سیامک خاجی، خبرنگار گروه ورزش: قرعه‌کشی رقابت‌های جام‌جهانی 2022 قطر جمعه شب در این کشور برگزار شد و تیم‌های حاضر در این تورنمنت رقبای خود را شناختند تا در فاصله حدود 7 ماه مانده به آغاز این مسابقات، خود را برای حضوری قدرتمند آماده کنند. تیم ملی ایران براساس این قرعه‌کشی در گروه دوم و در کنار تیم‌های انگلیس، آمریکا و یکی از سه تیم اوکراین، ولز و اسکاتلند قرار گرفت که تیم چهارم این گروه پس از انجام دیدارهای پلی‌آف انتخابی که به دلیل جنگ اوکراین به تعویق افتاده، مشخص خواهد شد. گروه ایران شاید در بین تیم‌های آسیایی یکی از راحت‌ترین گروه‌ها باشد؛ چراکه عربستان در مصاف با آرژانتین، لهستان و مکزیک کار دشواری دارد و ژاپن هم که قرار است با اسپانیا، آلمان و برنده پلی‌آف بین‌قاره‌ای دیدار کند شانس چندانی برای صعود به دور بعد نخواهد داشت. کره‌جنوبی نیز کار بسیار سختی در گروه هشتم دارد و جدال با پرتغال، غنا و اروگوئه باعث می‌شود شانس آنها برای رسیدن به جمع 16 تیم پایانی بسیار کم شود. اگر چه در گروه ایران نیز تیم‌های خوبی حضور دارند اما عبور از سد آمریکا که نخستین برد تاریخ کشورمان در جام‌‌های جهانی برابر این تیم حاصل شده است و همچنین تیمی که از دیدارهای پلی‌آف اروپا به جام جهانی صعود می‌کند دور از دسترس نخواهد بود. حتی می‌توان امیدوار بود که انگلیس هم در نخستین بازی‌اش در این تورنمنت در بهترین شرایط خود نباشد و ملی‌پوشان ایران بتوانند از این تیم قدرتمند که در رنکینگ فیفا رتبه پنجم را در اختیار دارد امتیاز بگیرند تا در ادامه مسابقات با روحیه خوبی بازی‌ها را ادامه دهند. در ادامه نگاهی به رقبای تیم ملی ایران در مسابقات جام‌جهانی خواهیم داشت.

حسرت 56 ساله سه‌شیرها
اولین و تنها قهرمانی انگلیسی‌ها در ورزشگاه ومبلی لندن در سال 1966 به دست آمد. انگلیسی‌ها که خود را مخترع این ورزش و مبدع فوتبال می‌دانند تنها یک‌بار موفق شده‌اند در جام‌جهانی قهرمانی را تجربه کنند که البته آن موفقیت نیز با حرف و حدیث‌های زیادی همراه بود و هنوز هم درباره اینکه توپ جف هرست از خط دروازه آلمان غربی عبور کرده یا نه تردیدهای زیادی وجود دارد. به‌هرحال انگلیس توانست در آن دوره در خانه جام قهرمانی را بالای سر ببرد اما از آن زمان تاکنون 56 سال است که حسرت فتح دوباره این عنوان را دارد و حتی در رقابت‌های جام ملت‌های اروپا هم موفق به کسب عنوان قهرمانی نشده است. البته این تیم در یورو 2020 یکی از شانس‌های اصلی قهرمانی بود و درنهایت به فینال هم راه پیدا کرد اما در دیدار نهایی به ایتالیا باختند و در یک قدمی فتح جام از رسیدن به این افتخار بزرگ محروم شدند. به این ترتیب شاگردان ساوت‌گیت می‌توانند در جام‌جهانی پیش رو خود را به‌عنوان یکی از مدعیان جدی قهرمانی مطرح کنند و این موضوع، کار را برای ایران در نخستین بازی خود در این رقابت‌ها سخت‌ می‌کند.
البته انگلیسی‌ها سال‌هاست که خود را صاحب نسلی طلایی و مستعد برای فتح تورنمنت‌های مهم می‌نامند اما هر بار به دلایلی نمی‌توانند به موفقیت برسند. از زمان حضور ستارگانی چون گری لینکر و پیتر شیلتون که رکورددار بازی در تاریخ تیم ملی این کشور هستند تا بعدها که با دیوید بکام، پل اسکولز، سول کمپل و تونی آدامز راهی جام‌جهانی 98 فرانسه شدند و در دیداری دراماتیک و پرحاشیه مغلوب آرژانتین شدند. رسانه‌های این کشور در بیشتر موارد مربیان این تیم را یکی از عوامل اصلی ناکامی‌های این کشور در رقابت‌های مختلف معرفی می‌کردند. از یورو 92 که با گراهام تیلور ناکام شدند و پس از آن نوبت به تری ونبلز، گلن هادل و کوین کیگان رسید هرکدام به دلایلی نتوانستند روی نیمکت سه‌شیرها موفق باشند و خیلی زود جای خود را به نفرات دیگری دادند.
