زهرا رمضانی، خبرنگار گروه دانشگاه: دانشجویانی که در اردوهای جهادی شرکت کرده و در حال‌وهوای کمک برای آبادسازی منطقه محروم نفس کشیده‌اند می‌دانند حضور در اردوهای جهادی آن‌هم زمانی که کشور در تعطیلات نوروز به سر می‌برد، با همه سختی‌های ظاهری‌اش، چقدر دلچسب است. اردوهایی که تا پیش از پیداشدن سروکله کرونا، هرسال برگزار می‌شد و جمعیت قابل‌توجهی از دانشجویان فارغ از رشته و مقطع تحصیلی درکنار یکدیگر عازم مناطقی می‌شدند که عمدتا تا پیش از سفرشان، حتی نامش را هم نشنیده بودند. سفری نهایتا دوهفته‌ای که حتی می‌توانست سرنوشت بخشی از آنها را هم دستخوش تغییر کند. اما با غیرحضوری‌شدن دانشگاه‌ها و تعطیلی بخش قابل‌توجهی از فعالیت‌ها، اردوهای جهادی هم تعطیل شد تا نه‌تنها دانشجویانی که حضور در دانشگاه‌ها را تنها از طریق گوشی هوشمند و لپ‌تاپ لمس کرده‌اند، هیچ ذهنیتی از حضور در چنین برنامه‌هایی نداشته باشند، بلکه نگاه مردمان این مناطق هم به انتظار حضور اتوبوس‌هایی بماند که روزگاری حامل بذر امید بودند. حالا به نظر می‌رسد با فروکش‌کردن این بیماری، علی‌رغم گسترش سویه جدیدش، بار دیگر این فرصت دراختیار سازمان بسیج دانشجویی قرار گرفته تا بتواند با راه‌اندازی دوباره اردوهای جهادی از ظرفیت دانشجویان در راستای رفع‌نیازهای مردم مناطق محروم در استان‌های مختلف بهره ببرد. امسال اما قرار است با برگزاری طرح «عهد خدمت» تغییراتی در نحوه اعزام دانشجویان به اردوهای جهادی ایجاد شود؛ تغییراتی که می‌تواند نویدبخش اتفاقات خوبی در مناطقی باشد که قرار است در نوروز 1401 میزبان بیش از 15هزار دانشجوی جهادگر باشد.

در این گزارش به سراغ رضا غلامزاده، معاون عملیات جهادی سازمان بسیج دانشجویی رفتیم تا برایمان از چگونگی اعزام دانشجویان در قالب این طرح به مناطق محروم بگوید.

 ساماندهی 20هزار دانشجو در قالب 500 گروه جهادی

معاون عملیات جهادی سازمان بسیج دانشجویی با اشاره به اهداف راه‌اندازی طرح «عهد خدمت» گفت: «زمینه‌سازی حضور و مشارکت جوانان و دانشجویان در مناطق محروم، بسترسازی تربیت نیروی جوان مومن انقلابی و کمک به همگانی‌کردن شعار خدمت‌رسانی برای تحقق عدالت و پیشرفت به‌عنوان سه هدف اصلی این طرح انتخاب شده است. با این حال قطعا قالب اصلی طرح «عهد خدمت» همانند اردوهای جهادی است که پیش از کرونا برگزار می‌شد و تنها کار در حوزه اجرا متفاوت شده است.»

او اظهار داشت: «در این طرح 20هزار دانشجو ساماندهی می‌شوند و قرار است در مناطق محروم مشخص که حدود 35 نقطه در کشور را شامل می‌شود، کار تکمیل‌کننده یکدیگر را دنبال کنند. به‌عبارت دیگر در نظر داریم تا ظرف یک ماه به جای اینکه در چندین منطقه اردوی جهادی داشته باشیم در 35 منطقه، ‌نزدیک به 500 گروه را ساماندهی کنیم. از سوی دیگر در راه‌اندازی این قرارگاه‌های استانی، تقسیم‌بندی هم در نظر گرفته‌ایم و این‌طور نیست که همه آنها کار ویژه یکسانی داشته باشند.»

