سفر وزیر دفاع چین به ایران بیشتر سیاسی است تا نظامی

وزیر دفاع چین چهارشنبه هفته گذشته در سفری چندساعته وارد ایران شد. «وی فنگ‌هه» در این سفر با محمد باقری، رئیس ستادکل نیروهای مسلح دیدار کرد. وزیر دفاع چین پس از ایران ابتدا عازم عمان شده و سپس عشق‌آباد، پایتخت ترکمنستان را برای مقصد سوم سفر خویش انتخاب کرده است. در گفت‌وگویی که با حسین ملائک، سفیر اسبق ایران در چین داشتیم ابعاد مختلف این سفر مورد بررسی قرار گرفت. ملائک این سفر را در چهارچوب سند همکاری 25ساله ایران و چین دانسته اما معتقد است این سفر نیم‌‌روزه بیشتر از آنکه اهداف نظامی داشته باشد، اهداف سیاسی داشته و در راستای تحکیم روابط با ایران به‌عنوان کشوری همپیمان با چین بوده است که تحقق آن در بحبوحه بحران نظامی اوکراین نیز برای نزدیک کردن نگاه‌ها در این خصوص به‌عنوان یکی از اهداف سفر قابل‌تعریف است.
مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

آیا سفر اخیر وزیر دفاع چین به ایران را می‌توان در چهارچوب سند همکاری 25ساله بین ایران و چین مورد بررسی قرار داد؟
بدون اطلاع از جزئیات نمی‌شود اظهارنظر کرد، اما می‌توان گفت این سفر در چهارچوب سند همکاری ایران و چین بوده است.

با توجه به اینکه در چند وقت اخیر آمریکا به چین هشدار داده بود که چین نباید تسلیحات نظامی به روسیه ارسال کند. سفر اخیر وزیر دفاع روسیه به کشورهای ایران و ترکمنستان را که به لحاظ سیاسی نزدیک به روسیه تعریف می‌شوند، چگونه ارزیابی می‌کنید؟
به‌هرحال اگر بخواهیم یک خط ترسیم کنیم، چینی‌ها روی آن خط متمایل به روسیه افتاده‌اند. در فضای سیاسی به نفع روسیه عمل می‌کنند و موضع‌گیری‌هایشان در آن‌جهت است. اما در تحریم‌ها تاکنون مشاهده نشده که مخالف نظر آمریکا عمل کرده باشند. روش چینی‌ها این‌گونه است که به این زودی مشخص نمی‌شود مسیر همکاری‌شان با کشورها چگونه خواهد بود. دو کشور هند و چین همزمان با مراودات بزرگی که با جهان غرب دارند، مراوداتی نیز با روسیه دارند و سعی کرده‌اند رابطه‌شان با روسیه را مثبت نگه دارند. سفر اخیر وزیر دفاع چین یک سفر به کشور ایران، ترکمنستان و عمان بوده است. از این سفر‌ این‌گونه برداشت می‌شود که چینی‌ها احتمالا تلاش‌شان بر این است که در فضای ملتهب فعلی ارتباطات گذشته‌شان با کشورهای مختلف تحت‌الشعاع قرار نگرفته و خدشه‌دار نشود. وزیر دفاع چین به ترکمنستان و عمان نیز سفر کرده است که البته 3 کشور در یک خط قرار ندارند. ترکمنستان قدری متمایل به روسیه است. ما نظر منفی نسبت به روسیه نداریم. عمان نیز کشوری بی‌طرف است. حال اگر دعوتی ‌هم از گذشته بوده از مقامات چینی صورت گرفته، در همین چهارچوب قابل ارزیابی است و چین با درنظر گرفتن منافعش ممکن است آن را پذیرفته باشد.

آیا تبادل تجهیزات و برنامه‌ریزی برای انجام رزمایش مشترک نظامی ممکن است در این سفر انجام شده باشد؟
من نگاهم این‌گونه نیست. این سفر کارکرد سیاسی دارد. این‌که وزیر دفاع صبح بیاید با چند نفر ملاقات کرده و برود بیشتر جنبه تبیین مواضع سیاسی و هماهنگ کردن تحلیل‌ها و مواضع به یکدیگر را دارد. رفع انشقاق‌های احتمالی می‌تواند از دیگر اهداف این سفر باشد. چنین اهدافی بیشتر برای این سفر محتمل است تا اینکه بخواهیم آن را مرتبط با قراردادهای نظامی بدانیم.

موارد اختلافی بین ایران و چین که شما هم اشاره کردید، ممکن است وجود داشته باشد؟ بیشتر در چه مواردی؟
به‌هرحال ایران ممکن است درمورد اوکراین و وضعیت فعلی جهان نظری داشته باشد که این نظر ممکن است با نظر چینی‌ها متفاوت باشد. بنابراین این سفر اجازه می‌دهد که در عالی‌ترین سطوح اختلاف‌نظر‌ها طرح شده و مورد مقایسه قرار بگیرد تا منافع کشورها مورد خدشه قرار نگیرد. از سوی دیگر فرصت‌های همکاری نیز در چنین سفرهایی مورد بررسی قرار می‌گیرد.
سفرهایی در این سطوح بیشتر چنین اهدافی را دنبال می‌کند.