شباهت‌های دور از انتظار

کیانا تصدیق‌مقدم: «مرد بازنده» پنجمین حضور محمدحسین مهدویان، در جشنواره فیلم فجر در دوره‌های متوالی است. معمولا آثاری که از او دیده می‌شود فردمحور است، بنابراین انتخاب بازیگر برایش بسیار‌ اهمیت دارد و برای این موضوع حساسیت ویژه‌ای قائل می‌شود و شاید این بهانه‌ای باشد تا درکنار بازیگران تکراری اما معتمد، فیلم‌های جدیدش را تولید کند. عده‌ای از بازیگران و مخاطبان فیلم، مرد بازنده را بهترین اثر وی معرفی کرده‌اند. البته نقدهای به‌جایی نیز به آن مطرح است. داستان این فیلم تا حدودی دور از ذهن نبود و به‌اصطلاح کاری کاملا مهدویانی بود که به موضوعات مختلف جامعه ازجمله داشتن ارتباطات و رانت‌های مختلف و بعضا نفوذ سایه‌ها و آقازاده‌ها می‌پرداخت. همان‌طور که انتظار می‌رفت مثل کارهای دیگر این کارگردان، یک‌سری مسائل سیاسی و اجتماعی هم به نمایش گذاشته شد، هرچند برخلاف تصور تنها در چند سکانس و خیلی سطحی این موضوعات دیده شدند.

انتخاب بازیگر از دیگر موضوعاتی بود که موردتوجه مخاطبان قرار گرفت. به‌نظر می‌رسد کنار هم قرار دادن هنرپیشه‌ها در فیلم‌ها و مجموعه‌های مختلف این کارگردان با وجود اینکه زوج هنری نیستند، مخاطب را با دوگانگی فکری مواجه می‌کند. انتخاب یک شخصیت اصلی برای یک مجموعه با ژانر جنایی و یک فیلم سینمایی آن هم به کارگردانی یک نفر، شباهت‌های دور از انتظاری را به‌دنبال دارد. در این فیلم هم این اتفاق افتاده و سکانسی با بازی جواد عزتی و رعنا آزادی‌ور- که در «زخم کاری» هم دیده شده بودند- تکرار شد. البته مهدویان دلیل انتخاب عزتی به‌عنوان نقش اصلی در فیلم‌هایش را علاوه‌بر توانایی‌اش، دوستی دیرینه و علاقه‌ای که به او دارد، بیان کرد.

نکته دیگری که وجود داشت پایان باز فیلم بود که مخاطب را تا خارج سالن همراهی کرد. شاید این انتظار وجود داشت که بعد از ماجراهای فیلم، درنهایت با یک پایان مشخص و روشن شدن معما یا به‌اصطلاح رمزگشایی موضوعات مطرح‌شده، داستان به‌اتمام می‌رسید اما ممکن است به‌دلیل تم غیرجنایی قصه که موازی تم جنایی آن پیش رفت، این اتفاق طور دیگری رقم خورد. یکی از نکات فیلم که خواه‌ناخواه به آن توجه بیشتری می‌شود، حضور مجدد رعنا آزادی‌ور و جواد عزتی در میزانسنی از محمدحسین مهدویان است. زوجی که در زخم کاری هم مقابل هم بودند. البته آزادی‌ور، در این فیلم با پوشش و بازی متفاوتی جلوی دوربین آمد و این موضوع سبب شد ذهن را تا حدودی از سریال قبلی‌اش که مقابل عزتی بازی می‌کرد، دور کند. اما بازی او و شخصیتی که در این فیلم داشت قابل‌پیش‌بینی بود و شباهت‌هایی به کاراکتر قبلی‌اش داشت، یعنی اگر مخاطبی سریال زخم کاری را تماشا کرده بود با توجه به حضور بازیگری تکراری درکنار عزتی و بدون در نظر گرفتن گریمش، همان سریال در ذهنش می‌آمد. او در نقش شخصی بازی می‌کرد که از لحاظ سنی با وی تفاوت زیادی داشت. به همین منظور گریم سنگینی برای او در نظر گرفته شده بود. ایفای نقش مردی 56 ساله توسط این بازیگر موجب شد مهدویان او را ستاره مرد بازنده معرفی کند.