دانشجویان پس از ۲ سال به شکل حضوری در حسینیه امام‌خمینی(ره) به دیدار رهبر انقلاب می‌روند، «فرهیختگان» ۱۲ نکته مهم دیدارهای گذشته را مرور کرده است
زهرا رمضانیزهرا رمضانی، خبرنگار گروه دانشگاه: امروز، روز متفاوتی برای فعالان دانشجویی است. نمایندگان تشکل‌های مختلف بالاخره بعد از دوسال می‌توانند با حضور در حسینیه امام بار دیگر دیدار حضوری با رهبر انقلاب داشته باشند. هرچند دیدار ایشان با قشر جوان کشور حتی در ایام کرونا نیز تعطیل نشده بود، اما شرکت در مهم‌ترین دیداری که هر دانشجو می‌تواند در عمرش تجربه کند از طریق بستر فضای مجازی کجا و حضور در بیت رهبری کجا؟ از این حیث می‌توان گفت دیدار رمضانی امسال رهبری با این قشر از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ دیداری که در آن دانشجویان از هر حوزه‌ای که بخواهند در مقابل شخص اول کشور سخن می‌گویند و رهبری نیز در هر دیدار نکات مهمی را پیرامون این قشر، تشکل‌های دانشجویی مطرح و در عمل نقشه‌راه حرکت یک‌ساله آنها را ترسیم می‌کنند. در این گزارش به بازخوانی برخی صحبت‌های رهبری در دیدار با دانشجویان طی یک‌دهه گذشته پرداخته‌ایم.
تشکل‌های دانشجویی هدایت‌کننده حرکت‌های اجتماعی و علمی باشند
رهبری آخرین‌بار 21 اردیبهشت سال گذشته به‌صورت تصویری با دانشجویان دیدار و مقوله «تحول‌خواهی و تحول‌گرایی» را مطرح کردند و نقش تشکل‌های دانشجویی در تحقق آن را مهم برشمردند. ایشان در این دیدار فرمودند: «وجود تشکل‌های دانشجویی یکی از فرصت‌های بزرگ کشور است. البته حالا بعضی‌ها می‌گویند که تشکل‌ها خیلی متعددند؛ به نظر من هیچ‌ایرادی ندارد. یک مجموعه‌هایی با یک مذاق سیاسی، با یک سلیقه خاص در امر دانشگاه، در امر سیاست، در امر کشور مشغول کار می‌شوند، یک مجموعه‌ای [هم] با یک اندک تفاوتی [مشغول کار می‌شود]؛ هیچ‌اشکالی ندارد که مجموعه‌های متعددی باشند؛ خود این تشکل‌ها یک فرصت بزرگی است برای کشورها. این تشکل‌ها می‌توانند مرکزی باشند برای تولید فکر؛ ما به این احتیاج داریم؛ تولید فکر در این مجموعه‌ها؛ یا خود این تشکل‌ها می‌توانند پیشران حرکت‌های دانشجویی باشند و حرکت جهادی و تحولی را که گفتیم، می‌توانند ایجاد کنند؛ یعنی خود این تشکل‌ها می‌توانند عامل مهمی باشند برای ایجاد همان حرکت جهادی و تحولی که قبلا بحثش را کردیم. می‌توانند هدایت‌کننده فعالیت‌های گوناگون حرکت‌های اجتماعی و حتی حرکت‌های علمی باشند؛ کمااینکه در همین اواخر دیدیم که درزمینه حرکت‌های اجتماعی، تشکل‌ها انصافا نقش آفریدند.»