 ارائه خدمات گروه‌های جهادی در 6 محور

معاون عملیات جهادی سازمان بسیج دانشجویی در توضیح بیشتر این مهم افزود: «در این طرح و نوروز 1401، پنج قرارگاه ویژه، 25 قرارگاه استانی، ‌150 گروه مستقل و 500 گروه فعال خواهیم داشت. همچنین برای فعالیت هدفمندتر، حوزه عملکرد گروه‌ها را هم تقسیم‌بندی کرده‌ایم، به‌طوری که 400 گروه در عرصه عمرانی، 30 گروه در حوزه بهداشت، 30 گروه در حوزه درمانی، ‌20 گروه آموزشی، ‌500 گروه فرهنگی و 20 گروه اقتصادی هم خواهیم داشت که با حضور در منطقه موردنظر، براساس وظایف تعریف‌شده شروع به فعالیت خواهند کرد.»

غلامزاده ادامه داد: «یکی‌دیگر از اهدافی که ما از راه‌اندازی طرح «عهد خدمت» دنبال می‌کنیم، ادامه‌یافتن همان اردوهای جهادی قبل از کروناست؛ چراکه این اردوها بعد از همه‌گیری این بیماری درحال کمرنگ‌شدن بود. در همین راستا تلاش کردیم تا جریان‌سازی در این حوزه داشته و بتوانیم دانشجویان را به همان هجرت و رفتن مسافرت جهادی در برخی نقاط خاص ترغیب کنیم. فضا را نیز تا حدی آماده کرده‌ایم تا این گروه‌ها بتوانند کار جهادی را با قوت بیشتری ادامه دهند.»

 تزریق حداقل 2 دز واکسن شرط حضور دانشجویان در اردوها

او به انتخاب مناطق مختلف کشور برای اعزام گروه‌های جهادی اشاره کرد و گفت: «تمام 35 نقطه جزء مناطق محروم کشور بوده که دارای اولویت هستند. درست است که پیش‌تر در آنها اردوهای جهادی برگزار شده و جزء مناطق بکر در این زمینه به شمار نمی‌روند، اما قطعا با توجه به شرایطی که دارند، حضور دانشجویان در آنجا برای انجام کارهای جهادی نیاز است. از طرفی هم خوشبختانه قرارگاه‌ها تشکیل شده‌اند و تلاش‌مان این است که بتوانیم از 15 اسفند تا 15 فروردین حضور دانشجویان را در این مناطق داشته باشیم.»  معاون عملیات جهادی سازمان بسیج دانشجویی با بیان اینکه طبیعی است که در «عهد خدمت» هم خدمات‌رسانی در حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی، آموزشی، عمرانی و پزشکی را در مناطق خواهیم داشت، اظهار داشت: «قطعا با توجه به شرایط موجود در کشور و گسترش امیکرون دانشجویان شرکت‌کننده در این طرح باید حداقل دو دز واکسن را تزریق کرده باشند، البته نمی‌توان این اجبار را قائل شد که حتما همه آنها دز سوم را هم تزریق کرده باشند؛ چراکه قطعا برای برخی از آنها هنوز زمان دریافت دز سوم فرا نرسیده است.»  غلامزاده بیان داشت: «درحال رایزنی هستیم تا بتوانیم قبل از اعزام دانشجویان، از آنها تست کرونا هم بگیریم تا دیگر خیال‌مان راحت باشد، با این حال هنوز مشخص نیست که این اتفاق اجرایی شود یا خیر. مساله دیگر مربوط به نحوه انتقال آنها به استان‌های مدنظر است؛ چراکه با توجه به وضعیت فعلی ظرفیت ناوگان حمل‌ونقل را باید به یک‌دوم کاهش دهیم و این مهم در بحث اسکان دانشجویان هم رعایت خواهد شد. البته اینها موضوعاتی است که قرارگاه‌های استانی ما هماهنگی‌های لازم درباره نحوه اجرای آن را انجام می‌دهند.»

 آغاز طرح از 15 اسفندماه

او درباره مدت حضور هر گروه جهادی در مناطق تعیین‌ شده، گفت: «هر تیم حداقل هفت روز در منطقه می‌ماند و حداکثر زمانی که برای این مساله هم در نظر گرفته شده است، 10 روز خواهد بود، با این حال از آنجایی‌که گروه‌ها پشت‌سر هم به منطقه اعزام می‌شوند، خللی در روند کارها ایجاد نمی‌شود و تیم‌ها می‌توانند تکمیل‌کننده یکدیگر باشند. در‌مجموع نیز مدت‌زمان حضور تمام گروه‌ها در 35 نقطه مشخص شده، یک ماه خواهد بود. در اصل گروه‌ها از 15 اسفند تا 15 فروردین که اول ماه مبارک محسوب می‌شود، در مناطق حضور دارند و بعد از این دیگر بازه زمانی این طرح تمام شده است.»  معاون عملیات جهادی سازمان بسیج دانشجویی یادآور شد: «قطعا در زمان تعیین‌شده شاهد این خواهیم بود که در برهه‌های زمانی، با ترافیک حضور دانشجویان روبه‌رو می‌شویم و احتمالا این مهم در بازه زمانی 25 اسفند تا پنجم فروردین ماه 1401 خواهد بود. البته ما هیچ‌گونه منعی برای حضور فارغ‌التحصیلان در این طرح نداریم، اما طبیعی است که اولویت اصلی‌مان با دانشجویان به‌ویژه دانشجویان جدیدالورود خواهد بود و بعد از آنها فارغ‌التحصیلان قرار دارند.»

