گزارش «فرهیختگان» از روند حضوری‌شدن آموزش در دانشگاه‌ها
فاطمه طاری‌بخش، خبرنگار: اواخر دی‌ماه امسال بود که ریاست‌جمهوری در جلسه ستاد ملی مقابله با کرونا بر حضوری‌شدن ترم آتی دانشگاه‌ها و مدارس تاکید کرد، بعد از این تصمیم، طبق اعلام وزیر علوم، روسای دانشگاه‌ها هم معتقد به بازگشت دانشجویان به فضای دانشگاه‌ها بوده و اینکه باید آموزش‌ها به سمت حضوری‌شدن حرکت کند. بعد از نشان‌دادن چراغ‌سبز از سوی ستاد ملی مقابله با کرونا برای امکان برگزاری فیزیکی کلاس‌های درس در دانشگاه‌ها، عمدتا مراکز آکادمیک خود را برای این مهم آماده کردند. با این حال بیش از یک هفته‌ای است امیکرون شدت گرفته و به نظر می‌رسد قرار است به‌زودی سویه غالب در کشور شود؛ مساله‌ای که طبیعتا می‌تواند در تصمیم متولیان نظام آموزش عالی هم تا حدی اثرگذار باشد، البته این بدان‌معنی نیست که دانشگاه‌های کشور می‌خواهند نیمسال دوم را نیز همانند گذشته در بستر فضای مجازی دنبال کنند؛ چراکه عمده دانشگاه‌ها بر آموزش حضوری تاکید دارند. از طرفی هنوز برخی از دانشگاه‌ها تصمیم نهایی خود را در این زمینه نگرفته‌اند، قطعا در شرایط فعلی که دانشجویان در حال انتخاب واحد هستند، تعلل دانشگاه‌ها در این زمینه باعث سردرگمی دانشجویان می‌شوند. در این گزارش به سراغ برخی دانشگاه‌های کشور رفتیم و از برنامه آنها برای نیمسال دوم گفتیم.
حضور در کدام دانشگاه ها قطعی است
کلاس‌های دانشگاه لرستان حضوری خواهد بود
علی نظری، رئیس دانشگاه لرستان در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «تمام کلاس‌های آموزشی و فعالیت‌های پژوهشی دانشجویان در مقطع تحصیلات تکمیلی و دانشجویان دکتری تخصصی، عمومی دامپزشکی و کارشناسی‌ارشد به‌صورت حضوری برگزار می‌شود. کلاس‌های آموزشی مربوط به دانشجویان مقطع کارشناسی ورود مهر 98 به قبل نیز به‌صورت حضوری خواهد بود.» او افزود: «طبق تصمیمی که در دانشگاه گرفته شده دانشجویانی که جزء ورودی‌های سال 99 و 1400 مقطع کارشناسی هستند، کلاس‌های آموزشی‌شان در بستر فضای مجازی برگزار می‌شود. دروس عملی و آزمایشگاهی و کارگاهی دانشجویان کارشناسی ورود 99 و امسال نیز در بهار سال آینده و به‌صورت حضوری برگزار خواهد شد.» رئیس دانشگاه لرستان با تاکید بر اینکه امتحانات پایان‌ترم برای همه مقاطع به‌صورت حضوری برگزار خواهد شد،تصریح کرد: «قطعا ارائه کارت دیجیتال واکسیناسیون برای حضور دانشجویان در همه مقاطع و انجام فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی‌شان ضروری است. با این حال ما تابع تصمیمات ستاد ملی مقابله با کرونا هستیم و اگر تصمیم جدیدی از سوی این ستاد اعلام شود، حتما بنا به آن تصمیمات جدید خواهیم گرفت.»
