۱۹ ترکیب دفاعی متفاوت در ۲۸ بازی

امید نظری‌گوهر، خبرنگار: سرخپوشان تهرانی در پنج قهرمانی اخیر خود در لیگ‌ برتر به‌ترتیب از لیگ بیستم تا لیگ شانزدهم 14، 17، 14، 15 و 14 گل دریافت کرده‌اند اما در لیگ بیست‌ویکم تا پایان هفته بیست‌وچهارم با 17 گل خورده از شرایط آرمانی چند فصل اخیر خود دور هستند که همین موضوع باعث به حداقل رسیدن امید قهرمانی این تیم شده است. همچنین عملکرد ضعیف دفاعی سرخپوشان و تغییرات مداوم در این پست حیاتی و تعیین‌کننده باعث حذف آنها در مرحله یک‌چهارم نهایی جام‌حذفی مقابل آلومینیوم اراک شده است.
شاگردان یحیی گل‌محمدی تا پایان هفته بیست‌وچهارم لیگ برتر موسوم به لیگ خلیج‌فارس موفق به کسب 14 برد، 8 تساوی و 2 شکست شده‌اند و با 50 امتیاز در رتبه دوم جدول قرار دارند. همین نتایج باعث ایجاد فاصله 6 امتیازی با رقیب سنتی خود استقلال شده است. برای پیداکردن علت مشکل سرخپوشان پایتخت راه چندان سختی پیش‌روی مخاطب نیست و با نگاه سطحی متوجه مشکلات دفاعی این تیم خواهد شد.
پرسپولیس در فصول اخیر با هدایت برانکو ایوانکوویچ و گابریل کالدرون همواره به بازی با سیستم‌هایی که در آن چهار دفاع استفاده می‌شود، متعهد و پایبند بوده است. سرمربی فعلی سرخپوشان یحیی گل‌محمدی نیز در تمام سال‌های اخیر علاقه‌مندی خود به این آرایش را نشان داده است و بعد از حضور در پرسپولیس به جز چند دیدار ناموفق با این آرایش تیم خود را راهی مستطیل سبز کرد اما با شروع لیگ بیست‌و‌یکم و جدایی حسین کنعانی‌زادگان و جذب علیرضا ابراهیمی و علی نعمتی دفاع این تیم دچار تزلزل شد که همین موضوع باعث تغییر در افکار گل‌محمدی و حضور با 3 دفاع مقابل مس‌رفسنجان، گل‌گهر سیرجان و نساجی مازندران شد اما آنقدر عملکرد دفاعی سرخپوشان دور از ذهن بود که این تیم راهی جز برگشت به سیستم سابق پیش‌روی خود ندید.
قهرمان پنج دوره اخیر لیگ برتر در فصل 1401-1400 در 28 بازی (جام‌حذفی، لیگ برتر و سوپرجام) به میدان رفته است. تیم گل‌محمدی در فصل جاری با 19 ترکیب متفاوت دفاعی میدان شد و در 28 بازی 21 گل دریافت کرد و موفق به ثبت 11 کلین‌شیت شد.
ترکیب آغازین سرخپوشان در مسابقات لیگ به شرح زیر است:
1: سعید آقایی – علی نعمتی – فرشاد فرجی - مهدی شیری = 4 بار
2: علی شجاعی – علی نعمتی – سیدجلال حسینی - مهدی شیری = 3 بار
3: سعید آقایی – علی نعمتی – فرشاد فرجی – رامین رضاییان = 2 بار
4: سعید آقایی – سیدجلال حسینی – وحدت هنانوف - رامین رضاییان = 2 بار
5: وحید امیری – سیدجلال حسینی – فرشاد فرجی - مهدی شیری = 2 بار
6: سعید آقایی– سیدجلال حسینی – فرشاد فرجی - مهدی شیری= 2 بار
7: وحید امیری – سیدجلال حسینی – فرشاد فرجی - سیامک نعمتی= 1 بار
8: وحید امیری – علی نعمتی – فرشاد فرجی - مهدی شیری = 1 بار
9: سعید آقایی – علی نعمتی – سیدجلال حسینی - مهدی شیری = 1 بار
10: سعید آقایی– سیدجلال حسینی– فرشاد فرجی – منوچهر صفروف = 1 بار
11: سعید آقایی – فرشاد فرجی – سیدجلال حسینی – سیامک نعمتی= 1 بار
12: سعید آقایی – فرشاد فرجی - وحدت هنانوف - رامین رضاییان= 1 بار
13: علی شجاعی - سیدجلال حسینی – وحدت هنانوف – رامین رضاییان = 1 بار
14: رامین رضاییان – وحدت هنانوف – علی نعمتی – سعید آقایی = 1 بار
15: علی نعمتی – فرشاد فرجی – وحدت هنانوف – رامین رضاییان = 1 بار
16: علی شجاعی – علیرضا ابراهیمی – فرشاد فرجی – مهدی شیری = 1 بار
همچنین سرخپوشان تهرانی در هفته‌های چهارم، پنجم و هفدهم با ترکیبی وارد مستطیل سبز شدند که خصوصیات آن سیستم استفاده از سه دفاع مرکزی به شرح زیر بود:
17: ترکیب دفاعی سرخپوشان مقابل گل‌گهر سیرجان: علی نعمتی – فرشاد فرجی – علی ابراهیمی
18: ترکیب دفاعی سرخپوشان مقابل مس رفسنجان: علی نعمتی – فرشاد فرجی – سیدجلال حسینی
19: ترکیب دفاعی سرخپوشان مقابل نساجی مازندران: علی نعمتی – فرشاد فرجی – وحدت هنانوف

