سیدمهدی طالبی، خبرنگار گروه بین‌الملل: آمریکا با تقسیم جهان به 6حوزه، ارتش خود را در صدها پایگاه نظامی به فرماندهی 6ستاد مستقر ساخته تا تمامی مناطق را تحت مدیریت خود بگیرد. قدرت واشنگتن در اواخر دهه80 و دهه90 میلادی از طریق نفوذ نظامی، اطلاعاتی و سیاسی‌اش به‌میزانی گسترده شد که برای مدتی چین و حتی روسیه را نیز به‌خود درگیر ساخته بود. با وجود این، تصمیمات اشتباه پی‌درپی واشنگتن ازجمله لشکرکشی به غرب آسیا که بیش از 7تریلیون دلار هزینه در پی داشت، باعث شد آمریکا در رقابت با دیگر قدرت‌های جهانی تا حد زیادی عقب بماند.

امروز اما تنها تصمیمات اشتباه مانند لشکرکشی‌های بی‌حاصل معضل آمریکا نیستند، بلکه تصمیم‌گیرانی اشتباه نیز به مراکز قدرت این کشور راه یافته‌اند. تصمیمات اشتباه را حتی افراد هوشمند نیز می‌توانند اتخاذ کنند اما به قدرت رساندن تصمیم‌گیران اشتباه، قطعا نشانگر فروپاشی مدیریتی است.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا نمونه برجسته یک اشتباه تاریخی در کشور بود که موفق شد به مدت 4سال قدرت را در کاخ‌سفید قبضه کرده و آسیب‌هایی بلندمدت را به‌بار آورد. درحالی‌که بسیاری به اشتباه بودن انتخاب ترامپ به ریاست‌جمهوری اقرار دارند، افراد کمتری چنین دیدگاهی درباره بایدن دارند؛ موضوعی که با مدیریت فاجعه‌بار او در یک‌سال گذشته نادرست‌بودنش اثبات شده است. بایدن شاید از لحاظ نظری پیرو ترامپ نباشد اما از لحاظ نتیجه عملکرد، تفاوت چندانی با او ندارد.

رشد موشکی بدهی آمریکا در دوران ترامپ-بایدن

براساس جدیدترین برآوردهای وزارت خزانه‌داری آمریکا، بدهی ملی این کشور از مرز 30تریلیون دلار عبور کرده است. این اطلاعات درحالی ازسوی دولت آمریکا منتشر شده است که جیم روجرز، سرمایه‌گذار معروف آمریکایی در مصاحبه با خبرگزاری راشاتودی اعلام کرده حجم واقعی این بدهی‌ها 7برابر بیشتر از آمار رسمی است و به 200تریلیون دلار می‌رسد. به گفته روجرز، بیشتر بدهی‌ها در ترازنامه‌های مالی دولت ثبت نشده‌اند و به همین دلیل در آمار نهایی موجود نیستند. دونالد ترامپ و جو بایدن نقشی بزرگ در بدهی رسمی 30تریلیون دلاری دولت آمریکا دارند. بایدن از زمان روی‌کارآمدنش در ابتدای سال2021 تاکنون 3تریلیون دلار به بدهی‌ها افزوده است که 10درصد از کل این بدهی‌ها را شامل می‌شود. ترامپ نیز درطول 4سال ریاست خود 7.5تریلیون دلار به این بدهی‌ها افزوده که سهمی 25درصدی درمجموع این بدهی‌هاست. «ترامپ-بایدن» در 5سال نقشی 35درصدی در بدهی‌ها داشته‌اند درحالی‌که سهم «کلینتون-بوش-اوباما» در 24سال، 50درصد بوده است. این مساله نشان می‌دهد زوج پربدهی «ترامپ-بایدن» در مدت زمانی بسیار کم با عبور از سقف سه رئیس‌جمهور پیشین خود، کشورشان را در قرض‌های سنگین دولتی غرق خواهند ساخت. بایدن به‌دلیل رشد ریشه‌های چپ‌گرایانه در حزب دموکرات مجبور است در سال‌های آتی بر میزان کمک‌های حمایتی خود به اقشار ضعیف‌تر آمریکایی بیفزاید. درکنار برنامه‌های چپ‌گرایانه دموکرات‌ها، بایدن طرح‌های گسترده‌ای برای رقابت با چین تدارک دیده تا بتواند همچنان جایگاه کشورش را حفظ کند. این طرح‌ها هزینه‌های چندتریلیون دلاری روی دست بایدن خواهند گذاشت. در یک مورد طرح بایدن برای رونق‌بخشی به اقتصاد آمریکا پس از بحران کرونا به تنهایی 1.9تریلیون هزینه روی دست این کشور می‌گذارد.

