیطه آموزش و مشاوره آموزشی و کنکوری فعالیت می‌کند. مصطفی آسوده، مسئول این گروه جهادی در توضیح تاسیس و فعالیت‌های این گروه می‌گوید: «گروه جهادی سفیران هدایت دانشگاه فرهنگیان از سال 1388 توسط دانشجویان دانشگاه و زیرنظر بسیج دانشجویی دانشگاه فرهنگیان تاسیس شد. گروه جهادی ما در حیطه‌های مختلف آموزشی، فرهنگی و مشاوره و کنکوری فعالیت می‌کند. افرادی که در دانشگاه‌های فرهنگیان یا خارج از آن هستند نیز با ما همکاری می‌کنند.»
100 دانشجوی فعال در گروه جهادی سفیران
آسوده درمورد اعضای فعال گروه جهادی بیان می‌کند: «ما گروه‌های مختلفی داریم که اکثرا از خود دانشگاه، دانشجویان فرهنگیان و دانشجویان فرهنگیان استان و استان‌های دیگر است. جهادگرانی در رشته‌های دیگر مشغول هستند اما با ما نیز در حیطه مشاوره کنکوری کار می‌کنند، بخش خواهران و برادران گروه جهادی حول‌وحوش 100 نفر اعضای فعال دارند.»
کنکوری‌های برتر روستا‌های استان امروز جهادگر هستند
مصطفی آسوده همزمان با ورود کرونا به کشور، مسئول این گروه جهادی شده، او از اولین فعالیت‌هایی که در این دوره انجام داده، تعریف می‌کند و می‌گوید: «اولین فعالیتی که من به‌عنوان مسئول گروه انجام دادم، اوایل دوران کرونا بود که به تهران آمدیم و برنامه‌ریزی برای جهاد تربیتی انجام دادیم. جهاد تربیتی به‌منظور کمک به دانش‌آموزان حاشیه‌نشین و مناطق محروم شروع شد. به دلیل اینکه در آن دوران آموزش‌ها مجازی شده بود و بسیاری از دانشجویان یا ترک تحصیل کردند یا از درس‌ها عقب‌مانده بودند. در مناطق مختلف استان کهگیلویه‌وبویراحمد فعالیت انجام دادیم و تقریبا تمامی شهرستان‌های استان را به‌عنوان نماینده شهرستان و رابط انتخاب کردیم. دانشجومعلمان نیز زیرنظر این رابط راهنمایی می‌شدند و مطالب و فیلم را در اختیارشان می‌گذاشتیم. آنان بیشتر در روستاها فعالیت انجام می‌دادند.»
قطعا در بین فعالیت‌های هر گروه جهادی فعالیت‌هایی وجود دارد که یا از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است یا به‌دلیل نتیجه‌بخش بودن بسیار قابل‌تامل است.» آسوده در مورد مهم‌ترین فعالیت گروه جهادی سفیران هدایت می‌گوید: «مهم‌ترین و تاثیرگذارترین فعالیتی که به چشم نتیجه آن را دیدیم، این بود که امسال به منطقه دیشموک رفتیم. در آنجا متوجه شدیم، برخی افرادی که ما به آنها مشاوره کنکوری داده بودیم رشته‌های بسیار خوبی قبول شده‌اند و درحال‌حاضر نیز عضو جهادگران گروه ما هستند.»