غلامزاده در توضیح بیشتر این مهم افزود: «جامعه هدف‌مان برای دانشجویان جدیدالورود آنهایی هستند که از سال 98 تا 1400 وارد دانشگاه‌ها شده‌اند؛ چراکه برای آنها با توجه به غیرحضوری شدن دانشگاه‌ها، فرصت آشنایی با فضای اردوهای جهادی پیش نیامده است، درحالی‌که دانشجویان سال‌های قبل چنین شرایطی را نداشته و حضور در چنین فضاهایی را تجربه کرده بودند. درست است که سرگروه هر تیم، از دانشجویان سال بالایی هستند که تجربه کاری در این فضا را دارند، اما طبیعی است حضور این دانشجویان باعث می‌شود تا کارها در حیطه اجرا با سختی‌هایی هم همراه شود.»

 هدف‌مان حضور دانشجویان جدیدالورود در طرح‌های جهادی است

او با بیان اینکه هدف‌مان این است که بتوانیم فرهنگ جهاد و خدمت را در میان این دانشجویان ترویج کرده و تداوم دهیم، بیان داشت: «براساس برآوردمان اگر نتوانیم تا پایان سال تحصیلی جاری حجم قابل‌توجهی از دانشجویان را با اردوهای جهادی و فضای چنین فعالیت‌هایی آشنا کنیم، قطعا سال‌های آینده کار سخت‌تر می‌شود؛ چراکه دانشجویان با تجربه فارغ‌التحصیل می‌شوند و عدم‌آشنایی دانشجویان فعلی هم باعث می‌شود تا مجبور شویم در آینده نزدیک کار در این زمینه را از صفر آغاز کنیم. حتما این مهم هم هزینه‌ زیادی خواهد داشت، هم از لحاظ فرهنگی کار را با سختی همراه می‌کند.»  معاون عملیات جهادی سازمان بسیج دانشجویی به حضور دانشجویان دختر در طرح «عهد خدمت» نوروز 1401 اشاره و تصریح کرد: «در همه اردوهای جهادی که تا امروز در کشور برگزار شده، تقریبا 40 تا 50 درصد از کل جمعیت، مختص دانشجویان دختر بوده است. امسال هم پیش‌بینی می‌کنیم این اتفاق بیفتد اما این‌طور نیست که بگوییم حتما بخش مشخصی از ظرفیت کل باید توسط دانشجویان دختر باشد. درمجموع باید منتظر بمانیم تا ببینیم چه میزان از ثبت‌نام‌شدگان در این طرح را دانشجویان دختر تشکیل می‌دهند.»

