علی‌اکبر اسدی، کارشناس مسائل منطقه در گفتوگو با «فرهیختگان»:
فرهیختگان: با هدف بررسی ظرفیت‌های مورد غفلت واقع شده در روابط میان ایران و عمان با علی‌اکبر اسدی گفتوگو کرده‌ایم. اسدی، عضو هیات‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و همچنین، کارشناس مسائل منطقه است. اسدی تلاش برای تعمیق روابط با کشورهای همسایه، به‌خصوص کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را از اقدامات مثبت دولت در طی چند ماه گذشته می‌داند. وی همچنین معتقد است این رویکرد دولت سیزدهم باید ادامه‌دار باشد.
نقش عمان در دهه‌های اخیر در میانجیگری میان کشورها ثابت بوده
این کارشناس مسائل منطقه در ابتدا با اشاره به نقش عمان به‌عنوان یک بازیگر منطقه‌ای که همواره در جایگاه میانجی میان ایران و کشورهایی ازجمله آمریکا و عربستان قرار داشته گفت: «کشور عمان همواره روابط سنتی و دیرینه‌ای با جمهوری اسلامی ایران داشته است که سابقه‌اش به قبل از انقلاب اسلامی بازمی‌گردد. در طول چند دهه گذشته نیز، همواره سعی کرده روابط نزدیک خود را با ایران حفظ کند. ضمن اینکه روابط و تعاملاتش با عربستان و سایر کشورهای حاشیه خلیج‌فارس را هم حفظ کرده است.»
عمان هرگز نسبت به اقدامات ایران حس تهدید و نگرانی نداشته است
اسدی همچنین با اشاره به روابط همواره سازنده ایران و عمان گفت: «نکته قابل توجه در این زمینه آن است که عمان، برخلاف برخی دیگر از کشورهای منطقه، نسبت به نقش‌آفرینی‌های ایران، احساس تهدید یا نگرانی چندانی نداشته و همواره تلاش کرده است به‌واسطه آن نقش متعادل و میانی خود در خیلی از موضوعات چالشی و اختلافات، میان طرف‌های درگیر میانجیگری کند. ازجمله مهم‌ترین این نقش‌آفرینی‌ها می‌توان به میانجیگری عمان میان ایران و آمریکا برای حل مساله هسته‌ای در دوره اوباما که به برجام منجر شد، اشاره کرد. در دوره اخیر و در چند سال گذشته هم علی‌رغم اینکه کشورهایی مثل عربستان و امارات، روابط پرچالشی را با ایران تجربه کرده‌اند، عمان سعی کرده است تا همچنان روابط نزدیک خود با ایران را حفظ کند.»
نقش‌آفرینی عمانی‌ها در میانجیگری از نتیجه مذاکرات وین هم اثر می‌پذیرد
عضو هیات‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در توضیح آنکه عمان چگونه می‌تواند در روند مذاکرات میان ایران و عربستان به‌عنوان یک تسهیلگر به ایفای نقش بپردازد، این‌گونه توضیح داد: «در مقطع کنونی، شاهد درجریان بودن دو روند گفتوگو برای ایران هستیم. یکی گفت‌وگوی ایران با قدرت‌های جهانی برای احیای برجام و دیگری هم گفت‌وگوهای ایران با عربستان و بقیه کشورهای خلیج‌فارس است. در این زمینه هم باید گفت عمان، باتوجه به روابط نزدیکی که با ایران و همچنین عربستان دارد، می‌تواند در این زمینه نیز نقش‌آفرینی مثبتی داشته باشد. با این حال به‌نظر می‌رسد هرگونه نقش‌آفرینی عمانی‌ها به معادلات کلان‌تر بین‌المللی وابستگی دارد. ازجمله این معادلات می‌توان به بحث آینده گفت‌وگوهای وین و حل‌و‌فصل مساله هسته‌ای ایران و درنتیجه، احیا یا عدم احیای برجام اشاره کرد. با این حال، از آنجایی که عمان درصورت گسترش تنش‌ها و ایجاد درگیری در منطقه، ضررهای زیادی را متحمل می‌شود، همچنان در تلاش است تا درجهت رفع تنش‌ها اقدام کند.»