دانشجویان بنیه دینی و انقلابی‌شان را تقویت کنند
ایشان در بخش دیگری از این دیدار، انتظارشان از تشکل‌ها را تقویت بنیه دینی و انقلابی عنوان کردند و گفتند: «اولین انتظاری که از تشکل‌ها دارم، این است که بنیه دینی و انقلابی‌تان را تقویت کنید؛ از این مساله آسان عبور نکنید؛ این خیلی مهم است؛ تقویت فکری، تقویت دینی. حالا گفتند که من کتاب یا آدم معرفی کنم برای مراجعه؛ به نظر من می‌توانید خودتان با افراد زیادی در حوزه قم آشنا بشوید. حالا در حوزه‌ها، ازجمله عمدتا حوزه [علمیه] قم خوشبختانه در این چندسال اخیر کارهای بسیار خوبی و حرکت‌های خوبی انجام داده‌اند؛ شخصیت‌هایی هستند که می‌توانند مرجع و مشاور امینی در مسائل فکری و اسلامی و دینی برای شما باشند. و ازجمله تهذیب نفْس؛ من خواهش می‌کنم به مساله خودسازی و تهذیب نفْس توجّه کنید. از قول امام نقل کردند که ایشان فرموده بودند آنهایی که از آمریکا می‌ترسند، به‌خاطر این است که تهذیب نفْس نکرده‌اند؛ و به‌نظر من واقعش هم همین است. آن روز امام در یک قضیه‌ای پرسیدند که از آمریکا می‌ترسید؟ جواب داده شد که نه؛ گفتند خیلی خب، پس فلان کار را انجام بدهید؛ یک کار مهمی را گفتند که حالا تفاصیلش زیاد است. غرض این است که تهذیب نفْس تاثیر زیادی حتی در مبارزات اجتماعی دارد؛ یعنی صرفا این نیست که انسان آدم خوبی می‌شود؛ نه، این آدمِ خوب شدن در عرصه‌های گوناگون مبارزاتیِ اجتماعی، بین‌المللی و انقلابی تاثیر خودش را می‌گذارد.»
خودسازی را فراموش نکنید
رهبر معظم انقلاب در دیداری که 28 اردیبهشت‌ماه 1399 با این قشر داشتند هم مساله خودسازی را امری مهم برای نسل جوان و دانشجویان مطرح و عنوان کردند: «توصیه اول من به شما جوان‌های عزیز، چه دانشجو و چه بقیه جوان‌هایی که از آنها اسم آوردم، مساله خودسازی است؛ خودسازی خیلی مهم است؛ هم در ابعاد فردی، هم در ابعاد جمعی. هم شخص خود شما باید خودسازی کنید، هم جمع‌تان باید به‌عنوان یک جمع خودسازی کند؛ خودسازی خیلی مهم است. فرصت ماه رمضان فرصت خوبی است؛ اگرچه به اواخر ماه رسیدیم، لکن همین چند روزی که باقی‌مانده، فرصت خوبی است [برای] دعا، مناجات، انس با قرآن؛ و رها نکردن کار ارتباط معنوی با تمام شدن ماه رمضان؛ یعنی اینجور نباشد که ماه رمضان حالا چون روزه هستید و مثلا شرایط دعا و مناجات و حال و حضور آماده است، کارهایی انجام بگیرد، ماه رمضان که تمام شد به‌کلی رها بشود؛ نه. انس با قرآن، ارتباط با قرآن، نماز با حضور، نماز در اول وقت، توجه به ادعیه- که حالا من به بعضی از ادعیه هم اشاره کردم، به بعضی هم اشاره می‌کنم -مواردی است که به‌نظر من برای خودسازی لازم است.»
تلاش کنید تا جبهه انقلاب اسلامی را گسترش دهید
گسترش جبهه انقلاب توسط دانشجویان هم یکی از مطالبات رهبری از دانشجویان بود. ایشان دراین‌باره گفتند: «جبهه انقلاب را گسترش بدهید، یارگیری کنید؛ حذف نکنید؛ صِرف اختلاف سلیقه و اختلاف نظر درباره فلان مساله موجب طرد نشود. بعضی هستند که به اسلام و انقلاب و نظام اسلامی و به خیلی از خصوصیاتی که شما به آن اهمیت می‌دهید معتقدند، در فلان مساله خاص با شما موافق نیستند؛ این نباید موجب بشود که شما او را طرد کنید، از دایره انقلابی‌گری خارج بدانید. هرچه می‌توانید جبهه انقلاب را گسترش بدهید، جذب کنید؛ البته منظورم جذب منافق نیست، جذب آدم بی‌اعتقاد نیست؛ جذب آدم معتقدی است که با شما اختلاف سلیقه دارد.»