انگلیسی‌ها در سال 2001 به سراغ یک مربی خارجی رفتند و اسون گوران‌اریکسون سوئدی را به‌عنوان نخستین مربی خارجی تاریخ خود منصوب کردند. اریکسون تیم را به یک‌چهارم نهایی جام‌جهانی 2002، یورو 2004 و جام‌جهانی 2006 رساند و اگر چه تنها 5 شکست در دیدارهای مهم با تیمش کسب کرد اما نتوانست تیم را به قهرمانی در جام‌های معتبر برساند و درنهایت از سمتش برکنار شد تا استیو مک‌لارن هدایت تیم را برعهده بگیرد، اما این مربی انگلیسی تیم را به یورو 2008 نرساند و خیلی زود از سمتش برکنار شد. این بار نوبت به فابیو کاپلو ایتالیایی رسید تا شاید او بتواند این تیم را پس از سال‌ها به موفقیت برساند، اما نه او و نه روی هاجسون و سم آلاردایس که دوره بسیار کوتاهی هدایت تیم را برعهده داشتند نتوانستند انتظارات را برآورده کنند.

اوج‌گیری با ساوت‌گیت
در نوامبر 2016 نوبت به گرت ساوت‌گیت جوان رسید که پس از دورانی موفق در تیم ملی زیر 21 سال‌های این کشور هدایت تیم بزرگسالان را برعهده بگیرد. این آغاز دورانی تازه در تیم ملی انگلیس بود؛ چراکه ساوت‌گیت با ایده‌هایی نو تیمش را بنا نهاد و توانست صعودی آسان و کم دردسر به جام‌جهانی 2018 روسیه را جشن بگیرد. شاگردان او از مرحله گروهی صعود کردند و پس از برتری برابر کلمبیا در ضربات پنالتی و عبور از سد سوئد برای سومین بار در تاریخ خود به نیمه‌نهایی جام‌جهانی رسیدند. هواداران این تیم منتظر بودند تا تیم‌شان را در فینال ببینند اما کرواسی در وقت اضافه توانست شاگردان ساوت‌گیت را شکست دهد و راهی دیدار نهایی شود و انگلیس هم بازی رده‌بندی را باخت و چهارم شد. با این حال هری کین با 6 گل زده عنوان بهترین گلزن جام را به دست آورد و ساوت‌گیت با وجود انتقاداتی که از او شد درمجموع نمره قبولی گرفت.
تیم او برای رسیدن به یورو 2020 هم کار چندان دشواری پیش رو نداشت و در مرحله گروهی با کرواسی، جمهوری چک و اسکاتلند همگروه شد که توانست راهی دور بعد شود و با قرعه نسبتا خوبی که داشت توانست با عبور از سد آلمان، اوکراین و دانمارک برای نخستین بار از سال 1966 حضور در فینال یک تورنمنت مهم را جشن بگیرد. اگرچه طلسم حضور آنها در فینال جام ملت‌های اروپا شکسته شد اما تیم ساوت‌گیت در گام آخر برابر ایتالیا و در دیداری که به ضربات پنالتی کشیده شد بازی را باخت و بازهم در فتح جام ناکام ماند.
شاگردان ساوت‌گیت پیش از حضور در رقابت‌های جام‌جهانی باید دیدارهای خود در لیگ ملت‌های اروپا را در گروه دشوار برابر آلمان، ایتالیا و مجارستان برگزار کنند که 6 مسابقه آنها در این تورنمنت می‌تواند دیدارهای تدارکاتی مناسبی برای آنها پیش از شروع قطر 2022 باشد. البته هنوز دیدارهای دوستانه سه‌شیرها برنامه‌ریزی نشده است و هنوز مشخص نیست ساوت‌گیت برای آماده‌سازی تیمش برای جام‌جهانی با چه تیم‌هایی دیدار خواهد کرد.
یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف انگلیس در سال‌های اخیر درون دروازه این تیم بوده که پس از دوران طلایی شیلتون و دیوید سیمن، کمتر صاحب دروازه‌بانی مطمئن بوده‌اند. در سال‌های اخیر جوردن پیکفورد به‌عنوان شماره یک انگلیس درون دروازه این تیم قرار گرفته و اگرچه بارها نشان داده که می‌تواند گلر خوبی برای انگلیس باشد اما در این مدت گل‌های بدی هم دریافت کرده که تردیدهایی را درباره اینکه آیا انگلیس با او می‌تواند فاتح یک تورنمنت شود یا نه به وجود آورده است. نیک پوپ، فریزر فاستر، سم جانستون، آرون رمسدال و دین هندرسون دیگر گلرهایی هستند که در ماه‌های اخیر به تیم ملی این کشور دعوت شده‌اند اما هنوز نتوانسته‌اند رقیبی جدی برای پیکفورد باشند. البته درخشش رامسدال درون دروازه آرسنال در این فصل باعث شده تا برخی کارشناسان او را به سنگربان اورتون ترجیح بدهند اما تجربه کم این دروازه‌بان 23 ساله یکی از عوامل اصلی عدم اعتماد ساوت‌گیت به رامسدال محسوب می‌شود. دین هندرسون هم در منچستریونایتد رقابت را به داوید دخه‌آ واگذار کرده و کمتر شانس حضور در ترکیب اصلی را پیدا می‌کند. به همین دلیل گفته می‌شود ترجیح می‌دهد فصل بعد را به صورت قرضی در تیم دیگری بازی کند تا شاید بتواند نظر مثبت ساوت‌گیت را برای حضور در فهرست نهایی انگلیس در جام‌جهانی و حتی حضور در ترکیب اصلی جلب کند.
در خط دفاعی هم ساوت‌گیت اگرچه نفرات نامدار و باتجربه‌ای دارد اما همچنان از این جناح هم آسیب‌پذیر است و ملی‌پوشان ایران می‌توانند به عملکرد خوب سردار آزمون و مهدی طارمی، زوج خطرناک خط حمله ایران برابر مدافعان نه‌چندان مطمئن انگلیس امیدوار باشند. به‌خصوص هری مگوایر که فصل خوبی را در یونایتد سپری نمی‌کند و با اینکه گران‌ترین مدافع تاریخ فوتبال محسوب می‌شود نتوانسته نمایشی در حد پولی که برایش پرداخت شده داشته باشد. زوج او در یورو 2020 جان استونز بود که در منچسترسیتی هم جایگاه ثابتی دارد و اگر در فرم خوبش قرار داشته باشد عبور از سد او کار بسیار دشواری خواهد بود. البته مدافعان انگلیس در آن تورنمنت نمایش قابل‌قبولی ارائه کردند و آمار خوبی در گل خورده داشتند. با این حال لغزش آنها در برخی دیدارها باعث شده تا ساوت‌گیت همچنان به دنبال راه‌حلی برای بهتر کردن شرایط این بخش از تیمش باشد به‌خصوص مگوایر که در هفته‌های اخیر اصلا در شرایط خوبی قرار نداشته و ادامه این روند حتی ممکن است باعث شود جایگاه ثابتش را در ترکیب تیم ملی از دست بدهد. اگر چه ساوت‌گیت در این پست گزینه ‌چندان مطمئنی در اختیار ندارد و بن وایت و تایرون مینگز دیگر مدافعان میانی تیم او هستند. در دو سمت خط دفاعی اما انگلیس نفرات بسیار خوبی در اختیار دارد. کایل واکر، ترنت الکساندر آرنولد، کایرون تریپیه و ریس جیمز در سمت راست رقابت سختی برای حضور در ترکیب اصلی دارند و در سمت چپ هم لوک شاو جای تقریبا ثابتی در تیمش دارد.
