احمد شفیعی، تهیهکننده تلویزیون و تهیهکننده مسابقه «کارویا» درباره اساس انتخاب شرکتهای دانشبنیان به «فرهیختگان» میگوید: «در ابتدا فراخوانی عمومی به خبرگزاریها و شرکتهای دانشبنیان مرتبط با صندوق شکوفایی و نوآوری داده شد و تمام شرکتهایی که دارای محصولی قابل رقابت بوده و تمایل به شرکت در این مسابقه و جذب سرمایه در سکوها بودند، دعوت شدند.» او همچنین عنوان میکند: «معیاری که برای پذیرفته شدن طرح داشتیم این بود که طرح باید ملاکهای موردنیاز را دریافت میکرد، بهطوری که حتما باید کد صندوق برمبنای ملاکهای شرکتهای دانشبنیان را در اختیار میداشت. این طرح حتما باید یک طرح دانشبنیان بوده و نمونه اولیه آماده شده باشد، مجوزها و استانداردهای لازم را اخذ کرده باشد یا ضمانتی بدهند که تا زمان ضبط برنامه مجوزها را کسب کند. همچنین بهلحاظ اقتصادی هم طرحهای تجاری و مدل کسبوکاری این شرکتها و طرحهایی که ارائه میدهند، منطقی و اقتصادی باشد. این موارد، شرایط اولیهای بود که شرکتها در کاربرگها پر میکردند و یک مرحله هم توسط کارشناسان صندوق و دفاتر استانی ارزیابی شدند. بعد از این مرحله، شرکتها به مسابقه اصلی راه پیدا میکردند. در فرآیند مسابقه هم، شرکتهایی که ارائه آنها نظر مثبت 3 داور را کسب میکرد و ارائه طرح برای آنها جذاب بود، از آسانسور به داخل استودیو راه پیدا میکردند تا با توضیح بیشتر طرح، داوران را مجاب کنند که به آنها رأی دهند.»
او درباره معیارهای نهایی انتخاب طرح شرکت دانشبنیان برگزیده اشاره میکند: «غالب 100 شرکتی که به مسابقه راه پیدا کرده بودند، شرکتهای معتبری بوده و محصولات هایتک و کاربردی داشتند. اما درنهایت طرحی انتخاب میشد که بهلحاظ جنبههای فنی تولید، بازه تولید طرح و ارائه به بازار و کسبوکار، طرحی باشد که بتواند بازدهی سرمایه مثبتی داشته باشد و هم بتواند اصل سرمایه و هم سود پیشبینی شده را به مردم که سرمایهگذاران طرح هستند، برگرداند. ما در تحقیقات اولیه به این رسیدیم که اغلب شرکتهای دانشبنیان وضعیت اقتصادی خوبی دارند و آمارهایی را مشاهده میکنیم که این شرکتها اقساط معوق تسهیلات بانکی ندارند و وامهای اخذشده را بهموقع پرداخت کرده و جزء شرکتهای موفقی بودهاند که نشان میدهد میتوانند سرمایههای اولیه را برگردانند؛ این یکی از معیارهای انتخاب این شرکتها بهشمار میرفت. علاوهبر این، به سراغ طرحی میرفتیم که بازار بهتری داشته باشد و سود بیشتری را به سرمایهگذاران پیشنهاد دهد که مردم جذب سرمایهگذاری شوند و این تجربه و فرهنگ در کشور جا بیفتد.»
شفیعی در ادامه اظهار میکند: «مهم بود که در فصل اول مسابقه بتوانیم تا حدی به این فرهنگ سرمایهگذاری جمعی را جا بیندازیم. این سرمایهگذاریها خیلی موفقتر از پیشبینیهای ما بود؛ چراکه اغلب 90 درصد شرکتهایی که به سکو راه پیدا کردند، موفق به جذب سرمایه موردنیاز شدند و مردم به آنها اعتماد کردند. بنابراین، خود محصول بهلحاظ فنی، استانداردهای موردنیاز و بازار محصول و درنهایت سودی که به مخاطب میداد، ملاکهای اصلی برای شرکت برنده بود. در زمینه ارائه آسانسوری که در ابتدای هر بخش از مسابقه شاهد آن بودیم، ما پیش از برنامه، یک دوره منتورینگ داشتیم که به شرکتها آموزش دهیم که یک ارائه جذاب از محصول داشته باشند.»
ارائه موفق، لازمه موفقیت طرح نهایی
شفیعی اشاره میکند: «شرکتهایی که با رأی داوران اجازه خروج از آسانسور را پیدا نمیکردند، از مسابقه حذف میشدند. این مطلب بحث استانداردی در کسبوکارهای نوین و کارآفرینی است که فعال اقتصادی که ایده یا محصولی دارد، برای اینکه بتواند محصول خود را خوب ارائه کرده و سرمایه جذب کند، باید بتواند ارائه مناسبی داشته باشد. این شیوه آسانسوری، یعنی در فضای محدود و در زمان محدود، در حوزههای آکادمیک تمرکز زیادی روی آن میشود و بهلحاظ برنامهسازی هم تجربههای خوبی وجود دارد. ما هم این شیوه را انتخاب کردیم و برایمان مهم بود که اگر شرکتی قادر به ارائه جذاب طرح خود در مدتی محدود نیست، حذف شود و یاد بگیرند که ممکن است محصول هایتک و بهلحاظ اقتصادی موثر باشد، اما اگر نتوانند بهخوبی آن را در محدودیت مشخصشده ارائه دهند، نمیتوانند به تولید محصول برسند. در این بین 4 شرکتی هم که در فرآیند مسابقه حذف میشدند، کامل حذف شده و تنها این فرصت برندینگ را در قالب این مسابقه تلویزیونی پیدا کردند که محصولشان را تبلیغ کنند و دستاوردهای آنها بتواند برای مخاطب امیدآفرین و انگیزهبخش باشد که چنین محصولاتی باکیفیت بالا و موردنیاز کشور تولید میشود.»
تهیهکننده «کارویا» در ادامه درباره قسمتهای جذاب مسابقه میگوید: «در این بین، یک فرصت هم به نام «کارت طلایی» وجود داشت که هر کدام از داورها میتوانستند از کارت طلایی خود استفاده کنند و یکی از شرکتهایی که در برنامه موفق به کسب آرای داوران برای برنده شدن جذب کنند، وارد مرحله سکوی سرمایهگذاری کنند. در روند مسابقه «کارت سبز» هم طراحی شده که طی آن، زمانی که رأی داوران به حد نصاب معدل نصف بالاتر نمیرسید اما یکی از داوران اصرار داشت که جدا از رأیی که داده، شرکتکننده وارد استودیو شود و بیشتر درباره آن شرکت بشنود، میتوانست از کارت سبز استفاده کند تا نامزد موردنظرش به استودیو راه پیدا کند.»
او عنوان میکند که تفاهمنامهای بین صداوسیما و نهاد حاکمیتی پخشکننده و صندوق نوآوری بهعنوان صندوق حمایتکننده از شرکتهای دانشبنیان منعقد شد که اصل سرمایه مردم تضمین شود که خیال آنها راحت باشد که اگر یکی از این شرکتها بعد از بررسیهای متعدد و کارهای کارشناسی، در شیوه اقتصادی شکست بخورد، سرگردان پس گرفتن سرمایههای خود نبوده و طرف مستقیم آنها صندوق نوآوری و شکوفایی باشد. اما از آنجایی که نمونه اولیه این محصولات تولید شده و تنها ورود به بازار آنها مانده، نگرانی از این موضوع وجود ندارد.