سراغ اوقاف و وزارت ارشاد هم رفتیم
گروه‌های جهادی هرچند مهره اصلی برای رفع محرومیت‌های مناطق مختلف کشور به‌شمار می‌روند، اما یکی از معضلات اصلی آنها تامین بودجه است؛ مساله‌ای که در اکثر مواقع باعث کندی کار آنها یا در برخی موارد نیز توقف فعالیت‌هایشان می‌شود. مسئول گروه جهادی سفیران هدایت درمورد هزینه‌ها و کمک‌های فعالیت‌های جهادی بیان می‌کند: «ما امسال به اردوی جهادی دیشموک از 25 اسفند تا سوم فروردین‌ماه رفتیم. هزینه غذا و پکیج فرهنگی برعهده دانشگاه بود. به این دلیل که می‌خواستیم از تمام ظرفیت‌ها استفاده کنیم، مثلا وزارت فرهنگ و ارشاد با 60 تا 70 جلد کتاب و هزینه نقدی کمک کردند، بسیج دانشجویی نیز کمک ما بود. جهادگرانی که کنار ما بودند، بخشی از هزینه را تقبل کردند و از بیرون هم کمک‌هایی به ما رسید. کمک‌های دولتی فقط در حدی است که بتوانیم با آنها صحبت کنیم، اما سراغ ما نمی‌آیند. زمانی که برای درخواستی به مسئولان مراجعه می‌کنیم، باید تمامی فعالیت‌ها و رزومه گروه جهادی‌مان را توضیح دهیم و پروژه را هم توضیح دهیم و بگوییم بخشی از کار را برعهده بگیرید یا درجایی حمایت کنید، مثلا ما به اوقاف رفتیم و گفتیم گروه جهادی هستیم و این ظرفیت‌ها را داریم، به ما در این زمینه کمک کنید، گفتند نمی‌توانیم به‌لحاظ مالی شما را حمایت کنیم اما اماکنی داریم که اگر به هر منطقه محرومی برویم، در اختیارمان خواهند گذاشت.»
آموزش‌وپرورش دولت قبل با گروه‌های جهادی همکاری نداشت
آسوده درباره همکاری مسئولان در حوزه فعالیت‌های گروه ادامه می‌دهد: «دولت قبلی حتی آموزش‌وپرورش هم -گروه جهادی دانشگاه‌های فرهنگیان زیرنظر آموزش‌وپرورش فعالیت انجام می‌دهیم- با ما همکاری نمی‌کرد. به‌طورکلی قبل از دولت سیزدهم همکاری خوبی صورت نمی‌گرفت و ما به‌صورت خودجوش کار می‌کردیم و بسیار در این مسیر زخم دل خوردیم اما در دولت سیزدهم وضعیت بسیار بهتر و امیدبخش‌تر شده است.»
تفکر غالبی که درمورد گروه‌های جهادی وجود دارد، این است که اغلب فعالیت‌های جهادی نیمه‌کاره می‌ماند و به نتیجه نمی‌رسند، آسوده در این مورد بیان می‌کند: «ما از سال 1388 و زمانی که من در این گروه جهادی مسئول هستم، انصافا هیچ‌گونه فعالیتی نیمه‌کاره باقی نمانده است. به این دلیل که چارت‌بندی گروه جهادی ما طوری است که تمامی افراد مسئولیت دارند و من تنها هماهنگ‌کننده هستم. ما مسئول آموزش و تدارکات داریم و به نظر من اینکه گاهی اوقات به‌نظر می‌رسد گروه‌های جهادی منفعل می‌شوند؛ درنتیجه این مورد است که مشکل از چارت‌بندی و برنامه‌ریزی است، درصورتی‌که چارت‌بندی گروه جهادی خوب باشد و اراده و همت وجود داشته باشد، مشکلی پیش نمی‌آید.»
بار سنگینی که کرونا بر دوش جهادی‌ها گذاشت
طبیعی است که کرونا در مدت کوتاهی روی تمامی فعالیت‌های روزمره تاثیر گذاشت و بسیاری از کارها و فعالیت‌ها به تعطیلی کشانده شد و در این میان گروه‌های جهادی نیز از این موضوع بی‌نصیب نماندند. اما با توجه به حیطه فعالیت گروه جهادی سفیران هدایت، باید گفت کرونا وظیفه سنگینی را در این دوران بر دوش گروه‌های جهادی فرهنگیان گذاشت. به این دلیل که با آموزش مجازی بسیاری از دانش‌آموزان مناطق دورافتاده تصمیم به ترک تحصیل گرفتند.
