عارف چراغی، خبرنگار: رشد نرخ تورم در سال‌های اخیر سبب‌شده بسیاری از مردم برای حفظ ارزش دارایی‌شان به‌سمت بازارهای مختلف بروند؛ موضوعی که باعث ‌شده نقدینگی‌های سرگردان هر از گاهی به‌سمت یکی از بازارهای ارز، سکه، مسکن، خودرو و بورس سرریز شود. در سال‌های گذشته عموم مردم ترجیح می‌دادند برای حفظ ارزش دارایی‌های نقدی و همچنین کسب سود بیشتر به‌سراغ بازارهای طلا و ارز بروند ولی نوسانات زیاد این بازار مردم را مجاب کرد دارایی خود را در بازارهای دیگری سرمایه‌گذاری کنند. گرایش‌های مردم برای سرمایه‌گذاری از حدود سه‌سال پیش به‌سمت بازار بورس سوق پیدا کرد، تمایلی که البته خیلی زود به دلسردی تبدیل شد. سقوط یک‌باره بازار بورس در دولت قبل باعث شد مردم دچار زیان‌های فراوانی شوند. سقوط بازار بورس و رشد حباب‌گونه بازار مسکن و خودرو سبب شد مردم برای جلوگیری از رشد آب‌رفتن دارایی‌شان به‌سمت بازاری غیر از بازارهای داخلی ایران بروند؛ بازاری که با تصمیمات مدیران ایرانی یک‌شبه بالا و پایین نشده و ارزشش اینجا تعیین نشود! بازار رمزارزها...!

در دنیای رمزارزها چه می‌گذرد؟

اگرچه بازار رمزارزها به‌خودی‌خود ریسک‌ها و نوسانات فراوانی دارد اما از آنجایی که با افزایش تورم و نرخ ارز در ایران نرخ ارزهای دیجیتال نیز رشد می‌کند کاربران ایرانی، مابقی ریسک‌ها را به جان می‌خریدند؛ اما ماجرای ریسک‌ها در این بازار به همین‌جا ختم نمی‌شود. اعمال قوانین سختگیرانه در صنعت ماینینگ و همچنین عدم شفافیت قوانین بازار رمزارز در ایران و محدودیت‌هایی که تحریم‌ها برای کاربران ایرانی ایجاد کرده‌اند، اغلب تریدرهای ایرانی را راهی ترکیه کرد. با رفتن تریدرهای ایرانی به کشورهای اطراف، حضور کلاهبرداران در این بازار پررنگ‌تر شد و بازار برای مردمی که ترید بلد نیستند و نیاز دارند خدماتی در این حوزه دریافت کنند به‌شدت خطرناک شد.

البته ناگفته نماند تحریم کاربران ایرانی هم خود به ریسکی بزرگ برای کاربران ایرانی تبدیل شده است؛ چراکه تنها با شناسایی اینکه کاربر ایرانی است حساب‌ها بسته می‌شوند و گاهی دسترسی به رمزارزها برای همیشه غیرممکن می‌شود. به همین دلیل اغلب افراد جامعه چون آگاهی لازم را در این زمینه ندارند دارایی خود را به افراد مطمئن می‌دهند تا آنها وظیفه حفظ دارایی‌شان را برعهده بگیرند، وظیفه‌ای که البته اغلب جای خود را به کلاهبرداری می‌دهد، به‌طوری که اخیرا فارس گزارشی را منتشر کرده و مدعی شده به‌طور میانگین ماهانه رقمی حدود 500میلیارد تومان در بازار رمزارزها از مردم بینوا کلاهبرداری می‌شود.

آمار و ارقام از حضور ایرانی‌ها در بازار رمزارز

اما مگر چند ایرانی در این بازار حضور دارند که رقم کلاهبرداری‌ها در این حوزه تا این اندازه بزرگ است. بنا بر آنچه مرکز ایلیا (یکی از مراکز فعال در حوزه کسب‌وکار) در بهار1400 اعلام کرده است بیش از 17درصد از ایرانیان به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در بازار رمزارزها سرمایه‌گذاری کرده‌اند. به‌عبارت دیگر، حدود 12میلیون ایرانی در بازار رمزارزها فعالند. گزارش ایلیا به رسانه‌ها نشان می‌دهد ۶۵درصد مردم ایران معتقدند آینده متعلق به رمزارزهاست. ۳۳درصد هم درمورد سرنوشت آن شک و تردید دارند و تنها ۲درصد مردم به آینده آنها بدبین هستند.

در بخش دیگر این گزارش که یک نظرسنجی انجام شده است، آمده یکی از اصلی‌ترین دلایلی که مردم ایران برای وارد نشدن یا خروج از فعالیت در حوزه رمزارزها اقرار می‌کنند، نداشتن آگاهی کافی و اطلاعات در بازار رمزارزهاست که 38درصد را به خود اختصاص داده است. همچنین از میان شرکت‌کنندگان در این نظرسنجی، ۲۱درصد عدم تخصص را دلیل اصلی خروج از این بازار عنوان کرده‌اند. ۲۳درصد هم گفته‌اند تا‌به‌حال سود کافی را برده‌اند. از طرفی ۱۲درصد ضرر را عامل اصلی خروج خود اعلام کرده‌اند. همچنین 23.5درصد گفته‌اند پول کافی برای ورود ندارند و ۱۱درصد هم ریسک بالا را دلیل عدم ورود به این بازار اعلام کرده‌اند.

نبرد پلتفرم‌های داخلی و خارجی

اکنون در بازار رمزارز بیش از 2هزار صرافی آنلاین در جهان فعالیت می‌کنند که کمتر از 150مورد از آنها ایرانی هستند و در ایران فعالیت می‌کنند. با وجود اینکه پتلفرم‌های داخلی بستری امن‌تر برای سرمایه‌گذاران به‌شمار می‌آیند اما تلاش‌های زیاد صرافی‌های خارجی برای جذب سرمایه شهروندان ایرانی سبب شده حدود 70درصد از سرمایه‌گذاران ایرانی در پلتفرم‌های خارجی فعالیت ‌کنند و سرمایه‌گذاری در پلتفرم‌های داخلی رو به ‌کاهش باشد. البته این سیر کاهشی تنها به‌دلیل تبلیغات صرافی‌های خارجی نیست و به‌دنبال حرف‌های ضدونقیض دولتی‌ها درباره نحوه فعالیت پلتفرم‌های داخلی، کوچ به پلتفرم‌های خارجی دوباره رونق گرفت. با این حال بنابر آنچه کارشناسان این حوزه اعلام کرده‌اند درحال حاضر دارایی کاربران ایرانی در پلتفرم‌های داخلی به یک‌میلیارد دلار می‌رسد که البته این رقم می‌توانست بیشتر هم باشد. همچنین در برخی برآوردها، دارایی ایرانی‌ها در پلتفرم‌های خارجی را حدود 2.5 تا 3میلیارد دلار ذکر کرده‌اند.

بدیهی است امکان نادیده گرفتن رمزارزها در ایران وجود ندارد، آنچنان که پیش از این نیز هیچ کشوری موفق به محدودکردن تکنولوژی‌های نو نشد. به‌نظر می‌رسد تنظیم‌گری بازار رمزارزها در ایران دست‌کم سبب حفاظت از دارایی‌های مردم می‌شود.