قشر جوان با دیدن اتفاقات ناپسند ناامید نشود
ناامید نشدن جوانان هم یکی از موضوعات مهمی است که رهبری آن را در اولین روز از خردادماه سال 98 و در دیدار با این قشر مطرح کردند. ایشان خطاب به دانشجویان فرمودند: «یک چیزهایی ممکن است شما مشاهده کنید که برای شما ناپسند باشد؛ فرض کنید گرایش سیاسی فلان شخصیت یا اِشکال در کار فلان مسئول در فلان قوه برای شما ناخوشایند است. اگر صد مورد از این حوادث را هم مشاهده می‌کنید، ناامید نشوید؛ این آن توصیه قطعی و اصلی من است. ناامید نشوید! همه‌چیز امیدبخش است برای ما، همه چیز نویددهنده است برای ما. همان‌طور که اشاره کردم، ما یک ملتی هستیم که عوامل مژده‌دهنده در پیرامون ما و در درون ما به‌مراتب بیشتر است از عوامل مأیوس‌کننده و ناامید‌کننده. این عوامل مژده‌دهنده را ببینید، پیدا کنید، به آنها دلگرم بشوید، به خدای متعال توکل کنید، قصدتان را و نیت‌تان را خالص کنید و بدانید که خدای متعال شما را کمک خواهد کرد.»
دانشجویان در وسط کارزار قرار دارند
رهبری در دیدار خردادماه سال 97 نیروهای جوان و دانشجویان را همانند لوکوموتیوی خواندند که نقش مهمی در به حرکت در آمدن قطار اجتماع بر عهده دارند. ایشان فرمودند: «شما توجه داشته باشید که نظام در یک کارزار عظیمی قرار دارد. اینکه گفتم جای خودمان را بدانیم، مساله را بشناسیم، اصل مساله این است: شما در وسط میدان کارزارید، یک کارزار همه‌جانبه عظیم؛ این کارزار را باید احساس کنید، طرف مقابل را باید بشناسید و اینجور، تکلیف همه ما معین می‌شود. نظام، بدون مشی‌انقلابی ارزشی ندارد؛ واقعا ارزشی ندارد. نظام، اگر چنانچه مشی‌انقلابی نداشته باشد، به آن آرمان‌ها نخواهد رسید، به‌دنبال آن آرمان‌ها نخواهد بود و با آن رژیم‌های گذشته کشور هم هیچ‌تفاوتی نخواهد داشت و ارزشی ندارد.»
9 توصیه رهبری به دانشجویان
رهبری در سال 96 بحث آتش به اختیار عمل کردن افسران جنگ نرم را مطرح کردند و 9 توصیه را خطاب دانشجویان داشتند. ایشان در این دیدار فرمودند: «گاهی دستگاه‌های مرکزیِ فکر، فرهنگ و سیاست، دچار اختلال و تعطیلی می‌شوند که در این وضعیت، باید افسران جنگ نرم، با شناخت وظیفه خود، به‌صورت آتش به اختیار، تصمیم‌گیری و اقدام کنند.» همچنین «آرمان‌گرایی را فراموش نکنید»، «واقع‌بینی» «نقش فعال» داشتن در حوادث گوناگون تلخ و شیرین، «تلاش جدی و همه‌جانبه برای غلبه دادن گفتمان انقلاب در دانشگاه‌ها»، برقراری ارتباط واقعی با مخاطب از طریق میزگرد، نشریه وعدم اکتفا به فضای مجازی، داشتن «تدین و تعبد در گفتار و عمل»، «شجاعت در اقدام» و امیدوار باقی ماندن تشکل‌های دانشجویی، توصیه‌هایی رهبری به این قشر محسوب می‌شود.
