نسیم شیرازی، خبرنگار: «مقتدر چون کوهستان، سپید چون برف و پرافتخار چون ایران» شعار زیبایی برای المپیک زمستانی پکن بود که توسط کاروان کوچک ایران اعلام شد؛ شعار زیبایی که در حد همان شعار هم برای کاروان زمستانی ما باقی ماند. کاروانی که این‌بار پرحاشیه‌تر از هربار به المپیک زمستانی رفت. تنها حاشیه‌اش دوپینگ عجیب‌وغریب نبود، تست مثبت و منفی کرونای «صید» هم خودش به اندازه کافی علامت سوال ایجاد کرد و حتی «عاطفه احمدی» که بدون مربی روی خط مسابقه ایستاد تا کاروانی که تعداد همراهان و ورزشکارانش تقریبا برابر بود سروصدایش بیشتر از رقابت‌هایش بپیچد. از این اتفاق‌ها هم که بخواهیم چشم‌پوشی کنیم، از توقف کاروان زمستانی ایران روی خانه اولش نمی‌توان چشم‌پوشی کرد؛ خانه اولی که با هربار رقابت المپیک و جهانی به آن برمی‌گردیم و همین نشان می‌دهد اسکی ایران هیچ پیشرفتی طی سال‌ها حکومتش روی پیست‌های دیزین و شمشک و چند پیست دیگر ایران نداشته است. البته که در این میان بحث خانوادگی اداره شدن این پیست‌ها هم همیشه داغ بوده است؛ بحثی که مخالفان و موافقان خانوادگی اداره شدن اسکی ایران را به صدا درآورده است، از یک‌سو آنهایی که معتقدند اسکی ایران سال‌هاست خانوادگی اداره می‌شود و هیچ توفیقی هم در این مسیر ایجاد نشده و آنهایی که معتقدند این رشته گران است و همین گرانی تجهیزات و امکانات این رشته را محدود به قشر خاصی از جامعه کرده است و آنهایی که می‌گویند اگر چند خانواده خاص هم نباشند، اسکی در ایران شاید خلوت‌تر از حالا هم شود. ولی بحث مخالفان حضور خانوادگی در پیست اسکی نیست، بلکه بحث‌شان ادامه این ریسمان در فدراسیونی است که دیگر نام‌های آشنای پیست در تمام فدراسیون هم دیده می‌شود؛ فدراسیونی که گفته می‌شود اگر روسای آن مقابل این نام‌ها بایستند، راهی جز استعفا برایشان باقی نمی‌ماند!

مسئولان و لغو یک دیدار

 البته که نتایج ضعیف اسکی و رشد نداشتن این رشته در ایران حتما فقط به یک جریان فامیلی ختم نمی‌شود و یک جایی ردپایی از مسئولان هم به چشم می‌خورد. مسئولانی که برای کاروان اعزامی به چین فکر خاصی جز مراسم بدرقه‌ای که آن‌هم با حرف و حدیث‌های پروتکل‌های بهداشتی همراه بود نکردند. مراسمی که وزیر ورزش و جوانان در آن اطمینان داد که نمایندگان ایران در این رقابت‌ها شایستگی‌های خود را به نمایش خواهند گذاشت. البته که صالحی‌امیری، رئیس کمیته المپیک ایران هم تاکید کرده بود از کاروان بازی‌های زمستانی نباید انتظار زیادی داشت. در این میان حضور سجادی بدون دیدار با «باخ» رئیس کمیته بین‌المللی المپیک در پکن هم حاشیه‌ساز شد؛ حاشیه‌ای که سجادی درموردش در مصاحبه‌ای با خبرنگار تلویزیونی عنوان کرده بود اتفاق مهمی نیفتاده و دیدار با دیگر مسئولان کافی بوده، ضمن اینکه برخی رشته‌های ورزشی ایران هم چالشی نداشتند که بخواهند درباره‌اش با باخ گفت‌وگو کنند و از سوی دیگر صالحی‌امیری در توجیه این لغو دیدار هم در پاسخ به یکی از خبرنگاران گفته بود قرار این دیدار ازطرف IOC ساعت ۹:۳۰ روز دوشنبه تعیین شد، اما زمان بازگشت او و وزیر ورزش به کشور برای یکشنبه‌شب پیش‌بینی شده بود و چون تا روز پنجشنبه پرواز دیگری برای بازگشت به کشور از چین وجود نداشت و از آنجا که روز یکشنبه باخ هم در پکن حضور نداشت تا ملاقات با او انجام شود، پس این دیدار لغو شد!

