دکتر طهرانچی در نشست بررسی معضلات و آسیب‌های اجتماعی استان خراسان جنوبی مطرح کرد
دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی که به استان خراسان‌جنوبی سفر کرده، در نشست بررسی معضلات و آسیب‌های اجتماعی این استان حضور یافت. دکتر طهرانچی در این نشست با اشاره به موضوع «دانشگاه، برنامه تحول و تعالی و چالش‌های ملی» اظهار داشت: «دانشگاه آزاد اسلامی اقدام به تدوین و تصویب برنامه پنج‌ساله تحول و تعالی کرده که در قالب این برنامه، سند آمایش هر استان نیز تهیه و تنظیم شده است.»
دکتر طهرانچی گفت: «اگر درسی که می‌دهیم با عمل همراه نباشد، دانشجو از دانشگاه روی برمی‌گرداند. مصداق این حکمت را می‌توان در رشته‌های علوم پزشکی و پرستاری دید که این رشته‌ها به‌دلیل اینکه مقرون به عمل هستند، موفق بوده‌اند، اما در بسیاری از رشته‌های دیگر صندلی‌های دانشگاه‌ها خالی مانده است.» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی ادامه داد: «مقام‌معظم‌رهبری نیز با بیان اینکه دانشگاه یکی از مراکز مهم تربیت قوه عاقله کشور است، بر این موضوع تاکید کرده‌اند که «یکی از مراکز مهم تربیت قوه عاقله کشور، دانشگاه است و هیچ کشوری بدون وجود یک قوه عاقله، قابل اداره و قابل پیشرفت نیست.»
وی با اشاره به مسیر توسعه علم‌وفناوری تاکید کرد: «آموزش باید برمبنای فراگیری، پژوهش برمبنای مشاهده و نظریه‌پردازی برمبنای تعقل باشد. لازم است دانشگاه به این نکته توجه ویژه داشته باشد.» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه «تربیت نیروی انسانی»، «حل مساله»، «تعالی فردی و اجتماعی، گفتمان عمومی» و «تولید داده و برون‌دادهای دانشی» چهار کارکرد دانشگاه است، تصریح کرد: «دانشگاه‌های ما صرفا به تولید داده و برون‌دادهای دانشی توجه داشته و عملا کاری به حل مساله نداشتهاند، درحالی‌که طبق فرمایش حضرت علی(ع) علم باید مقرون به عمل باشد.» دکتر طهرانچی ادامه داد: «انتظار جامعه از دانشگاه، تربیت قوه عاقله و توجه به نیازها، معلق نبودن سازمان دانشگاه، مدیریت دانش و تبدیل دانش ضمنی به مستند، تحقیق و تألیف مبتنی‌بر نیاز جامعه و درنهایت حل مساله است؛ همان‌طور که مساله اصلی دانشگاه‌های غرب در چهارصد سال گذشته موضوع توسعه بوده است، اما آیا دانشگاه‌های ما به مساله توسعه استان‌ها توجه داشته‌اند؟»
عضو هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و اجرا را سه لایه دانشگاه عنوان کرد و افزود: «لایه سیاستگذاری باید از چالش شروع شود و دانشگاهی که چالش‌نگر نباشد، علم معلق دارد. ازاین‌رو تا زمانی که آمایش استان را تدوین نکرده‌ایم، نمی‌توانیم براساس چالش‌ها سیاستگذاری کرده و برای حل مسائل نقش‌آفرینی کنیم. واقعیت این است که چالش در اتاق بسته شناسایی نمی‌شود، بلکه باید به‌دنبال چالش‌های واقعی استان و شهر باشیم.»