ساوت‌گیت در خط میانی و حمله ترافیک بازیکن دارد و در این دو بخش دستش کاملا باز است. او در یورو 2020 با دو هافبک دفاعی تیمش را به‌میدان فرستاد که دکلان رایس و کالوین فیلیپس نفرات ثابت او در این پست بودند تا انتهای تورنمنت هم جای خود را حفظ کردند و درکنار این دو جود بلینگام، ستاره این روزهای دورتموند به همراه جوردن هندرسون باتجربه، میسون مانت و جیمز وارد پراوس حضور دارند که می‌توانند خیال ساوت‌گیت را در این بخش راحت کنند. در فاز تهاجمی هم این تیم پرستاره با تجمع زیاد بازیکنان مستعد و خوب روبه‌رو است. به‌جز هری کین که جایگاه ثابتی در خط حمله سه‌شیرها دارد و کاپیتان تیم محسوب می‌شود، رحیم استرلینگ، فیل فودن، جک گریلیش، امیل اسمیت روو، مارکوس رشفورد، جیدون سانچو، بوکایو ساکا، تامی آبراهام و حتی میسون گرینوود- که به‌دلیل حواشی اخیر فعلا از تیم ملی و یونایتد کنار گذاشته شده است- نفراتی هستند که ساوت‌گیت برای انتخاب از میان آنها کار بسیار سختی در پیش دارد و حتی انتخاب نفراتی که قرار است او با خود به جام‌جهانی ببرد هم کار دشواری خواهد بود. این اتفاق برای او در یورو 2020 نیز رخ داد و سرگیجه شیرینی برای انتخاب مثلث تهاجمی تیمش در این تورنمنت داشت که باعث شد بارها در این بخش تیمش دچار تغییر شود. در چنین شرایطی تیم ما برای مقاومت برابر این انگلیس پرستاره کار سختی پیش‌رو خواهد داشت و شاید انتخاب تاکتیکی با دفاع پرلایه و اتکا به ضدحملات با استفاده از سرعت و فرصت‌طلبی آزمون و طارمی روش مناسبی برای ضربه زدن به نایب قهرمانی یورو و یکی از مدعیان جدی جام‌جهانی باشد.

تیم جوان آمریکا
آمریکایی‌ها پیش از این با هر دو تیم انگلیس و ایران در جام‌های جهانی روبه‌رو شده‌اند و شناخت نسبتا خوبی از هر دو تیم دارند، البته رویارویی آنها برابر این دو حریف در سال‌های اخیر چندان خوب پیش نرفته است. آنها اگرچه در سال 1950 در برزیل، انگلیس را با یک گل بردند اما در جام‌جهانی 2010 آفریقای جنوبی به تساوی یک - یک رسیدند و برابر ایران هم تنها مسابقه خود را در سال 98 با شکست پشت‌سر گذاشتند. آمریکا با هدایت گرگ برهالتر توانسته عملکرد نسبتا خوبی در 4 سال اخیر داشته باشد و این مربی 48 ساله در این مدت توانسته تیم خوبی را با کمک ستاره‌های جوان و آینده‌دار فوتبال این کشور بسازد. آمریکا که در سال‌های گذشته مربیان نامداری چون باب برادلی، بروس آره‌نا، یورگن کلینزمن و بورا میلوتینوویچ را روی نیمکت خود داشته از سال 2018 با برهالتر در 47 بازی به‌میدان رفته که حاصل آن 33 برد، 6 تساوی و 8 شکست بوده است. این مربی جوان که در دوران بازی در تیم‌هایی چون زوله، اسپارتا روتردام، کریستال پالاس و مونیخ 1860 بازی کرده، پس از مربیگری در هامربی سوئد و کلمبوس کرو آمریکا به‌عنوان سرمربی تیم ملی کشورش انتخاب شد تا پس از ناکامی این کشور در رسیدن به جام‌جهانی 2018، تیمی جدید با رویکردی تازه را تشکیل دهد. قهرمانی در لیگ ملت‌های 2021 در منطقه کونکاکاف و همچنین گلد کاپ 2021 نشان داد که برهالتر انتخاب مناسبی بوده و می‌تواند فوتبال آمریکا را دوباره به یکی از تیم‌های خوب در منطقه خود و حتی تورنمنت مهمی چون جام‌جهانی تبدیل کند. شاگردان او البته در انتخابی قطر 2022 در منطقه خود پشت سر کانادا و مکزیک قرار گرفتند اما درنهایت درحالی‌که سه شکست مقابل پاناما، کانادا و کاستاریکا را تجربه کرده بودند، موفق شدند صعود به جام‌جهانی را جشن بگیرند.
تیم ملی آمریکا اگرچه با 21 گل زده در 14 بازی آمار فوق‌العاده‌ای نداشتند اما دومین خط حمله برتر مسابقات را به‌خود اختصاص دادند اما در خط دفاعی با 10 گل زده در بین 4 تیم برتر این مسابقات بدترین عملکرد را داشتند. آنها درون دروازه زک استفن را دارند که در منچسترسیتی حضور دارد و با داشتن 27 سال 29 بازی ملی انجام داده و گلر چندان با تجربه‌ای محسوب نمی‌شود. برهاتلر البته در ماه‌های اخیر چندین گلر مختلف شاغل در لیگ آمریکا را به تیم ملی دعوت کرده اما همچنان به استفن اعتماد دارد. در خط دفاعی به‌جز سرجینیو دست که در بارسلونا بازی می‌کند و یکی از بهترین بازیکنان آمریکایی در ترکیب فعلی محسوب می‌شود، واکر زیمرمن، مایل رابینسون، آنتونی رابینسون، شکیل مور بیشتر در ترکیب اصلی قرار می‌گیرند که دو مورد اول در لیگ داخلی عضویت دارند و رابینسون (فولام) و مور (تنه‌ریف) لژیونر هستند. در خط میانی وستون مک‌کنی (یوونتوس)، تیلور آدامز (لایپزیگ)، یونس موسی (والمسیا) و لوکا دلاتوره (هراکلس) در دیدارهای اخیر بیشتر فرصت بازی داشته‌اند که همگی زیر 23 سال هستند و البته در این پست کریستین رودلان و کلین آکوستا باتجربه‌تر نیز حضور دارند.