مسئول گروه جهادی در مورد فعالیت گروه در دوران کرونا توضیح می‌دهد: «اوایل برحسب مسئولیتی که دانشگاه داشت، صرفا اردوی آموزشی در مناطق محروم و ... برقرار بود و با ورود کرونا بسیاری از دانش‌آموزان از تحصیل عقب ماندند و ترک تحصیل کردند، درنتیجه وظیفه ما بیشتر شد. شدت فعالیت ما بیشتر شده است و صرفا در مناطق محروم نیست، مثلا در یاسوج مدرسه سپاه را در اختیار داریم و در حاشیه‌شهرها پایگاه‌ها، مدارس و حسینیه‌ها را در اختیار ما گذاشتند. گروه ما قبل از کرونا صرفا آموزشی بود اما بعد از آن با ستاد اجرایی هم در قرارگاه عدالت آموزشی همکاری می‌کنیم و بسته‌های آموزشی و معیشتی را به دست‌شان می‌رسانیم. درصورتی‌که بسیاری از این موارد قبل از کرونا وجود نداشتند. دوره کرونا محدودیتی بود که توانمندی‌های زیادی پیدا کردیم که قبل از کرونا وجود نداشتند و بعد از کرونا نیز با برنامه بهتری عمل خواهیم کرد.»
تابستان برای مناطق محروم ما پای‌کار هستیم
یکی از مواردی که باعث بقا و عملکرد بهتر گروه‌های جهادی دانشگاهی می‌شود، برگزاری اردوهای مختلف است. بهترین زمان برای برگزاری این اردوها به‌خصوص در گروه‌های جهادی دانشگاهی با توجه به تعطیلی و برنامه سبک دانشجویان، تابستان و عید است. آسوده از نحوه برگزاری اردوی تابستان این‌طور خبر می‌دهد و گفت: «بسیج دانشجویی اردوی جهادی در منطقه دیشموک حضور خواهند داشت، این منطقه مشکل فرهنگی دارد. در قرارگاه عدالت آموزشی، قرارگاه حضرت‌امام و قرارگاه دیگری که در آموزش‌وپرورش به‌همت مدیرکل آموزش‌وپرورش تشکیل می‌شود و نظر به اینکه مسئولان چطور تصمیم بگیرند، در تابستان برای مناطق محروم ما پای‌کار هستیم؛ اما برنامه مشاوره و آموزش جزء برنامه‌های ثابت ما است.»
او در ادامه نیز از اردوی عید گفت: «روستایی که در آن بودیم و شناسایی کردیم از لحاظ امکانات بهتر از بقیه مناطق بود؛ اما منطقه دیشموک از لحاظ فرهنگی عقب است و خودکشی دختران کم‌سن‌وسال اکثرا مربوط به این منطقه است، منطقه‌ای که ما به‌عنوان پایلوت انتخاب کردیم، روستای درغک بود. حدود 34 یا 35نفر از دانشگاه فرهنگیان در آن مستقر شده‌اند. در بعد آموزش روستا با توجه به اینکه تمام قبولی کنکوری‌ها چهار نفر و در دانشگاه فرهنگیان بود، تلاش‌های بسیاری انجام دادیم. ما درحال‌حاضر برنامه‌ریزی کرده‌ایم که امسال و سال آینده قطعا این مورد بیشتر می‌شود و از دانشجومعلمان خود ناحیه در ناحیه استفاده خواهیم کرد. ما ارتباط‌مان را با مردم این منطقه حفظ کردیم. در بعد فرهنگی نیز مشاوره خانواده داشتیم. در بعد عمرانی هم یک مدرسه دخترانه را رنگ‌آمیزی کردیم.»
اصرار زنان منطقه دیشموک برای حضور گروه‌های جهادی
نگین‌دخت روزیان، مسئول خواهران گروه جهادی سفیران هدایت درباره فعالیت بانوان در منطقه دیشموک در عید توضیح داد: «اسفندماه مسئولیت گروه جهادی دانشگاه را برعهده گرفتم. بعد از آن از 25اسفند تا دوم فروردین ما به اردوی جهادی منطقه دیشموک رفتیم. در آنجا در یک روستا به‌نام درغک مستقر شدیم و طی دو شیفت فعالیت‌های آموزشی انجام می‌دادیم. شیفت صبح که از ساعت 8 تا 12ونیم بود فقط شامل تدریس در مقطع ابتدایی متوسطه اول و دوم می‌شد. در شیفت بعدازظهر که از ساعت 14 تا 16 بود برنامه‌های فرهنگی، آموزشی و ورزشی داشتیم. مثلا کلاس کامپیوتر، مسابقات کتابخوانی، کلاس خوشنویسی، کاموابافی، مسابقات ورزشی و همچنین قصه‌خوانی و سرودخوانی برگزار می‌کردیم.»
