زهرا رمضانی، خبرنگار گروه دانشگاه: جشنواره بین‌المللی حرکت نیز همانند دیگر جشنواره‌های فرهنگی وزارت علوم در دوران کرونا دستخوش تغییراتی شد؛ تغییراتی که نه‌تنها روند برگزاری جشنواره را از بستر حقیقی به مجازی تغییر داد، بلکه مسئولان مجبور شدند در شیوه داوری‌ها هم روندها را تا حدی اصلاح کنند؛ اما آنچه در این مدت با همه سختی‌ها بدون تغییر باقی ماند، بعد بین‌المللی جشنواره است. اتفاقی که شاید بتوان عنوان کرد در دوران کرونا، با سهولت بهتری هم برگزار شد. با این حال به‌نظر می‌رسد بالاخره امسال قرار است این جشنواره تا حد زیادی به دوران پیش از همه‌گیری کرونا برگردد، مولفه‌ای که باعث شد به‌سراغ عبدالحسین کلانتری، معاون فرهنگی وزارت علوم برویم و از او درباره چگونگی برگزاری جشنواره ملی حرکت در سال جاری بپرسیم.

هم‌افزایی انجمن‌ها؛ مهم‌ترین اثر جشنواره حرکت
میزان اثرگذاری جشنواره حرکت بر انجمن‌های علمی دانشجویی را چطور ارزیابی می‌کنید؟
جشنواره ملی حرکت به دلایل مختلف هم بر میزان کیفیت فعالیت و هم بر کمیت یعنی گسترش انجمن‌ها و اتحادیه‌های علمی دانشجویی موثر است. این مساله از چند جنبه قابل ارزیابی و اشاره است. اول اینکه، جشنواره دارای ارزش و اعتبار علمی است و یکی از معیارها و سنجه‌های مهم در فعالیت‌های علمی و فرهنگی در معاونت‌های فرهنگی و اجتماعی دانشگاه‌ها به‌شمار می‌رود. لذا دانشگاه‌ها اهتمام به توسعه فعالیت‌های علمی دانشجویی مرتبط با این حوزه می‌کنند. این به‌معنای حمایت دانشگاه‌ها از این تشکل‌های علمی دانشجویی است و به تبع تقویت و توسعه آنهاست. دوم، جشنواره عامل‌انگیزه‌بخشی برای حضور دانشجویان در فعالیت‌های گروهی علمی است؛ چراکه دستاوردهای علمی دانشجویان درقالب انجمن‌ها و اتحادیه در سطح ملی دیده می‌شود و دارای اعتبار و ارزش علمی و معنوی است. این به‌منزله افزایش جدی تلاش دانشجویان برای حضور فعال دانشجویان در انجمن‌های علمی و به تبع گسترش این‌گونه فعالیت‌هاست. سوم، همچنین در چهارچوب جشنواره امکان توسعه ارتباطات دانشجویان را در سطح ملی و بین دانشگاه‌های سراسر کشور فراهم می‌کند و تجربیات و فعالیت‌های مختلف به اشتراک گذاشته می‌شود و انتقال دانش و تجربه و آشنایی با الگوهای فعالیت و مدیریت و ارتباط مختلف انجمن‌ها را فراهم می‌کند. این مساله باعث تقویت فعالیت انجمن‌های علمی و گسترش پیوندهای ملی و سراسری آنها می‌شود. علاوه‌بر این، درمجموع رابطه جشنواره و انجمن‌ها دوسویه و توان‌افزا برای هرکدام است و اثر تقویت‌کنندگی متقابل دارند. مهم‌ترین اثر جشنواره حرکت هم‌افزایی انجمن‌ها و اتحادیه‌های علمی دانشجویی است که با گردآمدن آنها در بخش نمایشگاهی جشنواره حاصل می‌شود. گرچه در دوران کرونا برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی این بخش به‌صورت حضوری اجرایی نشده است که با بهبود شرایط امید است بخش نمایشگاهی دوره چهاردهم به‌صورت حضوری اجرا شود. علاوه‌بر این جشنواره حرکت به‌نوعی شکل‌دهنده فعالیت‌های انجمن‌ها و اتحادیه‌های علمی دانشجویی است، در این زمینه باید به ساختار محورهای مختلف جشنواره که طی چندین‌سال اجرا شکل گرفته‌اند، توجه کنیم. هرکدام از این بخش‌ها یکی از زمینه‌های فعالیتی انجمن‌ها و اتحادیه‌هاست. فرصت ایجاد ارتباط با خارج از دانشگاه و دیده شدن در سطح عمومی جامعه هم از فرصت‌هایی است که جشنواره حرکت برای دانشجویان ایجاد می‌کند.