ضربات ترامپی

ضربات ترامپ به آمریکا خاص‌تر و متفاوت‌تر از آسیب‌هایی است که دیگر روسای‌جمهور آمریکا به این کشور وارد ساخته‌اند. گرچه مدیریت ضعیف بایدن نیز این کشور را درگیر معضلات بزرگی کرده اما این آسیب‌ها از لحاظ موضوعی حالت متداول و معمول داشته‌اند، درحالی‌که ضربات ترامپ به کشورش از لحاظ موضوعی در آمریکا منحصر به خود وی هستند. در ادامه متن به تعدادی از این زیان‌ها اشاره شده است.

1 -حمله به کنگره

روز ششم ژانویه 2021 طرفداران ترامپ به ساختمان کاپیتال هیل -که محل استقرار کنگره آمریکا به‌شمار می‌رود- حمله کردند. این حمله هنگامی صورت گرفت که جلسه شمارش آرای هیات گزینشگران برای انتخاب نهایی رئیس‌جمهور آمریکا درحال برگزاری بود. به گفته همکاران ترامپ، او 187 دقیقه ذوق‌زده درحال تماشای حمله طرفدارانش به کنگره از طریق تلویزیون بود، آن هم درحالی‌که دختر و مشاورانش تلاش داشته‌اند وی را به اقدامی برای پایان دادن به حمله مجاب کنند. این حمله که از لحاظ مکانی و زمانی دارای اهمیت فراوانی بود با تعبیر شدنش به‌عنوان تلاشی برای کودتا علیه دموکراسی، ضربه‌ای بزرگ به حیثیت آمریکا وارد آورد.

2 -ضربه به متحدان

آسیب‌رسانی ترامپ به وجهه بین‌المللی آمریکا و ضربه زدنش به اتحادهای این کشور با دیگران مساله‌ای ناپیدا نیست اما علی‌رغم آشکار بودن این موضوع عمق آن حد زیادی نامعلوم است. شاید یکی از بهترین جملات برای درک عمق قدرت تخریبگری ترامپ در سیاست خارجی آمریکا، اظهارات دونالد توسک رئیس وقت شورای اتحادیه اروپا در سال 2019 باشد که به‌صراحت اعلام کرد ترامپ بزرگ‌ترین چالش علیه اتحادیه اروپاست. ترامپ در دوره خود با خروج از معاهدات بین‌المللی، راه‌اندازی جنگ تعرفه‌ای و انجام اقدامات یکجانبه، واشنگتن را به طرفی غیرقابل‌اعتماد در چشم متحدان این کشور تبدیل کرد.

3 -تفرقه داخلی

اقدامات ترامپ از هر سو باعث ایجاد تفرقه در آمریکا شده است. نقطه آغاز اقدامات تفرقه‌برانگیز او حمایتش از راست‌گرایان افراطی یا همان نژادپرستان سفیدپوست در حوادث سال 2017 شهر شارلتسویل بود. حمایت شدید او از نژادپرستان باعث شد درنهایت سال 2020 که آخرین سال ریاست‌جمهوری‌اش بود، سراسر آمریکا چندین ماه شاهد اعتراضات ضد نژادپرستی به بهانه کشته شدن جورج فلوید به‌دست پلیس باشد. این اعتراضات کار را به‌جایی رساند که رئیس‌جمهور آمریکا قصد داشت از ارتش برای سرکوب آن بهره ببرد. حوزه دیگر تفرقه‌انگیزی ترامپ به حزب جمهوری‌خواه بازمی‌گردد که وی با تبدیل بخشی از حزب به یک فرقه شخصی طرفدار خود، باعث خشم بخش‌های سنتی آن شده است.