ناکام در جهانی

اعضای تیم ملی اسکی ایران در اوایل اسفند سال 99 و در مسابقات جهانی اسکی آلپاین و حتی بعد از آن هم نشان دادند با آن آمادگی نباید انتظار زیادی از آنها در رقابت‌ها داشت. آنها در آن مسابقات هم نتایج ضعیفی به‌دست آوردند و چند حاشیه هم از همان مسابقات جهانی تا مسابقات المپیک برای اسکی ایران اتفاق افتاد که تبعات آن در مسیر اسکی‌بازان مشهود بود.

نگاهی به نتایج ایران در المپیک‌های زمستانی

سال 1334 اولین حضور ایران در تاریخ المپیک‌های زمستانی بود که در آن دوره از بازی‌های المپیک، ایران مانند امسال با سه ورزشکار راهی کورتینا آمپتزوی ایتالیا شد تا برای اولین‌بار در مهم‌ترین رویداد ورزش‌های زمستانی شرکت کند. در آن دوره بنیک امیریان، رضا بازرگان و محمود بیگ‌لو در بخش‌های مارپیچ بزرگ، کوچک و همچنین دانهیل به میدان رقابت رفتند که فقط محمود بیگ‌لو توانست در تمام مواد مسابقات به خط پایان برسد. همچنین نهمین دوره المپیک در سال 1342 یا همان 1964 میلادی مصادف با دومین تجربه حضور ایران در بازی‌های المپیک زمستانی بود و ایران در این دوره از بازی‌های المپیک با چهار اسکی‌باز عازم اینسبروک اتریش شد که هیچ‌کدام از ورزشکاران در مارپیچ کوچک به دور نهایی راه نیافتند و در دیگر ماده‌ها رتبه‌ای بهتر از 53 هم به دست نیاوردند؛ رتبه‌ای که همین حالا هم اسکی‌بازان ایران در بهترین حالت به آن می‌رسند.

دهمین دوره در گرنوبل فرانسه برگزار شد تا سال 1968 هم ایران با چهار ورزشکار عازم مسابقات شود تا باز هم درحالی‌که در مارپیچ کوچک هیچ‌کدام از نمایندگان ایران به دور نهایی راه نیافتند، رتبه 66 بهترین عملکرد ایرانی‌ها در این رقابت باشد. نتیجه‌ای که البته در یازدهمین دوره این رقابت‌ها به میزبانی ساپارو ژاپن در سال 1972 تغییر کرد. در این بازی‌ها هم 4 اسکی‌باز به مسابقات رفتند که دو اسکی‌باز بعد از چند دوره در مارپیچ کوچک به مرحله نهایی راه یافتند و درنهایت رتبه32 بهترین رتبه کاروان ایران در آن رقابت‌ها بود.

سال 1976 دوازدهمین المپیک دوباره به اتریش رفت تا این‌بار هم 4 اسکی‌باز از ایران در اینسبروک روی مارپیچ کوچک جا بمانند و رتبه‌ای بهتر از 47 را به‌دست نیاورند تا پرونده اسکی ایران برای قبل از انقلاب اسلامی این‌گونه بسته شود و البته حضور ایران در رقابت‌های المپیک هم با وقفه روبه‌رو شود.

بعد از دوازدهمین دوره المپیک، ایرانی‌ها در هیچ المپیک زمستانی حضور نداشتند تا کاروان المپیک به هجدهمین دوره‌اش رسید و ناگانو ژاپن میزبان سال 1998 این‌بار اولین کاروان ورزش زمستانی ایران بعد از پیروزی انقلاب را میزبانی کرد؛ اتفاقی که به سال شمسی همان سال 1376 معروف بود؛ سالی که تیم ملی فوتبال ایران هم به جام جهانی صعود کرد. ایران فقط با یک نماینده به مسابقات رفت تا حسن شمشکی در مارپیچ کوچک رتبه 30 را از آن خود کرده و امید را برای دوره‌های بعدی زنده کند. امیدی که البته بی‌فروغ ماند تا ایران در نوزدهمین دوره این رقابت‌ها یک ورزشکار دیگر به لیست خود اضافه کند و سال 2002 سالت لیک سینی آمریکا میزبان دو ورزشکار ایرانی در بزرگ‌ترین رویداد دنیا باشد، رویدادی که بدون هیچ نتیجه‌ای برای ایرانی‌ها به پایان رسید.