وی ادامه داد: «برای حل مساله در دانشگاه، باید در ابتدا هسته فکری ایجاد کرد و با تشکیل کانون دانشگاه و جامعه، به تعاملات حل مساله رسید و از طریق تدوین برنامه علمی و راه‌اندازی دانشکده‌های موضوعی، به پاسخگویی برای حل مسائل دست یابیم.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به تاکید این دانشگاه بر حضوری شدن کلاس‌های آموزشی، اظهار داشت: «در گذشته، هسته بنیادین جامعه خانواده بود، اما مدرنیته محیط‌های میانی در جامعه به وجود آورد که یکی از آنها دانشگاه است که چهار محیط آموزشی، رفاقتی، زندگی و کار را در خود جای داده است. اینکه اصرار داریم دانشگاه‌ها به‌صورت حضوری برگزار شود، بدین دلیل است که فضای تعلیم و تربیت را از دست ندهیم؛ چراکه غرب در فضای مجازی به‌دنبال این است که از زاویه محیط رفاقتی ورود کرده و علاوه‌بر این محیط، محیط آموزشی و زندگی را به تسخیر درآورد.»
دکتر طهرانچی با طرح این پرسش که آیا دانشگاه تاثیرپذیر است یا تاثیرگذار، گفت: «تعریف ما از دانشگاه، محیطی است که تربیت قوه عاقله را هدف قرار داده و فرهنگ و علم دو بال آن است؛ دانشگاهی که بر مسائل اقتصادی، اجتماعی و فناوری در محیط ملی نگاه می‌کند و در محیط بین‌المللی نیز به‌دنبال تمدن‌سازی، الهام‌بخشی و مرجعیت‌آفرینی است، چنین دانشگاهی تلاش دارد با جریان ملی دانش به جریان جهانی متصل شود. دانشگاه آزاد اسلامی با این تعریف، اقدام به تدوین برنامه تحول و تعالی کرده و برای آن یک نظام در نظر گرفته که سند آمایش یک بخش آن است و بخش دوم مربوط به محیط‌شناسی می‌شود.»
عضو هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی تاکید کرد: «معتقدیم دستورالعمل‌های یکپارچه برای مدیریت دانشگاه آزاد اسلامی که در همه استان‌ها و شهرها حضور فعال دارد، مناسب نیست. ازاین‌رو برنامه استان‌ها را براساس آمایش تدوین کرده‌ایم.»
وی با بیان اینکه آمایش شامل دو بخش بیرونی و درونی است، گفت: «آمایش بیرونی که دانشگاه آزاد اسلامی انجام می‌دهد، مربوط به مسائل اقتصادی، اجتماعی و فناوری و در بخش آمایش درونی نیز شامل مسائل اداری، آموزشی، فرهنگی و پژوهشی است. براساس تاکید رهبر معظم انقلاب که فرموده‌اند «چالش‌های کشور برای دانشگاه باید مسائل واقعی، حقیقی و اصلی باشد»، دانشگاه آزاد اسلامی به‌دنبال تدوین سندهای آمایشی «اقتصادی- اجتماعی»، «فرهنگی- اجتماعی» و «فناوری» است.» وی با بیان اینکه دانشگاه نتوانسته مسائل جوانان و مردم را حل کند، تصریح کرد: «رسالت دانشگاه در کاهش معضلات اجتماعی کجاست؟ پاسخ این است که دانشگاه‌های ما نگاه یک‌بعدی داشته‌اند، به‌طوری‌که تنها علم را آموزش داده و به افئده و کاربست توجه نداشتهاند. دانشگاه باید معضلات اجتماعی را آسیب‌شناسی کرده و با تشکیل هسته‌های فکری، چالش‌ها را به دست آورده و برای رفع آنها بسته مداخله‌ای تهیه کند. به همین دلیل این جلسه برای تبیین برنامه تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی تشکیل شده و اینکه بگوییم چرا به‌دنبال آمایش هستیم.»