  راه صدرنشینی از کوچه ثبات می‌گذرد
بعد از بررسی تغییرات دفاعی سرخپوشان به نظر لازم است تغییرات دفاعی صدرنشین لیگ برتر یعنی استقلال تهران را بررسی کنیم تا یکی از رازهای موفقیت شاگردان مجیدی را درک کنیم. آبی‌پوشان پایتخت تا پیش از برگزاری دیدار خود مقابل نساجی در مرحله یک‌چهارم نهایی جام حذفی در 19 بازی با سیستم محبوب دفاعی خود یعنی با سه دفاع وارد مستطیل سبز شدند و در هفت دیدار به دلیل کمبود مهره یا استراتژی تیم مقابل با سیستم دفاعی متداول 20 سال اخیر فوتبال ایران یعنی با چهار دفاع به جدال حریفان رفتند.
آرایش دفاعی آبی‌پوشان براساس تعداد دفعات حضور به‌عنوان بازیکن شروع‌کننده:
1: محمد‌حسین مرادمند – محمد دانشگر – سیاوش یزدانی = 9 بار
2: محمد‌حسین مرادمند – عارف آقاسی – سیاوش یزدانی = 4 بار
3: محمد دانشگر – عارف آقاسی – سیاوش یزدانی = 2 بار
4: عارف غلامی – محمد دانشگر – روزبه چشمی = 2 بار
5 : جعفر سلمانی – عارف غلامی – رافائل سیلوا – صالح حردانی = 2 بار
6: محمد‌حسین مرادمند – محمد دانشگر – روزبه چشمی = 1 بار
7: عارف غلامی – محمد دانشگر- رافائل سیلوا= 1 بار
8 : متین کریم‌زاده – عارف آقاسی – روزبه چشمی – محمد دانشگر= 1 بار
9 : جعفر سلمانی – محمدحسین مرادمند – سیاوش یزدانی – وریا غفوری= 1 بار
10 : جعفر سلمانی – محمدحسین مرادمند – سیاوش یزدانی – محمد دانشگر = 1 بار
11: جعفر سلمانی – عارف آغاسی – سیاوش یزدانی – محمد دانشگر = 1 بار
 12: جعفر سلمانی – محمد دانشگر – روزبه چشمی – صالح حردانی = 1 بار
با توجه به آمارهای بالا متوجه خواهیم شد فرهاد مجیدی در سومین دوره حضور خود روی نیمکت استقلال راز قهرمانی را درک کرده است و با تغییرات کم دفاعی از آبی‌پوشان پایتخت یک تیم در قدوقواره قهرمانی و موفقیت در دوجام لیگ برتر و جام حذفی ساخته است.

  جای خالی شماره 3 حس نشد
شاگردان گل‌محمدی در فصل فوتبالی 1400–1399 (لیگ برتر، جام حذفی و سوپرجام) با 10 ترکیب متفاوت دفاعی در میادین حاضر شدند که حاصل آن 15 گل خورده و 20 کلین‌شیت بود. این تیم در درون دروازه خود از حامد لک و بوژیدار رادوشویچ استفاده کرد که حاصل آن دریافت 14 گل توسط حامد لک و یک گل توسط بوژیدار رادشویچ بوده است. در آن فصل به مربع دفاعی سعید آقایی – سیدجلال حسینی – حسین کنعانی‌زادگان – مهدی شیری با 12 بار حضور و سعید آقایی – سیدجلال حسینی – حسین کنعانی‌زادگان – سیامک نعمتی و سعید آقایی – سیدجلال حسینی – کمال کامیابی‌نیا – مهدی شیری با پنج‌بار حضور بیشترین اعتماد نسبت به بقیه ترکیب‌ها شد.