بیستمین دوره و ایتالیا و اولین خانم ایرانی

سال 2006 دو نماینده ایران راهی تورین ایتالیا شدند و این‌بار هر دو نماینده ایران به مرحله پایانی رسیدند و بهترین نتیجه هم با رتبه 36 به ثبت رسید تا دوباره بارقه امید برای رسیدن به سربالایی اسکی دیده شود؛ سربالایی‌ای که هنوز هیچ اسکی‌بازی از ایران به بالای آن نرسیده است. این را در بیست‌ویکمین دوره المپیک زمستانی در سال 2010 هم می‌شد دید، آنجا که ایران این‌بار با 4 نماینده به ونکوور کانادا رفت و درنهایت رتبه‌ای بهتر از 41 برای ورزشکاران ایرانی به‌دست نیامد. نکته حائز اهمیت در این دوره اما حضور مرجان کلهر به‌عنوان اولین دختر ایرانی در کاروان زمستانی المپیک بود تا مسیر برای دختران ایرانی هموارتر شود. مرجان کلهر در هر دو ماده به خط پایان رسید.

2014و 5 ورزشکار

سوچی روسیه به‌لحاظ تعداد ورزشکاران ایرانی حاضر در المپیک روسیه برای ایرانی‌ها خوش‌یمن بود و کاروان 5 نفره ورزشکاران در سال 2014 راهی این کشور شدند تا در بیست‌ودومین دوره بازی‌های المپیک زمستانی شرکت کنند. در این دوره دو خانم ایرانی و سه آقا حضور داشتند که تمام شرکت‌کنندگان به دور نهایی راه یافتند، ولی عنوانی بهتر از رتبه سی‌ام و سی‌ویکم محمد کیا دربندسری و حسین ساوه‌شمشکی در رقابت اسلالوم مردان به‌دست نیامد. در دوره قبلی و در سال 2018 هم چهار نماینده از ایران به پیونگ‌چانگ اعزام شده بودند که فروغ عباسی در مارپیچ کوچک رتبه 49 را درحالی‌که 54 نفر از خط پایان گذشته بودند به خود اختصاص داد. سیدستار صید هم که به‌دلیل تست مثبت کرونایش و حاشیه‌های بعد از آن المپیک 2022 را از دست داده بود در آن مسابقات در کراس‌کانتری رشته اسپرینت رتبه 77 را بین 80 ورزشکار به‌دست آورد و در 15 کیلومتر صحرانوردی رتبه 91 را بین 119 ورزشکار به خود اختصاص داد. سمانه بیرامی‌باهر نیز در کراس‌کانتری رشته اسپرینت بانوان در رده 68 و آخر ایستاد و محمد کیادربندسری در مارپیچ بزرگ رتبه 58 را در بین 74 اسکی‌باز کسب کرد و در مارپیچ کوچک نیز در رده 34 قرار گرفت.

آرزوی محال؟

اسکی‌بازان ایرانی امسال و در المپیک 2022 هم علاوه‌بر اینکه رتبه‌ای بهتر از دوره‌های قبل ثبت نکردند، عنوان پرحاشیه‌ترین کاروان ایران را هم به‌نام خود ثبت کردند. گویی آرزوی علاقه‌مندان به اسکی شده گذر از خط پایان و درنهایت ماندن بین 40 تا 50 نفر اول جدول. انگار پایین آوردن رتبه اسکی‌بازان در المپیک تبدیل به آرزویی محال برای قهرمانان این رشته خاص ورزشی شده است. رشته خاص ورزشی به جهت اینکه هر چقدر هم مسئولان سعی دارند این رشته را عمومی جلوه دهند، ولی هزینه‌های گران آن، این رشته را متعلق به افرادی خاص کرده است و شاید این خانوادگی شدن اسکی هم از همین موضوع گرفته شود.

