ناهید صادقی، پژوهشگر: یادداشت زیر خوانشی از بخش‌های کتاب موسسات جذب دانشجویان بین‌المللی نوشته حمزه حاجی‌عباسی است که به بررسی نهادها و موسسات جهانی جذب دانشجویان بین‌المللی و اصول زیربنایی فعالیت آنها در کشورهای پیشرو می‌پردازد.

افزایش تقاضای جهانی برای آموزش بین‌المللی باعث افزایش تعداد دانشجویان بین‌المللی در سال‌های اخیر شده و به ‌تبع آن، تعداد نهادهای آموزشی و مشاورانی که به دانشجویان در این زمینه خدمات ارائه می‌دهند، بیشتر شده است. نهادهای جذب دانشجو یکی از بازیگران اصلی این حوزه به شمار می‌روند که به شیوه‌های مختلف مشغول فعالیت هستند. کشورهای پیشرو در جذب دانشجویان بین‌المللی در دنیا، در قالب موسسات دولتی، عمومی و خصوصی دارای موسسات جذب دانشجوی بین‌الملل هستند که هر یک از این موسسات، دارای قوانین و دستورالعمل‌های خاص در زمینه‌های مهاجرتی و حمایت‌های مالی برای دانشجویان بین‌المللی هستند. به‌طور مثال در کشور انگلستان به‌عنوان یکی از کشورهای موفق در زمینه جذب دانشجویان بین‌المللی نهادهای دولتی و عمومی قابل‌توجهی در راستای بین‌المللی‌شدن آموزش عالی ایجاد شده و به تعاملات بین‌المللی بین کشور انگلستان و صدها کشور دیگر می‌پردازد، ازجمله این نهادها می‌توان به شورای فرهنگی بریتانیا اشاره کرد.

 نقش موثر موسسات جذب در افزایش تعداد دانشجویان بین‌المللی

تعداد دانشجویان بین‌المللی کشور انگلستان روزبه‌روز درحال افزایش است، به‌طوری که طبق آمار 2021-2020 آژانس آمار آموزش عالی (The Higher Education Statistics Agency)، هم‌اکنون 605130 دانشجوی بین‌المللی درحال تحصیل در انگلستان هستند. این تعداد نسبت به آمار سال قبل افزایش ‌یافته است که درمجموع 556625 دانشجوی بین‌المللی را شامل می‌شد. همچنین بررسی آمارهای مربوط به دانشجویان بین‌المللی و درآمدهای حاصل از آن در این کشور نشان می‌دهد موسسات و کارگزاران جذب دانشجویان بین‌المللی توانسته‌اند نقش بسزایی در این حوزه ایفا کنند.  به گزارش انجمن تعامل بین‌الملل دانشگاه‌های انگلستان، در سال 2018 بیش از نیمی از دانشجویان بین‌المللی در انگلستان از طریق موسسات جذب وارد دانشگاه‌های این کشور شدند. این موسسات باعث افزایش درآمد کشور انگلستان شدند؛ چراکه درآمد این کشور به‌واسطه‌ جذب دانشجویان بین‌المللی به بیش از 23 میلیارد پوند رسیده بود و طبعا نیمی از این مقدار هم به‌خاطر فعالیت کارگزاران جذب در کشور به‌دست ‌آمده است.  موسسات جذب در انگلستان برای هدایت متقاضیان در طول فرآیند پذیرش، خدماتی همچون تدوین درخواست پذیرش برای دانشجو، کمک به دانشگاه برای تبلیغات و کمک به دولت برای کاهش بار کاری اداره مهاجرت را ارائه می‌دهند. با توجه به اینکه انگلستان در برنامه خود تا سال 2030 هرساله جذب 600هزار دانشجوی بین‌المللی را در نظر دارد توجه به موسسات جذب برای رسیدن به این هدف ضروری است.

 شورای فرهنگی بریتانیا

شورای فرهنگی بریتانیا یکی از موسسات دولتی بسیار تاثیرگذار در این حوزه در کشور انگلستان است. درواقع این شورا یک موسسه خیریه مرتبط با نهاد سلطنتی بریتانیاست که به‌عنوان سازمان بین‌المللی انگلستان برای فرصت‌های آموزشی و روابط فرهنگی تاسیس ‌شده است. شورای فرهنگی بریتانیا در زمینه‌‌‌های آموزشی، فرهنگی، هنری و آموزش زبان انگلیسی در انگلستان و کشورهای دیگر فعال است. یکی از زمینه‌های کاری اصلی این شورا آموزش بین‌المللی است.  این شورا دارای هفت‌هزار کارمند در بیش از 100 کشور جهان است و با هزاران متخصص و سیاستگذار و میلیون‌ها نفر همکاری می‌کند. شورای فرهنگی بریتانیا بیش از 75درصد درآمد سالانه خود را که تقریبا 700 میلیون پوند است از خدمات ارائه‌شده به مشتریان، قراردادهای آموزشی و توسعه‌‌ای کسب می‌کند و 25 درصد باقی‌مانده، توسط دولت انگلیس تامین می‌‌شود. اگرچه این شورا کمک‌هزینه دولتی دریافت می‌کند، اما از نظر عملیاتی از دولت انگلیس مستقل است.

 بیانیه لندن

یکی از فعالیت‌های اساسی این انجمن بین‌المللی که در راستای یکپارچه‌سازی آموزش و بین‌المللی‌سازی آن با همکاری کشورهای استرالیا، کانادا، ایرلند و نیوزیلند انجام داده تدوین بیانیه لندن است که به بیان چهارچوب‌های اخلاقی در رابطه با کارگزاران و مشاوران جذب دانشجویان بین‌المللی می‌پردازد.

در بیانیه لندن درمورد اصول اخلاقی حاکم بر فعالیت کارگزاران جذب دانشجو راهنمایی‌ها و دستورالعمل‌هایی آورده شده که براساس چهارچوب‌های اخلاقی زیربنایی است و موارد زیر را دربرمی‌گیرد:
1)  کارگزاران و مشاوران براساس اخلاق کسب‌وکار عمل می‌کنند.
2) براساس اصل صداقت در تمام معاملات حرفه‌ای و تجاری، کارگزاران و مشاوران، اطلاعات دقیق و صادقانه را به روشی اخلاقی ارائه می‌دهند.
3) براساس اصل عینیت و شفافیت در اخلاق کسب‌وکار، کارگزاران و مشاوران، با استفاده از توافقنامه‌های کتبی، روابط مالی شفافی با دانشجویان و دانشگاه‌ها ایجاد می‌کنند.
4) کارگزاران و مشاوران، اطلاعات شفاف و به‌روز ارائه می‌دهند که دانشجویان بین‌المللی را قادر می‌سازد تا آگاهانه انتخاب کنند.
5) براساس اصل شایستگی علمی و حرفه‌ای، کارگزاران و مشاوران، به‌صورت حرفه‌ای عمل می‌کنند.
6) براساس اصل رفتار حرفه‌ای، کارگزاران و مشاوران، برای بالابردن استانداردهای اخلاقی، با استفاده از بهترین روش‌های ارائه خدمت، با دانشگاه‌ها همکاری می‌کنند.

توجه به این اصول و رعایت آنها برای تمام کارگزاران جذب دانشجوی بین‌المللی ضروری است؛ چراکه عدم توجه به این موارد می‌تواند باعث ایجاد اختلال و ایجاد تعارض منافع بین دانشجویان و مراکز آموزش عالی و نهادهای جذب و درنهایت متضررشدن افراد شود.