او در ادامه افزود: «مشاوره نیز در محیط مدرسه و در حیطه آموزشی و خانوادگی انجام می‌گرفت و ما در این منطقه با حضور خانواده‌ها و دانش‌آموزان همایش تحصیلی-خانوادگی برگزار کردیم. با توجه به اینکه در این منطقه میزان خودکشی بین زنان و دختران بالاست، بسیاری از زنان روستا اصرار زیادی بر ادامه و بیشتر شدن مشاوره در این خصوص داشتند. ما در منطقه دیشموک و روستای درغک سه جشن داشتیم؛ اول جشن نیمه‌شعبان بود که در مجلسی با حضور دانش‌آموزان و تمامی اهالی آنجا برگزار شد. جشن سال تحویل و جشن تکلیف برای دانش‌آموزان سوم و چهارم در نورالشهدای این روستا را هم داشتیم.»
اثرگذاری متقابل حمایت دولت و رسانه‌ها در فعالیت‌های جهادی
اکثر گروه‌های جهادی با کمبود پوشش رسانه‌ای از فعالیت‌هایشان مواجه هستند. علاوه‌بر اینکه این گروه‌ها از دولت و سازمان‌ها و ارگان‌های دولتی حمایتی دریافت می‌کنند، از رسانه‌ها و صداوسیما نیز حمایتی نمی‌شوند. مسئول گروه جهادی سفیران هدایت درباره تاثیر حمایت‌های رسانه‌ای و دولتی گفت: «هر دو حمایت رسانه‌ای و دولتی را موثر می‌دانم. اگر بعد رسانه‌ای وجود داشته باشد حمایت دولتی نیز جلب می‌شود، اگر حمایت دولت نیز وجود داشته باشد حمایت رسانه هم خودبه‌خود جذب خواهد شد و در ارتباط با هم هستند. به‌نظر رابطه متقابل دارند.»
او در پایان از شبی خاطره‌انگیز در گروه جهادی تعریف کرد و گفت: «زیباترین خاطره ما از اردوی دیشموک این است که قرار بود شب اردو از روستای درغک حاج‌آقایی میهمان ما باشد و حاج‌آقا بعد از نماز به خوابگاه آمد و منتظر غذا بودیم. بعد از مدت طولانی غذای ماکارونی که رسید با سوپ تفاوتی نداشت و دیگر به حاج‌آقا تعارف نکردیم تا بدون‌رودربایستی به خانه‌شان برود و گشنه نماند.»
برخی روستاها بیشتر از کمک‌های معیشتی نیازمند کمک‌های فرهنگی هستند
منطقه دیشموک به‌دلیل آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی خاصی که دارد، بیشتر از فعالیت و کمک‌های معیشتی نیازمند کمک‌های فرهنگی است. بازهم به‌دلیل اینکه این آسیب‌ها بیشتر متوجه زنان و دختران منطقه است، قطعا فعالیت بخش خواهران گروه جهادی بسیار مهم و حیاتی‌تر از فعالیت بخش برادران است.
نگین‌دخت روزیان بعد از چکیده‌ای که از اردوی عید ارائه می‌دهد، به‌سراغ معضلات فرهنگی این منطقه می‌رود و در این خصوص می‌گوید: «در این منطقه اتفاقی که در مقطع دبیرستان و راهنمایی افتاده، این است که بسیاری از دانش‌آموزان به این سمت‌وسو می‌روند که ازدواج کنند و ذهن اکثرشان بیشتر درگیر چنین مواردی است. ما با خانواده‌ها و دانش‌آموزان در حیطه آموزشی صحبت کردیم تا اینکه بیشتر به درس روی بیاورند.»
