محمد زعیم‌زاده، جانشین سردبیر روزنامه «فرهیختگان» نوشت:

جهاد تبیین یا روشنگری یعنی تلاش برای کم کردن فاصله فراواقعیت و واقعیت.

فرا واقعیت چیست؛ ادراکی است که جامعه از شرایط زیست و زمانه خود دارد، این ادراک عموما توسط رسانه‌ها ساخته می‌شود، چیزی است که هم با واقعیت نسبت دارد و هم ندارد، در شرایط فعلی این تصویر به مراتب از خود واقعیت منفی‌تر است.

یک مثال بزنم؛ در بسیاری از شاخص‌های توسعه با استناد به آمارهای بین‌المللی ایران بین بیست تا پنجاه کشور دنیا قرار دارد اما حس عمومی ممکن است بسیار بدتر از این باشد.

از سوی دیگر فاصله‌ای هم میان وعده‌ها و آرمان‌ها با واقعیت وجود دارد، این دیگر ربطی به فرا واقعیت ندارد.

هر حکومتی در بدو تاسیس ایده‌هایی طرح کرده، هر دولتی وعده‌هایی داده، هر مجلسی چشم‌اندازی ترسیم کرده و ... که میزان تحقق این وعده‌ها بعد از مدتی قابل ارزیابی است، امروز قطعا نمره‌ای که ما در شاخص‌های کلانی چون آزادی، عدالت، کارآمدی و ... می‌گیریم با آنچه در ابتدای انقلاب طرح کرده بودیم فاصله دارد.

فاصله میان آرمان و واقعیت با بهبود کارکرد‌ها کم می‌شود و بهبود کارکرد با مطالبه‌گری واقعی، صریح و چارچوب‌مند رخ می‌دهد.

اگر از جهاد تبیین نتیجه گرفتیم که باید سیاست‌های غلط، تصمیمات ناصحیح، انتصاب‌های نابجا و ... را توجیه کنیم فقط تیغ مطالبه‌گری را کند کرده‌ایم و جلوی اصلاح درون سیستمی را گرفته‌ایم.

پس مطالبه‌گری و روشنگری دو روی یک سکه‌اند. اگر کسی بخواهد از فرمایش رهبری برداشت نادقیقی کند و این دو را روبه‌روی هم قرار دهد به هر سه ظلم کرده است.

مطالبه‌گری بدون روشنگری می‌شود رادیکالیسم و روشنگری بدون مطالبه‌گری معنایش محافظه کاری، ماله‌کشی و امثالهم است و هر دو اینها سبب تردید و ریزش می‌شود خصوصا در بدنه ایدئولوژیک حامی انقلاب.