  پیش‌بردن افکار مربیان سابق برای رسیدن به جام چهارم
دفاع اسبق باشگاه پرسپولیس در قامت سرمربیگری این تیم در فصل فوتبالی 1399-1398 15 بازی (لیگ برتر و جام‌حذفی) هدایت سرخپوشان را برعهده داشت که در 13 بازی با سیستم چهار دفاع و یک بازی با سیستم سه دفاع وارد بازی شد. (بازی پرسپولیس و سپاهان به دلیل عدم‌حضور سپاهان برگزار نشد و به علت حضور پرسپولیس در چمن ورزشگاه نقش جهان در آمار منظور شده است.) در این رقابت‌ها سرخپوشان 12 گل از رقبای خود دریافت کردند و هفت بار موفق به بسته نگه‌داشتن دروازه خودی شدند. شاگردان گل‌محمدی 9 بار در دفاع خود تغییر ایجاد کردند و به مربع دفاعی شجاع خلیل‌زاده – حسین کنعانی – سیدجلال حسینی و مهدی شیری با سه حضور بیش از آرایش‌های دفاعی دیگر اعتماد شد. قهرمان پنج دوره اخیر لیگ برتر در این مسابقات به علیرضا بیرانوند و بوژیدار رادوشویچ فرصت بازی داد که سنگربان ملی‌پوش ایرانی سه گل و گلر کروات 9 گل از حریفان دریافت کردند.

  مرد آرژانتینی ادامه‌دهنده افکار مربی موفق کروات
همچنین در 19 بازی آغازین (جام حذفی و لیگ برتر) فصل فوتبالی 1399-1398 هدایت قرمزپوشان پایتخت برعهده گابریل کالدرون آرژانتینی بود. او در همه دیدارها با سیستم مدنظر خود یعنی با 4 دفاع تیم تحت‌هدایتش را راهی رقابت مقابل حریفان کرد. مرد اهل آمریکای جنوبی در این راه ناچار شد 10 بار در خط دفاعی خود تغییر ایجاد کند. او به محمد انصاری – حسین کنعانی‌زادگان – شجاع خلیل‌زاده – مهدی شیری با پنج حضور و محمد نادری – سیدجلال حسینی – شجاع خلیل‌زاده – مهدی شیری با سه حضور نسبت به بقیه خطوط دفاعی اعتمادی بیشتری نشان داد. شاگردان کالدرون در این 19 بازی هفت گل از حریفان خود دریافت کردند و موفق به ثبت 13 کلین‌شیت شدند. بوژیدار رادوشوویچ در تمام بازی‌هایی که انجام داد موفق شد دروازه خود را بسته نگه دارد و علیرضا بیرانوند در روزهایی که عملکرد متزلزلی داشت این هفت گل را از حریفان پرسپولیس دریافت کرد.

  پنجره‌های بسته که نتوانست مانع پرواز آرزوها شود
در فصل فوتبالی 1398-1397 هدایت سرخپوشان پایتخت برعهده برانکو ایووانکویچ بود و این مربی در تمامی بازی‌ها با سیستم محبوب خود یعنی با چهار دفاع تیم تحت‌هدایتش را رهسپار میدان نبرد کرد. او به دلیل مصدومیت شدید حسین ماهینی و محمد انصاری و بسته‌بودن پنجره نقل‌وانتقالاتی ناچار شد 10 بار در ترکیب آغازین خود تغییر ایجاد کند. مربی کروات به محمد نادری، سیدجلال حسینی، شجاع خلیل‌زاده، مهدی شیری با 9 بار و محمد انصاری، سیدجلال حسینی، شجاع خلیل‌زاده، حسین ماهینی با هفت‌بار نسبت به بقیه ترکیب‌ها اعتماد بیشتری نشان داد. شاگردان ایوانکوویچ در این فصل 15 گل از حریفان دریافت کردند و موفق شدند آمار جذاب 22 کلین‌شیت را ثبت کنند. در این فصل فوتبالی سنگربان کروات چهار گل از حریفان دریافت کرد و 11 گل باقی‌مانده وارد دروازه علیرضا بیرانوند شد.