وی با اشاره به اینکه سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی دارای سه محور «پرورش‌گر قوه عاقله و توسعه‌دهنده فضای انقلابی»، «سرآمد و پاسخگو» و «کارآمد و پایدار» است، گفت: «دانشگاه آزاد اسلامی می‌خواهد با اجرای این برنامه، علم و عمل را قرین کند و این مهم محقق نخواهد شد مگر اینکه به دانشگاهی کارآمد و پایدار تبدیل شویم. در این مسیر، اگر درست‌اندیش و درستکار باشیم، خداوند گشایش ایجاد می‌کند.» دکتر طهرانچی تاکید کرد: «ماحصل سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی این است که به‌گونه‌ای عمل کنیم که تاکنون عمل نکرده‌ایم. واقعیت این است که دانشگاه آزاد اسلامی تک‌بعدی بوده و با این سند می‌خواهیم تبدیل به دانشگاهی سه‌بعدی شویم.» رئیس دانشگاه آزاد اسلامی «ارتقای کیفیت و کارآمدی دوره‌های تحصیلی» و «ارتقای تربیت اخلاقی، هویتی و فرهنگی» را دو هدف دانشگاه پرورش‌گر قوه عاقله دانست و افزود: «براساس برنامه تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی، این دانشگاه با ارتقای «پاسخگویی و قابلیت حل مساله»، «توسعه فناوری، نوآوری و کارآفرینی»، «ارتقای جایگاه بین‌المللی و الهام‌بخشی» و «پیشرفت علمی مرجعیت‌ساز و تمدن‌آفرین»، به‌دنبال ایجاد دانشگاهی سرآمد و پاسخگو است.» وی با اشاره به اهداف محور دانشگاه کارآمد و پایدار گفت: ««ارتقای کاربردی بودن رشته‌های تحصیلی براساس انطباق رشته‌محل‌ها بر نیازهای آمایشی»، «ارتقای روزآمدی رشته‌های تحصیلی و محتواهای آموزشی»، «افزایش کیفیت و اثربخشی فرآیند آموزش مبتنی‌بر پرورش انواع استعدادها» و «نهادینه‌سازی قدرت ابتکار، خلاقیت و رویکرد حل مساله در فرآیند آموزشی» از مهم‌ترین اهداف دانشگاه آزاد اسلامی در تبدیل شدن به دانشگاه کارآمد و پایدار است. ازاین‌رو متناسب‌سازی و تعادل‌بخشی به دوره‌های تحصیلی و حجم آموزش نظری، عملی و مهارتی به تناسب اهداف رشته تحصیلی و ماهیت دروس، موردتوجه قرار گرفته و به‌دنبال برقراری ارتباط تعاملی و مستمر با صنایع و سازمان‌های محلی هستیم.»
دکتر طهرانچی با تاکید بر لزوم تسریع تدوین سند آمایش دانشگاه آزاد استان خراسان‌جنوبی، تصریح کرد: «تا زمانی که سند آمایش استان آماده نشود، می‌توان برنامه‌های آن را تدوین کرد؛ چراکه معتقدیم هریک از استان‌ها ویژگی‌های خاص خود را دارد و نمی‌توانیم برنامه‌ای را که برای برنج‌کاران شمال یا خرماکاران جنوب نوشته‌ایم، در خراسان‌جنوبی اجرا کنیم.»
وی ایجاد دانشکده‌های موضوع‌محور درمقابل دانشکده‌های دانشی را از دیگر برنامه‌های دانشگاه آزاد برشمرد و افزود: «رویکرد کنونی دانشکده‌های موضوعی به‌گونه‌ای است که تعامل و ارتباط با بیرون و کاربست ندارند؛ بنابراین دانشگاه آزاد اسلامی برای رفع این مشکل، به‌دنبال راه‌اندازی دانشکده‌های موضوع‌محور است که در آن همه گروه‌های آموزشی برای حل مساله گرد هم بیایند و به‌صورت سه‌بعدی به مسائل نگاه کنیم؛ چراکه مسائل و چالش‌ها روزبه‌روز درحال پیچیده‌تر و چندوجهی شدن هستند و برای حل آنها نیازمند چنین دانشکده‌هایی هستیم. این هدف تحت‌عنوان «بازآرایی ساختار نظام آموزشی با تأکید بر حوزه‌های دانشی میان‌رشته‌ای و ایجاد دانشکده‌های موضوع‌محور و فناوری و گروه‌های دانش‌محور درون آنها» پیگیری می‌شود، بنابراین دیگر رشته‌ای مانند روان‌شناسی در دانشکده علوم انسانی تعریف نمی‌شود، بلکه در عنوان کاربست موضوعی قرار می‌گیرد تا بتواند حل مساله کند.»