موضع‌تان در مسائل اصلی کشور مشخص باشد
یک‌سال قبل نیز رهبری با تاکید بر اینکه دانشجویان باید به مسائل تقوای شخصی، پرهیزکاری شخصی، پاکدامنی شخصی اهمیت دهند، دو شأن را برای این قشر برشمردند و عنوان کردند: «گفتیم شما دو شأن دارید: یک شأن، شأن دانشجو بودن است؛ یک شأن، شأن عضو یک مجموعه دانشجویی بودن است؛ اینها با هم تفاوت دارد. شأن دانشجو بودن روشن است؛ دانشجوی خوب آن دانشجویی است که خوب درس می‌خواند، با چشم باز به محیط نگاه می‌کند. یکی از خصوصیات دانشجو این باید باشد که محیط را با چشم باز نگاه کند؛ هم محیط دانشجویی را، هم محیط کشور را، هم محیط منطقه را، هم محیط جهان را.»
ایشان در بخش دیگری از صحبت‌هایشان فرمودند: «اولین توصیه‌ای که ما به تشکل‌ها می‌کنیم، این است که حضور داشته باشند؛ حضور. مقصود فقط حضور جسمانی نیست؛ هم حضور فکری، هم حضور بیانی -که حالا تبیین را بعدا عرض خواهم کرد- هم احیانا حضور جسمانی آن وقتی که لازم باشد در مسائل اصلی کشور؛ یعنی هم دوستان انقلاب، هم دشمنان انقلاب باید مواضع شما را درزمینه مسائل مهم کشور بدانند.»
اولین فریضه دانشجو آرمان‌خواهی است
رهبری در دیدار تیرماه خود در سال 94 با تشکل‌های دانشجویی گفتند: «اولین فریضه دانشجویی عبارت است از آرمان‌خواهی. یک عده‌ای تبلیغ می‌کنند و وانمود می‌کنند که آرمان‌خواهی مخالف واقع‌گرایی است؛ نه آقا، آرمان‌خواهی مخالف محافظه‌کاری است، نه مخالف واقع‌گرایی. محافظه‌کاری یعنی شما تسلیم هر واقعیتی -هرچه تلخ، هرچه بد- باشید و هیچ‌حرکتی از خودتان نشان ندهید؛ این محافظه‌کاری است. معنای آرمان‌گرایی این است که نگاه کنید به واقعیت‌ها و آنها را درست بشناسید.»
ایشان در بخش دیگری از صحبت‌هایشان به برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی تاکید و عنوان کردند: «موافقم که کرسی‌های آزاداندیشی تشکیل بشود. ما که گفتیم کرسی آزاداندیشی، از اول نظرمان همین بود؛ کسی بیاید و نظر مخالف خودش را هم بگوید؛ منتها شما جوانِ دانشجوی انقلابیِ مسلمانِ ولائی، آن قدرت منطق و قوت استدلال را پیدا کنید که بتوانید قشنگ بروید با خونسردی در مقابل او قرار بگیرید و استدلال او را باطل کنید؛ این خوب است، این درست است. و این امروز ممکن است.»
فضای دانشجویی باید با رقابت گفتمانی همراه باشد
رهبری یک‌سال قبل از آن نیز وجود رقابت گفتمانی را در محیط دانشجویی مولفه مهمی دانستند و عنوان کردند: «در محیط دانشجویى، «رقابت گفتمانى» چیز خوبى است، درصورتى‌‌که با تحمل مخالف همراه باشد. از وجود مخالف نه باید انسان تعجب بکند، نه باید انسان خشمگین بشود، نه باید انسان بیمناک بشود؛ هیچ‌‌کدام از این سه حالت در قبال مخالف، قابل‌قبول نیست. اگر انسان از داشتن مخالف تعجب کند، معناى آن این است که نسبت به خودش خیلى خوش‌بین است؛ تعجب می‌کند که کسى با او مخالف باشد. تعجب ندارد!»
ایشان در بخش دیگری از صحبت‌هایشان فرمودند: «دانشجو باید درزمینه مسائل گوناگون کشور، مسائل اجتماعى، مسائل اقتصادى، مسائل سیاسى، تحلیل در اختیار مردم بگذارد؛ یعنى مردم بایستى بتوانند از تحلیل دانشجویان بهره‌‌مند بشوند، استفاده کنند؛ قدرت تحلیل دانشجو باید این [طور] باشد. این‌‌هم متکى است به مطالعه؛ باید مطالعه کنند. اینجور نباشد که نگاه دانشجو صرفا نگاه احساسى [باشد]؛ داده‌‌هاى ذهنى شما فقط مسائل روزنامه‌‌اى نباشد؛ روى مسائل فکر کنید، مطالعه کنید، بحث کنید.»