سفر رئیس‌جمهور به عمان در مقطع کنونی، بسیار حائز اهمیت است
علی‌اکبر اسدی، درباره دلایل اهمیت بالای سفر سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور کشورمان به عمان در مقطع فعلی گفت: «سفر آقای رئیس‌جمهور به عمان در مقطع کنونی، به‌عنوان دومین کشور عضو شورای همکاری خلیج‌فارس که رئیس‌جمهور کشورمان به آن سفر می‌کند اهمیت زیادی دارد هم بحث روابط دوجانبه در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و مسائلی که از این دست مطرح است، هم نقشی که ایران می‌تواند در کریدوری که بین عمان و کشورهای آسیای مرکزی ایجاد می‌شود حائز اهمیت باشد.
علاوه‌بر اینها، موضوعاتی ازجمله ظرفیت همکاری‌های گازی، بحث‌های مرتبط در حوزه‌های تجاری-مالی و همچنین ظرفیت‌های همکاری در سایر زمینه‌ها، ازجمله موضوعات مورد توجه در این سفر است. با این حال، همان‌طور که عرض کردم، این موارد، به نوعی با معادلات کلان مثل بحث احیای برجام پیوند خورده و درحال حاضر، آن معادلات است که در کانون قرار دارد.»
رویکرد فعلی دستگاه دیپلماسی دولت سیزدهم، باید ادامه‌دار باشد
این کارشناس مسائل منطقه همچنین درپایان، درباره رویکرد دولت سیزدهم در مواجهه با کشورهای منطقه، به‌خصوص کشورهای حاشیه خلیج‌فارس گفت: «روند درپیش گرفته شده توسط دستگاه سیاست خارجی دولت سیزدهم در چند ماه اخیر، در مواجهه با کشورهای منطقه روند مثبتی بوده است. درست است که هنوز قضاوت نهایی درمورد اینکه این روند تعاملی به چه سرانجامی خواهد رسید، سخت است، اما روند آن، مثبت بوده است. ایران درحال حاضر با امارات وارد یک تعاملی شده که نسبت به گذشته وضعیت روابط را بهتر کرده است. با عربستان چندین دور در بغداد گفتوگو داشته و حالا گفته می‌شود برای دور آتی قرار است مقامات ارشد و وزرای خارجه دو طرف در نشستی حاضر شوند. تعاملات با کویت و عمان نیز همچنان ادامه دارد. تعاملات با قطر هم نسبت به گذشته خیلی نزدیک‌تر شده است که اینها همه از یک سو به نوع رویکرد دولت جدید در این زمینه بازمی‌گردد و از سوی دیگر، وابسته به فضای کلان منطقه‌ای و بین‌المللی است. فضایی که دیگر تداوم تنش را برنمی‌تابد و عمده کشورهای منطقه را به این سمت سوق داده که وارد یک فضای تعاملی و گفت‌وگوی با همدیگر شده‌اند. به این دلیل که فضای تنش و رقابت‌های منفی، برای همه کشورها هزینه‌های جدی داشته است.
این روندی که طی می‌شود روند تعاملی مثبتی است و باید ادامه پیدا کند. درنتیجه آن، اعتمادسازی میان ایران و کشورهای خلیج‌فارس باید به‌تدریج بیشتر شود. هرچند ممکن است این اعتمادسازی‌ها از یک‌سری حوزه‌های کوچک آغاز شود اما مهم این است که روند اعتمادسازی ادامه پیدا کند. نکته دیگر آنکه به‌نظر می‌رسد لازم است مسائل کلان امنیتی و سیاسی نیز به‌تدریج وارد مذاکرات شود. ضمن اینکه در سطح کلان، بسیار مهم است که میان ایران و غرب چه نوع روابطی وجود داشته باشد. درصورتی‌که فروپاشی برجام به‌عنوان یک سناریو رخ دهد و درنتیجه آن، تنش‌های بین ایران و غرب تشدید شود، قطعا این روابط شکل گرفته در دوره جدید میان ایران و کشورهای منطقه تحت‌تاثیر قرار خواهد گرفت.»
در این رابطه بیشتر بخوانید:
چشم‌انداز مبادله ۵ میلیارددلاری با همسایه محترم (لینک)
سفرهای رئیسی به منطقه تضعیف‌کننده برنامه‌های مخرب رژیم‌صهیونیستی است (لینک)
مطالب پیشنهادی