اصرار برای اعزام

اعزام اسکی‌بازان به المپیک زمستانی با نتایج یکنواخت و البته سال‌به‌سال پرحاشیه‌تر شدن این رشته ورزشی هم خیلی‌ها را به این سوال واداشته که آیا اعزام تیم کاروان کوچک ایران به المپیک زمستانی با این شرایط به نفع اسکی است یا صرفا هزینه‌بر است. در این بین البته باید بر این نکته تاکید داشت که اعزام اسکی‌بازان به‌منظور پیشرفت و آشنایی به متد و تجهیزات روز دنیا کار درستی است، ولی اعزام بدون اردوی درخور و از همه مهم‌تر بدون برنامه‌ریزی هم کار درستی است؟

کاروان ایران در 2022

ایران تنها سه ورزشکار در این دوره به پکن اعزام کرد و این درحالی بود که دختر اسکی‌باز ایران بدون مربی راهی مسابقات شد، ولی رئیس و دبیر فدراسیون در این دوره حضور داشتند. به تعداد سه ورزشکار حاضر در مسابقات دو مربی و دو همراه هم به المپیک اعزام شد تا این علامت سوال هم شکل بگیرد که دلیل این همراهی چه بوده است و آیا زیرساختی برای این رشته ورزشی با ماده‌های فراوانش درنظر گرفته شده یا حضور فدراسیون اسکی و ورزشکارانش در این مسابقات صرفا تجدید دیدار، حضور در مسابقات و یک بحث توریستی دوستانه است؟

صید و افتخاری که از دست داد

صید که تست کرونایش حاشیه‌های عجیبی را درپی داشت، می‌توانست با این حضور چهارمین حضورش در المپیک زمستانی را تجربه کند؛ راهی که هنوز ورزشکاری از ایران به آن دست نیافته است، ولی مثبت شدن کرونایش این افتخار را از او گرفت. کرونایی که گفته شد در مراسم بدرقه فدراسیون به آن مبتلا شده، درحالی‌که هیچ فرد دیگری غیر از او و مربی‌اش به این ویروس دچار نشد و جالب‌تر از آن اینکه بعد از دوبار مثبت شدن تست این ورزشکار در سه تست دیگر نتیجه منفی بود، ولی بازهم او نتوانست حتی با تاخیر کاروان ایران را همراهی کند که موجب ناراحتی و گلایه این اسکی‌باز از مسئولان فدراسیون و کمیته پزشکی هم شد تا دانیال ساوه‌شمشکی و مربی‌اش محمدتقی شمشکی به‌جای او در لیست قرار بگیرند.

دوپینگ عجیب

آژانس بین‌المللی تست‌گیری (ITA) شوک دوم را به کاروان ایران وارد کرد؛ تست دوپینگ حسین ساوه‌شمشکی مثبت شد و مسابقه و تمریناتش به حالت تعلیق درآمد، درحالی‌که ورزشکاران ایران قبل از اعزام به پکن تست دوپینگ داده بودند و جواب تست‌ها نیز منفی شده بود. در این میان چند موضوع مطرح شد که اولی‌اش اشتباه در تست دوپینگ اولیه بود که مسئولان تست‌گیری دوپینگ در ایران این مساله را تکذیب کردند. دومین مساله‌ای که طی صحبت‌های ساوه‌شمشکی در ویدئوی شخصی‌اش مطرح شد شائبه یک توطئه را ایجاد کرد و اینکه شاید یکی او را آلوده به دوپینگ کرده است. او این دوپینگ را ناآگاهانه اعلام کرد و می‌خواهد تا آخر ماجرا و دانستن حقیقت پیش برود، هرچند حتی دادگاه cas هم این دوپینگ را تایید کرد و نماینده ایران منتظر اعلام مدت‌زمان محرومیتش است.

ضعیف‌ترین نتیجه

بیست‌و‌چهارمین دوره بازی‌های المپیک زمستانی 2022 که از 15 بهمن آغاز شد و امروز به پایان می‌رسد، چند روزی است برای کاروان پرحاشیه ایران به پایان رسیده است؛ حاشیه‌ای که البته رئیس و دبیر فدراسیون اسکی با گرفتن عکس‌های یادگاری در مسابقات و وعده آمدن افراد کاربلد این رشته در دنیا به ایران برای بررسی زیرساخت‌ها کمتر به روی خود می‌آورند. در این میان تلاش «فرهیختگان» برای گفت‌وگو با رئیس فدراسیون اسکی بی‌نتیجه ماند تا پرونده بازی‌های 2022 با مثبت شدن تست دوپینگ حسین ساوه‌شمشکی، به پایان نرساندن مسابقه عاطفه احمدی و ایستادنش در مرحله نخست مارپیچ کوچک در رتبه 57 و البته رقابت دانیال ساوه‌شمشکی و ایستادنش در جایگاه هشتادوچهارم از میان 97 نفری که روی خط آمدند و 95 نفری که به خط پایان رسیدند، این‌گونه بسته شود تا ضعیف‌ترین نتیجه تاریخ المپیک زمستانی برای ایران شکل بگیرد.