ضربات بایدنی

بایدن با ادعای بهبود شرایط آمریکا نسبت به دوران ترامپ روی کار آمد، اما کهولت سن او، ضعف جدی در حزب دموکرات و انعکاس آن در دولت وی، در کنار میراث زیان‌بار رئیس‌جمهور پیشین باعث ‌شده ساکن فعلی کاخ‌سفید نه‌تنها موفق به کاهش بحران‌ها نشود، بلکه بر شدت آنها نیز بیفزاید. در ادامه بخشی از این موارد آمده‌اند.

1 -شکست در افغانستان

آمریکا در اواخر تابستان سال گذشته میلادی (سپتامبر 2021) پس از گذشت 20 سال از اشغال افغانستان به‌دلیل فشار سنگین نظامی طالبان و دیگر گروه‌های افغانی مجبور به فرار از این کشور شد. سقوط سریع دولت مورد حمایت جبهه غرب در افغانستان و استقرار دشمنان اصلی این جبهه در کابل باعث شد تا شکوه قدرت نظامی آمریکا در جهان بیشتر از گذشته شکسته و بی‌اعتبار شود.

شکست آمریکا در افغانستان باعث شد تا واشنگتن که برای نظارت بر 4 قدرت بزرگ شرقی یعنی چین، هند، روسیه و ایران، وارد این کشور شده بود عملا در برابر قدرت‌های شرقی عقب‌نشینی کرده و خطوط تماس و مواجهه‌اش با شرق به منطقه غرب آسیا و شرق اروپا محدود شود.

2 -تورم بی‌سابقه

دولت بایدن به‌دلیل تزریق بیش از اندازه پول به نظام مالی آمریکا که برای مقابله با کرونا و اجرای طرح‌های بازسازی زیرساخت‌ها صورت گرفته، این کشور را با تورم 7 درصدی درگیر ساخته که در چهار دهه بی‌سابقه بوده است. با وجود سطح بالای تورم کنونی به‌نظر می‌رسد به‌دلیل نیازهای مالی روبه‌رشد دولت، کاخ‌سفید نه‌تنها قادر به جلوگیری از استقراض نباشد، بلکه بر شدت آن بیفزاید.

یکی از دلایل مهمی که واشنگتن را در کاهش تورم ناتوان می‌سازد روند روبه‌رشد قیمت نفت در جهان است که باعث شده با رسیدن هر بشکه نفت به بیش از 90 دلار، رکورد قیمت این ماده از سال 2014 تاکنون شکسته شود.

3 -ضعف دولت

در روزهای اخیر به‌طور معمول در جهان روزانه 800 هزار نفر به کرونا مبتلا شده و 8 هزار تن نیز بر اثر ابتلا به این ویروس فوت کرده‌اند. در این مدت آمریکا نیز روزانه به‌طور متوسط بین 350 تا 400 هزار ابتلا و 3 هزار فوت را ثبت کرده است. آمریکا درحالی تقریبا نیمی از ابتلا به کرونا و فوت بر اثر این ویروس را به نام خود ثبت کرده که تنها 4 درصد از جمعیت جهان در این کشور ساکن هستند.

رقم خوردن رکوردهای پی‌در‌پی ابتلا به کرونا در آمریکا که حتی رکورد تعداد باور نکردنی 1.4 میلیون نفر در روز را نیز در برهه‌ای شکست، بایدن را با چالش گسترده‌ای برای بازگشایی اقتصادی و اجتماعی در این کشور روبه‌رو کرده است.