نفرات شناخته‌شده‌تر آمریکایی‌ها در خط حمله حضور دارند که مشهورترین آنها کریستین پولشیچ است که در چلسی توپ می‌زند و با داشتن 23 سال یکی از ستاره‌های درخشان سال‌های آینده این کشور محسوب می‌شود. این مهاجم جوان یکی از امیدهای اصلی برهالتر برای صعود از این گروه محسوب می‌شود. او البته در این بخش از زمین جیووانی رینا، ستاره جوان دورتموند و همچنین تیموتی وه‌آ، پسر ژرژ وه‌آ مشهور را نیز در ترکیب خود دارد و البته هنوز در برخی اردوهای تیمش جوزی آلتیدور، مهاجم سرشناس و 32 ساله را که 115 بازی ملی در کارنامه دارد نیز دعوت می‌کند.

حریفان احتمالی
آخرین تیم این گروه هنوز مشخص نشده و تنها تیم اروپایی است که هنوز تکلیفش نامشخص است و پس از انجام دیدارهای پلی‌آف بین اوکراین، ولز و اسکاتلند مشخص خواهد شد. جنگ اوکراین باعث شد دیدار تیم ملی این کشور برابر اسکاتلند به‌تعویق بیفتد و به این ترتیب مشخص نیست چهارمین تیم این گروه کدام‌یک از این سه تیم خواهند بود. ولز با درخشش گرت بیل موفق شد 2 بر یک اتریش را در نخستین دیدار پلی‌آف این مسیر شکست دهد و ‌انگیزه زیادی دارد تا پس از جام‌جهانی 1958 سوئد برای دومین‌بار حضور در این تورنمنت را تجربه کنند. ولزی‌ها در یورو 2016 که نخستین تجربه آنها در این مسابقات بود تا نیمه نهایی پیش رفتند و در یورو 2020 نیز به دور یک‌هشتم نهایی رسیدند. گرت بیل که در چند فصل اخیر مشکلات زیادی در رئال مادرید داشته، هرچه در باشگاهش بی‌انگیزه است، در تیم ملی با تمام توان بازی می‌کند و همین موضوع باعث بروز انتقاداتی از او شده است، حتی گفته می‌شود درصورتی‌که ولز به جام‌جهانی صعود نکند، او ممکن است خداحافظی زودهنگامی از دنیای فوتبال داشته باشد. اوکراینی‌ها که در هفته‌های اخیر درگیر نبرد با روسیه هستند، اصلا وضعیت خوبی ندارند و در این شرایط کار سختی برای رسیدن به جام‌جهانی خواهند داشت، به‌خصوص که لیگ این کشور هم تعطیل شده و بازیکنان شاغل در لیگ این کشور از آمادگی لازم دور هستند. اوکراینی‌ها در گروهی که فرانسه در آن صدرنشین شد، دوم شدند و به مرحله پلی‌آف راه پیدا کردند اما هنوز آینده این تیم و اینکه اصلا فرصت حضور در پلی‌آف را پیدا خواهد کرد یا نه مشخص نیست.
اسکاتلند هم با هدایت استیو کلارک امیدوار است برای نخستین‌بار از سال 1998 بتواند حضور در جام‌جهانی را تجربه کند، به‌خصوص که این تیم ستاره‌هایی چون اندرو رابرتسون، استیو مک تومینای و کایرن تیرنی را در ترکیب خود دارد و شاید اگر در دور گروهی کمی خوش‌شانس‌تر بود، می‌توانست به‌جای دانمارکی که در گروه صدرنشین شد مستقیما راهی جام جهانی شود اما با وجود گروه نسبتا آسانی که داشت دوم شد و به دیدارهای پلی‌آف رسید. جالب اینکه اسکاتلندی‌ها در رقابت‌های لیگ ملت‌های اروپا نیز با اوکراین همگروه هستند و به همراه ایرلند و ارمنستان در یک گروه قرار دارند که دیدارهای این تورنمنت هم از خردادماه آغاز می‌شود.