عبدالرضا فرجیراد، کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با «فرهیختگان»:
با هدف بررسی روند مذاکرات وین و وضعیت تضمین‌هایی که غرب باید در این گفت‌وگوها به کشورمان ارائه کند، با عبدالرضا فرجیراد، کارشناس مسائل بین‌الملل به گفت‌وگو پرداختیم. فرجیراد، در ابتدا با اشاره به روند پیشرفت مذاکرات وین، گفت: «مذاکرات به مرحله نهایی رسیده و براساس این، طرفین برای اخذ مشورت‌های نهایی از مقامات ارشد، به کشورهایشان رفته‌اند تا این‌بار که به وین بازگشتند، مذاکرات به نتیجه نهایی برسد. خب ایران با توجه به فضای بی‌اعتمادی‌ای که به آمریکا وجود دارد، مطالبات و خواسته‌هایی را مطرح کرده و با توجه به اقدام آمریکا در خروج از برجام، به‌دنبال اخذ تضمین از مقامات این کشور است تا اطمینان حاصل کند مقامات آمریکایی مجدد دست به این اقدام نخواهند زد. درکنار آن، با توجه به اینکه بعد از برجام 2015 تحریم‌ها علیه کشورمان آن‌طور که باید برداشته نشد و درنتیجه آن، شرکت‌های خارجی در سطح گسترده با ایران کار نکردند، در راستی‌آزمایی هم از سوی کشورمان حساسیت‌هایی وجود دارد. مساله راستی‌آزمایی را می‌توان به‌طور کلی حل‌شده دانست اما ممکن است در این‌باره مسائلی در جزئیات باقی مانده باشد.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل در رابطه با تضمین‌ها و احتمال عدم خروج دوباره آمریکا از توافق درصورت وجود آنها، این‌گونه توضیح داد: «به‌نظر می‌رسد با توجه به اینکه جمهوری‌خواهان درباره احتمال خروج دوباره آمریکا از توافق پیش‌رو تهدیدهایی داشته‌اند، تاکید ایران بر حفظ سانتریفیوژها و غنی‌سازی 20درصد و 60درصدی که انجام شده، در ایران است. به این معنا که اینها در ایران و زیرنظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باقی بماند تا تضمینی برای جلوگیری از خروج مجدد آمریکا از توافق احتمالی باشد.»
این مساله از این‌جهت حائز اهمیت است که می‌دانیم آن‌طور که غربی‌ها در این‌باره می‌گویند نگران افزایش سطح غنی‌سازی و توانایی سانتریفیوژهای پیشرفته ایران هستند که ممکن است کشورمان را به عقیده آنان به گریز هسته‌ای نزدیک کند. به همین دلیل هم دربرابر ارائه چنین تضمینی به ایران مقاومت می‌کنند. به‌نظرم اینکه ایران بر این مساله همچنان تاکید داشته باشد، خیلی خوب است. اگر بشود ایران این سانتریفیوژها را در کشور و تحت‌نظر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نگه دارد، آنها دیگر به‌هیچ‌وجه جرات نخواهند کرد از برجام خارج شوند، چون به تصور خودشان زمان زیادی به گریز هسته‌ای ایران باقی نمانده است و مقدار آن را هم از چهار هفته تا هشت ماه عنوان می‌کنند. درنتیجه، این مساله برای آنان به‌خصوص برای آمریکا و اسرائیل به امری نگران‌کننده تبدیل شده است. بنابراین، باقی‌ماندن این امکانات در ایران تضمین خیلی خوبی است و روی روند راستی‌آزمایی هم اثر خواهد داشت؛ خودشان هم تلاش خواهند کرد اقتصاد ایران با بن‌بست روبه‌رو نشود که درنتیجه آن بهانه‌ای دست ایران نداده باشند.»
سفیر پیشین کشورمان در نروژ، درباره مطالبه ایران درخصوص پرونده‌هایی که در حوزه انرژی اتمی علیه کشورمان وجود دارد و باید از سوی آژانس برای همیشه بسته شود و امکان به‌نتیجه رسیدن این مطالبه ایران، گفت: «باید به این نکته توجه داشت که آمریکا هم در داخل کشورش با چالش‌هایی مواجه است و یکی از آن چالش‌ها در این زمینه کنگره است. براساس قوانینی که در دوره ترامپ گذاشته شد، نمی‌شود به‌راحتی در مفاد برجام تغییر ایجاد کرد. اگر تغییری در برجام اعمال شود، باید مجدد برود تا به تایید کنگره برسد. بنابراین دولت آمریکا چالش‌هایی در داخل دارد. در شرایط فعلی هم فکر می‌کنم آمریکایی‌‌ها با توجه به وضعیت مذاکرات و نبود جایگزینی برای آن، اقدامات لازم را در این جهت انجام خواهند داد. سوال اینجاست که چه جایگزینی می‌توان برای مذاکرات وین پیدا کرد؟ در وضعیت فعلی حاکم بر دنیا و بحران اوکراین، اگر پرونده ایران بار دیگر به شورای امنیت برود چه نتیجه‌ای درپیش خواهد داشت؟ اگر این اتفاق بیفتد نظر روسیه و چین چه خواهد بود؟ یا حتی مثلا اگر ایران به مذاکرات توجهی نکرد، می‌‌خواهند در وضعیت فعلی به درگیری نظامی با کشورمان فکر کنند؟
بنابراین می‌توان گفت شرایط آمریکا با توجه به وضعیت فعلی جهان، بهتر از دوره قبل نیست تا بتواند پرونده هسته‌ای ایران را در شورای امنیت به نتیجه برساند. یعنی به‌طورکلی آنها هم به‌دنبال این هستند که مذاکرات به نتیجه برسد. فکر هم می‌کنم به نتیجه می‌رسد و موعد آن نزدیک هم خواهد بود. مذاکره‌کنندگان کشورمان تاکنون این پیام را به غرب داده‌اند که تا یک‌سری اقدامات از سوی شما انجام نشود ما به گفته‌هایتان اطمینان نداریم.
درنهایت با توجه به اینکه طرف‌های مذاکره‌کننده درحال اخذ مشورت از مقامات ارشد کشورشان برای تصمیم‌گیری نهایی هستند، به‌نظر می‌رسد با مقداری کوتاه آمدن از مواضع‌شان، به توافق نهایی دست پیدا خواهند کرد.»
مطالب پیشنهادی