مولفه‌های ارتباط دانشگاه با جامعه و صنعت در داوری‌ها ارزیابی می‌شود
از نگاه شما، جشنواره تا چه میزان توانست در حوزه اجرا به افزایش ارتباط دانشگاه با جامعه و افزایش توانایی‌های مهارتی دانشجویان منجر شود؟
روشن است که فعالیت در انجمن‌های علمی دانشجویی امکان یادگیری، تجربه‌اندوزی و افزایش و تقویت مهارت‌های مختلف را برای دانشجویان فعال در این عرصه فراهم می‌کند. کار گروهی و تیمی و ارتباطات فردی و سازمانی و... بخشی از این نتایج فعالیت‌های علمی درقالب انجمن‌های علمی است. به‌طور خاص در دستورالعمل‌ها و سیاست‌های ابلاغی معاونت فرهنگی مساله گسترش و تعمیق پیوند جامعه و دانشگاه به‌عنوان یکی از فصول مورد تاکید در انجمن‌ها و اتحادیه‌های علمی دانشجویی است. در جشنواره ملی حرکت هم به‌طور ویژه بحث ارتباط جامعه و دانشگاه در ارزیابی فعالیت‌های مختلف انجمن‌ها لحاظ شده و مورد داوری و ارزیابی قرار می‌گیرد. در این راستا هم براساس تجربه دوره‌های گذشته این مساله روند روبه‌رشدی داشته است و بسیاری از بخش‌های صنعتی و خدماتی و... به فعالیت‌های عملی دانشجویی اعتماد بیشتری کرده و همکاری‌های مطلوبی صورت گرفته است. ما امیدواریم مساله رابطه جامعه و دانشگاه را به‌صورت خاص و  با یک سیاست ویژه همچنان توسعه دهیم تا به نتایج مطلوب و مورد نظر دست پیدا کنیم. مهارت‌ها و توانایی‌های مختلفی مانند کارآفرینی، ارتباطات علمی، ایده‌پردازی و... در داوری آثار جشنواره دارای امتیاز است و حتی خود دارای بخش‌های ویژه‌ای هستند. در همین راستا طبیعی است انجمن‌هایی که اعضای آنها دارای این توانایی‌ها هستند و از آن استفاده می‌کنند، اصولا انجمن‌هایی هستند که در ارتباط با جامعه هم موفق خواهند بود. لازم به ذکر است توجه به تقویت و انتقال این مهارت‌ها و توانایی‌ها هم برای یک انجمن دارای امتیاز است و مورد داوری قرار می‌گیرد.

