معین احمدیان، دبیرگروه فرهنگ: آغاز جنگ هشت ساله مصادف شده با روزهایی که هنوز سینمای انقلاب پانگرفته است و فیلمسازان و مدیران فرهنگی درحال آزمون و خطا برای یافتن هویتی تازه هستند. سینمای جنگ همپای سینمای انقلاب پا گرفت و به‌تدریج رشد کرد و تصویر جنگ در سینمای ما درآمیخته با ارزش‌ها و هنجارهایی شد که فقط در مختصات جبهه و منش سربازان خمینی، یافت می‌شد. همین اتصال معنادار سینمای جنگ با ارزش‌ها، زمینه‌های زیرگونه نوینی را ایجاد کرد که نمونه آن در هیچ یک از فضاهای جنگی سینمای کشورهای دیگر به چشم نمی‌خورد. فیلمسازان، برای اینکه کاراکترها و فیلم‌های دفاع مقدسی‌شان برای مخاطبان باورپذیر شوند، جبرا لحن غالب این جنس سینما را می‌پذیرفتند و همین حفظ حریم‌ها و چهارچوب‌های سینمای دفاع مقدس، توانست هویتی مستقل به این‌گونه سینمایی بدهد. البته که مراعات بر حفظ چهارچوب‌ها به معنای این نبود که فیلمساز با انتخاب لحنی از میانه جنگ دهه شصتی، از پرداخت به مختصات و احوالات روز جامعه‌اش پرهیز کند. فیلم‌هایی همچون «آژانس شیشه‌ای» حاتمی‌کیا یا عمده آثار سینمای مرحوم ملاقلی‌پور که بعد از جنگ ساخته شدند، همین ویژگی را داشتند که از جنس روابط آدم‌های جنگ دهه 60 ایران کمک بگیرند و مسائل روزآمدشان را تصویر کنند.
قهرمان‌ها، رخدادهای تاریخ جنگ و روابط بین اجزای سینمای دفاع مقدس، بهترین ابزار ارتباط با جامعه مخاطب ایرانی را در اختیار فیلمساز قرار می‌دهد تا بتواند در مورد مسائل و سوالات روز جامعه طرح بحث کند. مثل همین کاری که منیر قیدی قرار بوده در فیلم «دسته دختران» انجام دهد. فیلمساز قرار است به کمک کاراکترها و آدم‌هایی از دل جنگ، در مورد مساله مهمی همچون هویت و حضور فعال زن در اجتماع طرح بحث کند و البته خلاف رویه فیلمسازان امروز، در انتهای فیلم برای حل این مساله نسخه می‌پیچد و راه‌حل هم می‌دهد. کاراکترهای زن قرار است به‌گونه‌ای طی طریق کنند که از تقابل با دنیای مردان و اثبات خویشتن به تعامل و دوشادوش هم جنگیدن برسند اما صدحیف که کاراکترهای دسته دختران برای طی کردن این مسیر نتوانسته‌اند جای خودشان را در قصه پیدا کنند. داستان هرکدام از زنان فیلم، گذرا و مقطعی از جلوی چشمان تماشاگر کنجکاو می‌گذرد و همه چیز آنقدر بی‌قرار و بی‌طمانینه است که کاراکترها هم مسیر قصه را گم می‌کنند. به خاطر همین سردرگرمی است که شاهد بازی خیره‌کننده‌ای در فیلم نیستیم و از انبوه نقش‌ها، تنها فرشته حسینی در برخی از مقاطع فیلم از پس نقش دختری سرکش برمی‌آید.
حضور و فعالیت زن در اجتماع و از سوی دیگر انکار از جانب فضای پیرامونی زن ایرانی، همواره از موارد چالش برانگیز تاریخ معاصر ایران بوده و هست اما اینکه چگونه بتوان از دریچه و دنیای سینمای دفاع مقدس به این مساله نگاه کرد، کار ساده‌ای نیست. سازندگان دسته دختران اگرچه در نقطه عزیمت ایده جسورانه‌ای را برای طرح بحث انتخاب کردند اما نتوانستند اجزا و آدم‌های ویژه سینمای دفاع مقدس را به خوبی در استخدام این ایده قرار دهند.
مطالب پیشنهادی