در دانشگاه‌ها کار علمی جهادی کنید
رهبری در مرداد سال 92 نیز جهاد علمی را مطرح و آن را نیاز اساسی و درجه یک کشور دانستند و عنوان کردند: «امروز یکی از نیازهای اساسی و درجه یک کشور، نیاز علمی است. اگر چنانچه ما توانستیم در عرصه علمی، پیشرفتهایی را که تا امروز بحمدالله به‌دست آمده است، با همین سرعت دنبال کنیم، هم درزمینه مشکلات اقتصادی، هم درزمینه مشکلات سیاسی، هم درزمینه مشکلات اجتماعی، هم درزمینه مسائل بین‌المللی، مطمئنا گره‌گشایی‌های بزرگی خواهد شد. علم مساله بسیار مهمی است. در این حدود 10سال، 11سال گذشته، در این زمینه خیلی کار شده؛ لیکن بعد از این هم باید کار شود؛ کار مضاعف شود. من عقیده‌ام این است که کار علمی در دانشگاه و در کشور باید جهادی باشد؛ کار علمىِ جهادی انجام بگیرد. یک توصیه من به دانشجوهای عزیز این است که با اساتید ارزشی و مکتبی ارتباطات‌تان را مستحکم کنید. امروز خوشبختانه در محیط دانشگاه، استادان ارزشی و مکتبی کم نیستند؛ ارتباطات را با اینها افزایش دهید.»
تشکل‌های دانشجویان با جهان اسلام ارتباط داشته باشند
رهبری در دیدار سال 91 انتظارشان از دانشجویان را آرمانگرا بودن عنوان کردند و گفتند: «درمورد آرمان‌گرایی یکی دو تا نکته کوتاه را عرض بکنیم. آرمان‌گرایی را با پرخاشگری اشتباه نکنیم؛ تصور نکنیم که هرکس آرمان‌گراتر است، پرخاشگرتر و دعواکن‌تر است؛ نه. می‌توان به‌شدت پابند به آرمان‌ها و پابند به اصول و به ارزش‌ها بود، درعین‌حال پرخاشگر هم نبود.»
ایشان در بخش دیگری از صحبت‌هایشان به بیداری اسلامی اشاره و تصریح کردند: «ارتباط با تشکل‌های دانشجویی جهان اسلام هم کار لازمی است که یکی از دوستان در اینجا مطرح کردند؛ بنده هم تایید می‌کنم. امروز در دنیای اسلام، در ذیل بیداری اسلامی، مجموعه‌های دانشجویی - حالا چه‌جور تشکلی‌اند، شاید همه‌شان یکسان هم نباشد - مجموعه‌های فعالی هستند، قبلا هم فعال بودند؛ بعضی‌هاشان در این حرکت‌ها نقش‌آفرینی اساسی کردند. به نظر من با اینها ارتباط داشته باشید. دستگاه‌های گوناگون کشور در این زمینه باید به شما کمک کنند؛ البته ما هم سفارش خواهیم کرد.»
به‌دنبال انجام کارهای عمیق فرهنگی باشید
ایشان در دیدار خود در سال 90 با دانشجویان نیز به نقش جدی تشکل‌های دانشجویی در عرصه فرهنگی اشاره و تصریح کردند: «یکی از چیزهایی که من می‌خواهم به‌خصوص به تشکل‌های دانشجویی توصیه کنم، این است که به‌طورجدی به کارهای فکری و فرهنگىِ برنامه‌مند و هدفمند و عمیق بپردازند. یک‌وقت هست که دشمن به عرصه دانشگاه تهاجم آشکار می‌کند؛ اینجا شما باید حضور آشکار داشته باشید؛ مثل مسائل دوره فتنه ۸۸ و امثال اینها. یک وقت هست که نه، آنچنان تهاجم آشکاری وجود ندارد؛ اینجا بایستی حضور مجموعه‌های دانشجویی، حضور عمیق فکری باشد.»
مطالب پیشنهادی