 تعطیلی نمایشگاه حرکت بزرگ‌ترین آسیب کرونا بود
کرونا بدون‌شک بر روند فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه ازجمله جشنواره حرکت تاثیر‌گذار بوده است. چه معایب و مزایایی را برای جشنواره ملی حرکت داشته است؟
اگر به‌طور دقیق‌تر مطرح کنیم که کرونا چه تاثیری بر فعالیت انجمن‌های علمی و جشنواره حرکت داشته، این قابل ارزیابی است و می‌توان به ابعادی از این تاثیر اشاره داشت. یکی اینکه از آنجایی که کلیه دستورالعمل‌ها و آیین‌نامه‌ها و مقررات تا پیش از کرونا با فرض حضور دانشجویان در دانشگاه تدوین شده بود، لذا وقتی حضور فیزیکی دانشجویان در دانشگاه‌ها محدود شد و به حداقل رسید این خود معضل و مشکل مهمی بود و نیاز به بازنگری و برخی سازگاری در قوانین و مقررات داشت که با توجه به ابهام در وضعیت تداوم کرونا موقعیت را سخت‌تر می‌کرد. دوم، در این دوره گسترش کرونا از جنبه دیگری سایر فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی در سایر بخش‌های جامعه نیز محدود شد و این تعامل و ارتباط نهادهای دانشجویی را مختل می‌کرد. یا اینکه زیرساخت‌ها و آمادگی کمتری برای ساماندهی فعالیت‌هایی در فضای غیر از محیط دانشگاه وجود داشت. دسترسی و ارتباط دانشجویان محدود شده بود و امکان انجام برخی فعالیت‌ها هم که لازمه‌اش حضور فیزیکی دانشجویان در محیط دانشگاه بود، میسر نبود. البته غیر از این موارد حتما می‌شود به نکاتی دیگر هم اشاره داشت که چالش‌های قابل‌توجهی به وجود آورده بودند‌؛ اما نکته‌ دیگری که درواقع نتیجه گسترش کرونا بود این مساله بود که به‌رغم مشکلات و محدودیت‌ها سعی شد بستری جدید برای فعالیت خلق شود و زیرساخت‌ها و تجربه‌هایی برای شرایط خاص مثل عدم حضور فیزیکی دانشجویان در دانشگاه دیده شود. لذا به‌سمت فضاهای جدید و فعالیت‌های متناسب با آن هم حرکت‌های قابل‌توجهی دیده شده است؛ به‌طوری که الان ما می‌توانیم از فرصت‌های هر دو موقعیت به‌نحو بهتری استفاده کنیم.
اگر بخواهم یکی از مهم‌ترین چالش‌های کرونا در این زمینه را نام ببرم، باید بگویم اجرانشدن بخش نمایشگاهی به‌صورت حضوری بزرگ‌ترین عیبی بوده که به‌دلیل کرونا ایجاد شده است. البته در دوران کرونا سامانه دریافت و داوری آثار بسیار گسترش پیدا کرد و اصلاحات مختلفی با توجه به تجربیات اجرای چند دوره غیرحضوری جشنواره انجام شد که درمجموع باعث سهولت بیشتر فرآیندهای ارسال و داوری آثار و افزایش کیفیت آنها شد.

 بعد بین‌الملل حرکت به‌دنبال معرفی فضای دانشگاهی به دنیا است
این جشنواره در بعد بین‌الملل چقدر موفق عمل کرده؟ امسال وزارت علوم برای تقویت این بخش چه خواهد کرد؟
بخش بین‌الملل جشنواره یکی از بخش‌هایی است که در چند دوره اخیر اضافه شده و ایجاد این بخش فضای جدیدی را فراهم کرده است. ارتباط دانشجویان با دانشجویان دیگر کشورها و آشنایی با فعالیت‌های مختلفی که در حوزه دانشجویی دانشگاه‌های مختلف دنیا انجام می‌شود از مهم‌ترین اهداف این بخش است. حضور قابل‌توجه دانشجویان دیگر کشورها در بخش بین‌الملل جشنواره حرکت چند دوره اخیر نشان از موفقیت این بخش دارد. یکی از نکاتی که در دورانی که با جنگ نرم و تبلیغات منفی بین‌المللی دشمنان روبه‌رو هستیم، توجه به فعالیت‌های علمی فرهنگی بین‌المللی و ایجاد ارتباط و معرفی هر چه بهتر فضاهای دانشگاهی کشور دارای اهمیت بسیاری است که بخش بین‌الملل جشنواره حرکت هم یکی از انواع فعالیت‌ها در این زمینه است. در دوره چهاردهم جشنواره حرکت هم مانند چند دوره قبل به این بخش توجه ویژه‌ای شده است و تعداد قابل‌توجهی شرکت‌کننده در این بخش داریم.

امسال با توجه به تغییر وضعیت آموزشی دانشگاه‌ها، چه تغییراتی در روند برگزاری جشنواره ملی حرکت شاهد خواهیم بود؟
به‌طور کلی شیوه اجرا و برگزاری جشنواره از وضعیت آموزشی دانشگاه تاثیر می‌پذیرد. لذا این مساله در برگزاری جشنواره مدنظر قرار می‌گیرد که بیشترین تناسب وجود داشته باشد. درواقع کیفیت علمی جشنواره و مشارکت بیشتر انجمن‌های علمی دانشجویی و امکان برگزاری در شرایط و موقعیت مطلوب و... در این خصوص مورد توجه خواهد بود. ازسوی دیگر تغییر اصلی دوره چهاردهم جشنواره تغییرات در شیوه داوری‌هاست که برخلاف دوره‌های قبل کاملا امتیازدهی‌ها از طریق سامانه جشنواره انجام می‌شود و لازم نیست داورها برای هر مورد داوری یک فایل اکسل جداگانه به دبیرخانه ارسال کنند. این تغییر با هدف سهولت بیشتر امر داوری و درنتیجه افزایش دقت آن انجام شده است.