ممکن است با توجه به پیشینه ذهنی‌مان از منطقه دیشموک تصور کنیم که واکنش افرادی که در این منطقه زندگی می‌کنند با تعصب و توهین بسیاری همراه بوده است، اما باید بگویم که این‌طور نیست و با توجه به گفته روزیان اکثر خانواده‌ها آرزو دارند فرزندان‌شان به تحصیل ادامه دهند و مانند دختران دیگر منطقه که با درس خواندن موفق شدند به‌جایی برسند. درواقع بیشتر از اینکه تفکر و ذهنیت خانواده‌های روستا باعث شود بچه‌ها به‌سمت ازدواج سوق داده شوند، مسیر فرهنگی از پیش تعیین‌شده‌ای وجود داشت که تمام دختران و خانواده‌هایشان بدون آگاهی به آن تن می‌دادند؛ اما با مشاوره‌ها و همایش‌هایی که در این روستا برگزار شد تا حد زیادی به اشتباه بودن این مسیر پی بردند.
روزیان از مشکل دیگری که در روستا وجود دارد، گفت: «یکی از مشکلاتی که ما داشتیم این بود که روستاییان، روستاییان دیگر را برای فعالیت‌هایی از این دست نمی‌پذیرفتند. مثلا خانمی که آنجا کلاس قصه‌خوانی داشت می‌گفت اگر من جشنی برای نیمه‌شعبان با حضور دانش‌آموزان بگیرم، تمامی اهالی روستا من را سرزنش می‌کنند که چرا با اینکه از مرگ یکی از اهالی روستا در 6ماه پیش خبر داری، بازهم جشن می‌گیری؛ اما به این دلیل که ما غریبه‌ایم این موارد را به دل نمی‌گیرند. چنین مشکلاتی وجود دارد اما استقبال روستاییان واقعا خوب بود به‌طوری‌که 12نفری که اعزام کرده بودیم هنوز با دانش‌آموزان در ارتباط هستند و مشاوره می‌دهند و جزوه می‌فرستند.»
دیشموک و داستان دخترانی که از خودکشی منصرف شدند
روزیان درباره خودکشی‌هایی که در دیشموک اتفاق می‌افتد، توضیح داد: «روز اولی که ما به اردوی عید رفتیم با یکی از دانشجویان سابق دانشگاه فرهنگیان که در همان منطقه کار مشاوره مدرسه را انجام می‌دهد، ارتباط گرفتیم. درمورد آمار خودکشی (در 6ماه چهار خودکشی صورت گرفته بود) و دلیل آن پرسیدیم. این مشاور به ما گفت عادت کرده‌اند. جوی وجود دارد که اگر خانواده‌ها کوچک‌ترین مخالفتی انجام بدهند، فرزندان اولین چیزی که می‌گویند این است که خب خودکشی می‌کنیم. مثلا یکی از بچه‌ها دلیلش برای خودکشی این بود که یک رابطه احساسی داشت و خانواده مخالفت کردند و تصمیم به خودکشی گرفته بود یا حتی اگر درمورد گوشی موبایل نیز سختگیری کنند بسیاری از بچه‌ها اولین دفاع‌شان، موضوع خودکشی است.»
گروه جهادی سفیران هدایت در بازه کوتاهی که به منطقه دیشموک رفته بودند، توانستند تاثیر خوبی روی مردم این منطقه به‌خصوص زنان و دختران آن بگذارند. با اینکه احتمالا همچنان دختران زیادی در منطقه دیشموک به خودسوزی و خودکشی فکر می‌کنند اما امید است با کمک‌های مشاوران و گروه‌های جهادی بتوان چنین افکاری را از مردم این منطقه دور کرد. همت و تلاش گروه جهادی سفیران هدایت نیز به‌جایی ختم شد که در روز آخر اردوی عید، دختری برای دانشجویان جهادگر نوشت که از خودکشی منصرف شده و همه‌چیز را در ازدواج نمی‌بیند.
نظرات کاربران
یادداشت
آخرین اخبار