می‌خواهیم دانشگاه را به اجتماع تربیتی، فرهنگی و هویتی تبدیل کنیم
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «این دانشگاه به محیط تربیتی توجه ویژه دارد و «تقریب مذاهب» و «امامت و مهدویت» را پیگیری می‌کند.»
طهرانچی در ادامه سفر خود در سومین جلسه اتحادیه واحدهای دانشگاهی دانشگاه آزاد اسلامی شرق کشور در واحد بیرجند گفت: «بحثی که دانشگاه آزاد اسلامی در حوزه تقریب مذاهب و امامت و مهدویت درپیش گرفته، مساله روز است؛ چراکه دانشگاه در غرب از 50 سال پیش و در دوران مدرنیته سازمان یافته و بنا را بر این نهاد که در جهت ارزش‌آفرینی فرهنگی حرکت کند و این ارزش‌آفرینی تحت‌عنوان ملت دولت و نظام شهروندی شکل گرفت که به‌زعم خودشان دنبال توسعه دموکراسی بودند، اما درحقیقت فرهنگ ملل را نشانه رفته بودند.»
وی خاطرنشان کرد: «در تدوین سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی، تحولات جهانی و داخلی را تحلیل کرده و براساس آن می‌خواهیم دانشگاه را به اجتماع تربیتی، فرهنگی و هویتی تبدیل کنیم. در این مسیر «مودت فی‌القربی» مدل یکپارچگی اجتماعی ماست که یک پرچم و دو مخاطب دارد. پرچم این مدل، مودت فی‌القربی است و دو مخاطب پیروان مذهب جعفری و مذاهب چهارگانه هستند. دانشگاه آزاد اسلامی برای مخاطبان مذهب جعفری برنامه‌های امامت و مهدویت از 13 رجب تا 15 شعبان و برای مخاطبان مذاهب چهارگانه بحث تقریب مذاهب اسلامی را برنامه‌ریزی و اجرایی کرده است.»
وی ادامه داد: «برخی می‌گویند این اقدام دانشگاه آزاد اسلامی کار دانشگاهی نیست، درحالی‌که یکی از رسالت‌های مهم دانشگاه، پرداختن به چنین موضوعاتی است و معتقدیم پرچم امامت و مهدویت و تقریب مذاهب در دانشگاه آزاد اسلامی، پرچم ترویج مدل یکپارچگی اجتماعی دنیای اسلام است. از تمامی واحدهای دانشگاه آزاد می‌خواهم در حوزه‌های علمی، فرهنگی و هویتی با تمام توان به این مساله بپردازند.»
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با انتقاد از غالب شدن فرهنگ سازمانی بر محیط آموزشی، گفت: «پیش از این، استادان در محیط آموزشی دانشگاه قرار داشتند و شاگردپروری اتفاق می‌افتاد، اما اکنون استادان به محیط سازمانی منتقل شده و در محیط آموزشی حضور چندانی ندارند. در این مسیر، علم از یک خیر عمومی به کالای تملک‌پذیر تبدیل شده است.»
دکتر طهرانچی با اشاره به پیامدهای تخصصی شدن دانشگاه، اظهار داشت: «عدم تولید الگوهای فرهنگی، چندپاره شدن تدریس، بروکراتیزه شدن دانشگاه، تغییر روابط میان استاد و دانشجو، تغییر تعریف مقام استادی در دانشگاه از کیفی به کمی، تغییر کارکرد دانشی از روشنگری معنوی به رفاه فناوری پایه ازجمله پیامدهای تخصصی شدن دانشگاه است.»
