تصویب طرح صیانت به سرمایه اجتماعی دولت صدمه می‌زند

با هدف بررسی تبعات تصمیم روز گذشته کمیسیون مشترک طرح حمایت از حقوق کاربران فضای مجازی مجلس، در تصویب کلیات طرح صیانت و اثرات احتمالی آن بر افکار عمومی، با ناصر ایمانی، کارشناس مسائل سیاسی گفت‌وگو کرده‌ایم. او در ابتدا با تاکید بر اینکه تصویب نهایی طرح صیانت در شرایط کنونی کشور باعث آشفتگی افکار عمومی می‌شود، گفت: «اگر پیش از تصویب طرح‌هایی مانند طرح صیانت، اقناع عمومی صورت نگیرد، این طرح درنتیجه باعث آشفتگی افکار عمومی خواهد شد، سپس افکار عمومی این موضوع را به‌سرعت پایین اینترنت در چند هفته اخیر ربط می‌دهد و بر آن اساس نتیجه‌گیری می‌کند. ممکن است این نتیجه‌گیری غلط باشد، اما به‌هرحال افکار عمومی این‌چنین نتیجه می‌گیرد، بنابراین مسئولان باید به افکار عمومی توجه داشته باشند، چون صرفا چیزی که مسئولان متوجه می‌شوند ولو اینکه به‌درستی هم متوجه شوند باید آن را برای افکار عمومی شرح دهند و مردم نسبت به آن اقناع شوند. هدف نباید صرفا این باشد که کاری انجام شود، باید درست اجرا کردن امور مدنظر باشد. یکی از مسائلی که قانونگذاران همواره باید در قانونگذاری به آن توجه کنند، مساله افکار عمومی‌ است. آن چیزی که مسئولان فکر می‌کنند بعضا با آن چیزی که مردم از رویدادی برداشت می‌کنند، متفاوت است. به هر طریقی باید افکار عمومی را قانع و مردم را نسبت به آن طرح توجیه کرد، قوانینی که قرار است در مجلس یا در دولت تصویب شود، ابتدا باید اقناع افکار عمومی را در دستورکار خود داشته باشد. افکار عمومی را به هیچ‌دلیل نمی‌توان نادیده گرفت. تصویب چنین طرح‌هایی قبل از کار کارشناسی و اقناع افکار عمومی به مصلحت کشور نیست. درحال‌حاضر فضای مجازی و اینترنت برای بخش عمده‌ای از نهادهای کشور یک مساله مهم و حیاتی است. برخی حتی اشتغال‌شان از طریق فضای مجازی است. الان کمتر کسی است که اینترنت و فضای مجازی برای او کاربردی نداشته باشد. تقریبا تمام افراد باسواد کشور به یک نوعی با این فضا ارتباط دارند.» ایمانی با اشاره به اثرگذاری مستقیم اقدام اخیر تعدادی از نمایندگان مجلس بر سرمایه اجتماعی دولت سیزدهم اینطور ادامه داد: «ما باید به سرمایه اجتماعی توجه بسیار ویژه‌ای داشته باشیم. اولویت در اجرای هر طرح و برنامه‌ای در کشور به‌خصوص در مجموعه‌ای از حکمرانان اعم از قوای سه‌گانه باید حفظ و افزایش سرمایه اجتماعی باشد. حکمرانان باید به این توجه کنند که افکار عمومی چه نگاهی به آن طرح یا برنامه دارد؟ لزوما برداشت و نگاه حکمرانان به یک مساله با نگاه و برداشت مردم یکسان نیست. بعضا ممکن است مردم حتی متوجه منظور یا نگاه حکمرانان در آن مساله نشوند. الان درمورد طرح صیانت اگر آمارگیری شود، برداشت اکثر عامه مردم از این طرح این است که دولت می‌خواهد اینترنت را محدود کند. این برداشت یا درست است یا غلط. اگر درست است، دولت چه دلیل قانع‌کننده‌ای برای محدودیت دارد؟ اگر غلط است، این مشکل مسئولان است که نتوانستند افکار عمومی را توجیه کنند که طرح صیانت مساوی با محدودیت نیست. الان اگر در جامعه با هرکدام از مردم صحبت کنید، هیچ‌کس نسبت به تصویب این طرح صیانت برداشت خوبی ندارد، یعنی درحال‌حاضر این طرح کارکرد ندارد، چون پشتوانه سرمایه اجتماعی ندارد. یک نکته قابل‌توجه هم وجود دارد، الان چون خط‌مشی سیاسی دولت و مجلس نزدیک به هم است، هر کاری که مجلس کند، به‌پای دولت نوشته می‌شود و این اقدام مجلس به سرمایه اجتماعی دولت صدمه می‌زند. به نظر من یکی از تصمیماتی که در مجموعه دستگاه‌های حاکمیتی گرفته می‌شود، اصطلاحا پشت درهای بسته است، یعنی یک‌سری از تصمیم‌گیرندگان بر این باورند چیزی را که به‌نفع مردم است، ما تشخیص می‌دهیم و آن را هم اجرا می‌کنیم. این رویکردی خطرناک است. اگر مجلس فکر می‌کند چیزی به سود مردم است، قبل از اجرای آن باید افکار عمومی را توجیه کند. این توجیه افکار عمومی بسیار اهمیت دارد ولی متاسفانه در دستور کار برخی مسئولان قرار ندارد.»