  تغییرات منطقی در تیم سابق
برای درک بهتر از شرایط این مربی باید تغییرات دفاعی آخرین تیم تحت‌هدایتش قبل از پرسپولیس را بررسی کنیم. یحیی گل‌محمدی در فصل فوتبالی 1399-1398 در 18 مسابقه هدایت پدیده مشهد را برعهده داشت که در این رقابت‌ها پنج بار خط دفاعی نماینده استان خراسان رضوی را با تغییر مواجه کرد. به محمدعلی فرامرزی – علی نعمتی – محمدحسین مرادمند – فرشاد محمدی‌مهر با 10 حضور بیش از بقیه خطوط دفاعی اعتماد شد. همچنین مربی فعلی سرخپوشان در فصل فوتبالی 1398-1397 هدایت نماینده استان خراسان رضوی را برعهده داشت که ماحصل این رقابت‌ها کسب رتبه چهارمی و حضور در لیگ قهرمانان آسیا بود. تیم گل‌محمدی در این 33 دیدار (جام حذفی و لیگ برتر) با 12 آرایش متفاوت دفاعی وارد مستطیل سبز شد که آرایش رضا ناصحی، علی نعمتی، محمدحسین مرادمند و مرتضی منصوری با 11 حضور بیشتر از بقیه خطوط دفاعی مورد‌اعتماد و مورد‌پسند گل‌محمدی بوده است.
با در نظر گرفتن موارد بالا متوجه تغییرات منطقی و مناسب این مربی در تیم استان خراسان رضوی می‌شویم. او در یک فصل و نیم حضورش در پدیده خط‌دفاعی مورد اطمینان خود را شناخته بود و تنها به دلیل غیبت نفرات یا تغییر استراتژی آن را دچار تحول و تغییر می‌کرد.

  تغییرات به‌خاطر خریدهای نامناسب
 با بررسی تمام آمارها و نکات گفته شده به نظر می‌رسد مشکل بزرگ و عمده سرخپوشان در پنجره نقل‌وانتقالاتی تابستانی رقم خورد. آنها نتوانستند در بازه زمانی 25 مرداد تا 16 آبان 1400 با انتخاب‌هایی هوشمندانه بازیکنانی را جذب کنند که دارای ظرفیت و قابلیت جایگزینی حسین کنعانی‌زادگان باشند. سرخپوشان تهرانی ناچار شدند با خرید وحدت هنانوف و سرمایه‌گذاری روی مدافع 21 ساله به مرور زمان از او مدافعی مقتدر و قابل‌اطمینان بسازند که بالطبع تلاشی زمانبر است و تا این لحظه همان‌طور که در دیدار یک‌چهارم نهایی مقابل آلومینیوم اراک مشاهده کردیم تلاشی ناموفق بوده و این مدافع تاجیکستانی درحال حاضر نمی‌تواند کورگره‌های دفاعی قهرمان پنج دوره اخیر لیگ برتر را باز کند. علاوه‌بر موارد اشاره‌شده گل‌محمدی به دلیل شخصیت خود همواره در قامت سرمربیگری پرسپولیس از خود یک سرشت محافظه‌کار و محتاط نشان داده است که همین موضوع سبب تغییرات زیاد دفاعی و عدم‌اعتماد به خریدهای اول فصل شده است. او حتی در جذب شاگردان اسبق خود یعنی علی نعمتی و فرشاد فرجی نیز عملکردی مایوس‌کننده از خود به نمایش گذاشت و اشخاصی را برای جایگزینی حسین کنعانی به جمع قرمزپوشان اضافه کرد که دارای فاصله فنی زیادی با او هستند و حتی نشانه‌های پیشرفت نیز در مدافع‌های اسبق پدیده یا شهرخودرو دیده نمی‌شود. پرسش اصلی اما بعد از بررسی شرایط علیرضا ابراهیمی برای مخاطب ایجاد می‌شود. دفاع 32 ساله فعلی سرخپوشان در روزهای اولیه نقل‌وانتقالات تابستانی به اردوی شاگردان گل‌محمدی اضافه شد تا برچسب عدم‌حضور در لیست اولیه گل‌محمدی به او نچسبد اما این بازیکن در فصل فوتبالی 1401-1400 امسال تنها 102 دقیقه فرصت بازی داشته است.
با بررسی تمام جوانب، قرائن حاکی از عملکرد ناموفق سرخپوشان در نقل‌و‌انتقالات تابستانی فصل 1401-1400 بوده است که همین موضوع به عقیده هواداران و کارشناسان فوتبال پرسپولیس را به سمت‌و‌سوی معمولی شدن و درنهایت عدم‌کسب جام برده است.