اراده جدی دانشگاه آزاد در سال جدید ازسرگیری آموزش حضوری است
دکتر طهرانچی با نماینده ولی‌فقیه در استان خراسان‌جنوبی و امام‌جمعه بیرجند دیدار و گفت‌وگو کرد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه برنامه‌های سفر خود به استان خراسان‌جنوبی، با آیت‌الله سیدعلیرضا عبادی، نماینده ولی‌فقیه در استان خراسان‌جنوبی و امام‌جمعه بیرجند دیدار و گفت‌وگو کرد. دکتر طهرانچی در این دیدار گفت: «در برنامه تحولی که برای این دانشگاه داشته‌ایم، تنها به داخل واگن توجه نکردیم، بلکه بنای ما اصلاح ریل دانشگاه بود؛ چراکه دانشگاه آزاد اسلامی علی‌رغم تاثیرات مختلفی که در فرهنگ و اجتماع داشت، اما در خدمت نیازهای کشور نبود و به‌نوعی صرفا به ارائه مدرک توجه داشت که این کار افزایش تحصیل‌کنندگان و به تبع آن، بیکاری و ناامیدی آنها را به‌همراه داشت و باعث برخی تاثیرات منفی در جامعه شده بود.» دکتر طهرانچی به تدوین و تصویب برنامه پنج‌ساله راهبردی عملیاتی دانشگاه آزاد اسلامی اشاره کرد و گفت: «در سند تحول و تعالی دانشگاه به‌دنبال تربیت قوه عاقله کشور در مسیر تعلیم و تربیت هستیم و قرآن و عترت را به‌عنوان محور تربیت درنظر گرفته‌ایم. ازاین‌رو موضوع تقریب مذاهب اسلامی را با محوریت مودت فی‌القربی و امامت و مهدویت ذیل جشنواره‌های علمی، ادبی و هنری در بازه زمانی 13 رجب تا 15 شعبان در دستورکار قرار داده‌ایم.» وی خاطرنشان کرد: «محیط دانشگاه یک محیط تربیتی است و به همین دلیل باید به موضوع تقریب مذاهب اسلامی توجه جدی داشت. خوشبختانه دانشگاه آزاد اسلامی در این مدت 20 دفتر تقریب مذاهب را در استان‌ها راه‌اندازی کرده است.» عضو هیات‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی خاطرنشان کرد: «با همه‌گیری ویروس کرونا، کشور ما به‌صورت افراطی به آموزش مجازی ورود کرد و آموزش حضوری در دانشگاه‌ها تعطیل شد. این درحالی است که در هیچ‌جای جهان چنین رفتار افراطی در حوزه آموزش وجود نداشت. فضای دانشجویی و دانشگاه یکی از محیط‌های مهم آموزشی است، اما اتفاقات دو سال گذشته باعث شبکه‌سازی دانشجویان در فضای مجازی شده و محیط‌های رفاقتی و تربیتی به وجود آمده است. این محیط آموزش غیرحضوری باعث از بین رفتن نظام استاد شاگردی شده و دو سال است که معلم و استاد صرفا نام دانشجو را در صفحه مانیتور می‌بینند و ارتباطی با دانش‌آموز و دانشجو ندارند.» وی با بیان اینکه جریان و اراده‌ای پشت کار است تا محیط‌های تعلیم و تربیت ما از کار بیفتد و نتوانیم در فضای حقیقی به تعلیم و تربیت بپردازیم، تاکید کرد: «اراده جدی دانشگاه آزاد اسلامی این است که پس از تعطیلات عیدنوروز، آموزش حضوری در دانشگاه و مدارس سما را از سر بگیرد و هیچ مشکل و محدودیتی برای بازگشایی و حضوری شدن دانشگاه نداریم.»
مطالب پیشنهادی
