جان‌سخت درجه یک

زینب آزاد: حتما شما هم مجموعه‌فیلم‌های «جان‌سخت» با بازی جان مک‌کلاین را که شامل ۵قسمت است، دیده‌اید. این مجموعه‌فیلم برای اولین‌بار در سال۱۹۸۸ و قسمت پنجم آن در سال۲۰۱۳ ساخته شد. جان مک‌کلاین بازرس پلیس نیویورک است و در هر قسمت خود را درگیر یک حمله تروریستی می‌بیند و با وجود اتفاق‌های متعدد و خطرناک، از معرکه جان سالم به‌در می‌برد.
پیش‌تر از این اگر عنوان «جان‌سخت» را درباره شخصی می‌شنیدم برایم این‌طور تداعی می‌شد که «او فردی است قوی، شجاع و مبارز که در هیچ عرصه‌ای کم نمی‌آورد و در خستگی‌ناپذیرترین حالت انسانی در مسیرش حرکت می‌کند.» و در واقعیت مشابه‌ا‌ش را ندیده بودم؛ ‌حتی مجموعه‌فیلم «جان‌سخت» هم نتوانسته بود واقعیت را برایم به تصویر بکشد.
اخیرا کتابی خواندم با عنوان «سختِ‌شیرین» که به یک موضوع بکر و تازه می‌پرداخت؛ موضوع مادرانِ اجتماعی. منظور از مادران اجتماعی بانوانی هستند که با وجود وظیفه مادری و همسری در اجتماع فعالیت دارند، درس می‌خوانند، کار می‌کنند و درکنارش وظایف مادری و همسری را هم به بهترین شکل ممکن انجام می‌دهند؛ من فکر می‌کنم جان‌سخت‌های درجه یک لقب مناسبی برایشان است.
سختِ‌شیرین مجموعه‌روایت‌هایی بود از زبان خود افراد و واقعیت را بیشتر و بهتر برایم به تصویر کشید و به‌خوبی توانست کلمه جان‌سخت را به‌ منصه‌ظهور برساند. این کتاب گوشه‌ای از زندگی‌های پویای مادران امروز را به تصویر می‌کشد. در پیش‌گفتار «سختِ‌‌شیرین» می‌خوانیم که این کتاب روایت تلاقی نقش مادری با رشد فردی و کنشگری اجتماعی است؛ روایتی از فرازونشیب‌های این تلاقی و روایتی از سختی‌ها و شیرینی‌های این راه. این کتاب در یک کلمه روایت «مقاومت» است. مقاومت مادران در برابر رنج‌ها، نگرانی‌ها، تنهایی‌‌ها، شکست‌ها و... .
نویسندگان این کتاب مریم خادمی و عاطفه مرادی هستند که تجربیات مادران را در جلسات مصاحبه کندوکاو کرده‌ و نقاط الهام‌بخش تجربیات آنان را از زبان خود آنها روایت کرده‌اند و درنهایت زهرا کاردانی آنها را تنظیم و تدوین کرده است. درست است که بنیان کتاب «سختِ‌‌شیرین» بر چگونگی عبور از انزوای پس از مادر شدن و بازگشتن به صحنه اجتماعی برای مادران است اما در این کتاب با زنانی روبه‌رو هستیم که حالا نقش‌شان بیش از گذشته پررنگ شده و حتی رهبر انقلاب ‌اسلامی ایران با درکی افق‌‌گشا از نقش پیشرانی اجتماعی زنان و دختران، هم در تاسیس و هم در پیشبرد انقلاب، بازیگری و رشد اجتماعی در نسبت با خود، خانواده، جامعه زنان، عموم جامعه و حتی عرصه بین‌‌المللی پاس داشته‌اند.
لحن و شیوه اغلب فصول کتاب از ارائه توصیه و راهکار به مادران اجتناب کرده و صرفا دریافت و تحلیل نویسندگان از مادری‌کردن خود را در نسبت با دغدغه‌های شخصی برای نقش‌آفرینی به‌عنوان یک شهروند در جامعه، مستقل از نقش مادری‌شان روایت می‌کنند. این شبه‌داستان‌های کوتاه، هرچند بسیار شخصی و از زاویه متکلم‌وحده نوشته شده‌اند اما پیوستگی محتوایی در آنها مشهود است و نویسندگان تلاش کرده‌اند ابعاد مختلف حضور اجتماعی از قبیل اشتغال و تحصیل و تفریح را در گوشه‌وکنار روایت‌های خود پوشش دهند و به این کتاب به‌عنوان یک کل واحد و منسجم، هویت ببخشند.
راویان تمام روایت‌ها عمیقا همسری‌کردن و مادری‌کردن را دوست دارند و با حفظ جایگاه‌شان به‌دنبال پیشرفت و اثرگذاری در اجتماع نیز هستند. حقیقتا این کتاب برایم نمود عینی و تجسمی همان تصاویر معروف حضور مادرانی را داشت که با در آغوش گرفتن فرزندشان در حضور رهبر انقلاب ‌اسلامی، از جایگاه علمی‌شان صحبت می‌کردند و به‌عنوان نخبه علمی و فرهنگی حضور داشتند. این کتاب در ۲۹۲صفحه با قیمت ۷۰هزار تومان و توسط انتشارات سوره‌مهر به بازار نشر عرضه شده است.