 برخی قرارگاه‌های «طرح خدمت» برنامه 3 تا 5 ساله برای مناطق محروم دارند

غلامزاده به وظیفه قرارگاه‌های «عهد خدمت» اشاره کرد و گفت: «این قرارگاه‌ها که در مناطق 35گانه ایجاد می‌شوند، قرار نیست صرفا در بازه زمانی نوروز فعال باشند، بلکه طبیعتا در تمام طول سال کارهای مربوط به این حوزه را دنبال می‌کنند تا کارهای نیمه‌تمام را به سرانجام برسانند. شاید برخی کارها نیاز به حضور جمعیت بالای دانشجویی نداشته باشند و به همین دلیل می‌توان در بازه زمانی غیر از نوروز، آنها را انجام داد. در یک کلام این قرارگاه‌ها بدان جهت ایجاد شده‌اند که تمام کارهایی که در این مناطق آغاز می‌شوند، به سرانجام برسد و این‌طور نباشد که برخی طرح‌ها بعد از مدتی به حال خود رها شوند.»  او بیان داشت: «البته برخی از این قرارگاه‌ها برنامه‌های سه تا پنج ساله هم خواهند داشت که این مهم به فراخور استان‌ها متفاوت خواهد بود. اصلی که برای ما مهم به شمار می‌رود، اینکه ما شاهد استمرار فرهنگ جهادی باشیم تا از این طریق بتوان نسل‌های جوان‌تر را هم وارد میدان کرده و در آینده بتوان از ظرفیت دانشجویان جهادی استفاده کنیم.»  معاون عملیات جهادی سازمان بسیج دانشجویی در پاسخ به این سوال که اگر شرایط کشور تا آن زمان از لحاظ امیکرون در وضعیت خوبی قرار نداشته باشد، وضعیت حضور دانشجویان چه تغییری خواهد کرد، اظهار داشت: «قطعا اگر ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کند که وضعیت استان‌ها در نوروز 1401 قرمز شده است، حضور دانشجویان کم‌فروغ‌تر می‌شود اما با توجه به اینکه حضور دانشجویان، حضور امدادی است و مناطق هم به ارائه خدمات از سوی این قشر نیاز دارند، حتما رایزنی‌هایی صورت می‌گیرد تا درمجموع کلیت طرح متوقف نشود.»

 فرصت ثبت‌نام دانشجویان نیمه‌اسفند به پایان می‌رسد

غلامزاده ادامه داد: «اگر وضعیت کشور قرمز شود، با انجام کارهایی مانند گرفتن تست از دانشجویان و کاهش ظرفیت تلاش می‌کنیم تا کارها را دنبال کنیم، درحال حاضر نیز پیش‌بینی این مساله را انجام داده‌ایم. قطعا با رعایت پروتکل‌ها می‌توان با تعداد کمتری از دانشجویان کار را پیش برد. از طرف دیگر ما در شرایط عادی و قبل از کرونا هم حضور تیم‌های پزشکی را در گروه‌ها شاهد بودیم و این مهم در طرح «عهد خدمت» هم ادامه خواهد داشت، یعنی در هر گروه تعدادی از دانشجویان سال آخر پزشکی یا فارغ‌التحصیلان حضور دارند تا درصورت نیاز بتوانند نیازهای پزشکی تیم را پاسخ دهند. از طرف دیگر حداقل در 100 گروه جهادی هم تیم درمان با تجهیزات کامل حضور دارد که طبیعتا برای آنها شرایط متفاوت می‌شود.»  او با تاکید بر اینکه 15 اسفند‌ماه آخرین فرصت ثبت‌نام دانشجویان است و فعلا برنامه‌ای برای تمدید این زمان نداریم، گفت: «قرارگاه‌هایی که در هر استان داریم وظیفه فراهم کردن بستر حضور گروه‌های جهادی را دارند و مباحث مربوط به اسکان، هماهنگی‌های محلی و... از سوی آنها دنبال می‌شود. در بخش کلان نیز ارتباط‌مان را با نهادهایی که می‌توانند پشتیبانی لازم از حضور جهادی دانشجویان داشته باشند، مانند بنیاد مستضعفان، ستاد اجرایی، سازمان بسیج مستضعفین و... انجام می‌دهیم تا قرارگاه‌ها با قوت بیشتری ادامه فعالیت دهند.»

معاون عملیات جهادی سازمان بسیج دانشجویی خاطرنشان کرد: «دو راه ارتباطی را برای دانشجویان در نظر گرفته‌ایم، اول اینکه هرکسی که در این قرارگاه ثبت‌نام می‌کند اطلاعات تماسش را به قرارگاه استانی می‌دهیم و درمقابل اطلاعات تماس قرارگاه را هم دراختیار دانشجو می‌گذاریم و هرجا که کار به مشکل برخورد می‌توان از تهران مسائل را پیگیری کرد. درست است که تلاش داریم تا دانشجویان بومی برای رفع‌نیازهای منطقه خودشان به کار گرفته شوند، اما هدف اصلی ما رسیدن دانشجویان به مبدا است. یعنی اگر کسی در تهران است با گروهی که از تهران حرکت می‌کند، هم‌مسیر شود. قطعا این مهم باعث می‌شود کارهای هماهنگی راحت‌تر شود. ‌با این حال اگر دانشجویی اصرار داشته باشد که غیر از این خود را به منطقه برساند، باید جدا با تیم‌هایی که اعزام می‌شوند، هماهنگی‌های لازم را انجام دهد و منعی از این لحاظ وجود ندارد.»