امیرکبیری‌ها هم حضوری شدند
دانشگاه امیرکبیر نیز هم‌راستا با دیگر دانشگاه‌ها تصمیم به حضوری شدن کلاس‌هایش گرفته و این موضوع را با صدور اطلاعیهای به گوش دانشجویان رساند. این دانشگاه پنجم بهمن‌ماه امسال با صدور اطلاعیهای اعلام کرد: «تمام کلاس‌های مقاطع تحصیلات تکمیلی (کارشناسی‌ارشد و دکتری) از ابتدای ترم به‌صورت حضوری برگزار خواهد شد. تمام کلاس‌های مقطع کارشناسی در ابتدای ترم به‌صورت الکترونیکی و پس از عیدفطر و ماه مبارک رمضان به‌صورت حضوری برگزار خواهد شد.» همچنین همه آزمون‌های پایان نیمسال در تمامی مقاطع (کارشناسی و تحصیلات تکمیلی) در نیمسال دوم ۱۴۰0-۱۴۰1 به صورت حضوری برگزار خواهد شد. این تصمیم ناظر به مصوبات ستاد ملی مدیریت کرونا بوده و هرگونه تغییرات در برنامه متعاقبا به اطلاع خواهد رسید. ورود به دانشگاه صرفا با ارائه کارت تزریق واکسن میسر خواهد بود. از دانشجویان انتظار می‌رود با پیگیری تکمیل واکسیناسیون، تمام تلاش خود را برای عادی‌سازی فعالیت‌های دانشگاه کنند.
دانشجویان حکیم‌سبزواری آماده باشند؛ کلاس‌ها حضوری شد
دانشگاه حکیم‌سبزواری هم تا حد زیادی تکلیف دانشجویان خود را راحت کرده است؛ چراکه براساس اطلاعیه منتشرشده در سایت این دانشگاه با حضوری شدن اکثریت کلاس‌های آموزشی موافق شده به‌طوری که کلاس‌های تحصیلات تکمیلی در تمامی دانشکده‌ها حضوری خواهد بود. همچنین در این اطلاعیه آمده است: «کلاس‌های مقطع کارشناسی در دانشکده‌های برق، مهندسی، تربیت‌بدنی و معماری، دانشکده نفت فقط برای ورودی ۹۷ مهندسی شیمی و مهندسی نفت، پردیس فناوری برای ورودی ۹۷ در رشته مهندسی صنایع، دانشکده جغرافیا برای ورودی ۹۸ رشته‌های جغرافیا و محیط‌زیست و ورودی ۹۷ و ماقبل جغرافیا فقط گرایش GISحضوری خواهد بود و تزریق دو دز واکسن برای همه دانشجویان الزامی است.»
حضور در تمام کلاس‌های دانشگاه تبریز اجباری است
دانشگاه تبریز هم از دیگر دانشگاه‌های کشور است که بنا دارد کلاس‌های درسی‌اش را به شکل حضوری برگزار کند. این دانشگاه با صدور اطلاعیهای در پنجم بهمن اعلام کرد: «مقاطع کارشناسی‌ارشد و دکتری کاملا حضوری خواهد بود. همچنین ورودی سال 97 مقطع کارشناسی کاملا به‌صورت حضوری برگزار شد. البته این اطلاعیه تاکید کرده درمورد درخواست دانشکده‌های دامپزشکی و تربیت‌بدنی برای حضوری‌کردن تمام کلاس‌ها بعد از هماهنگی با معاونت دانشجویی در رابطه با خوابگاه تصمیم‌گیری خواهد شد.»
60 درصد کلاس‌های دانشگاه آزاد اسلامی حضوری خواهد بود
دانشگاه آزاد اسلامی نیز مانند عموم دانشگاه‌ها بنای اصلی خود را برگزاری کلاس‌های حضوری در واحدهای مختلف گذاشته است. جواد علمایی، معاون علوم، مهندسی و کشاورزی این دانشگاه در گفت‌وگویی با ایسنا اعلام کرده بود: «وزارت علوم به دانشگاه‌ها مجوز داده است که می‌توانند تا ۴۰ درصد کلاس‌ها را به‌صورت مجازی برگزار کنند. حتی اگر در دوران کرونا نباشد؛ براین‌اساس، ما به واحدها ابلاغ کردیم که برای ترم آتی، ۶۰ درصد کلاس‌ها را به صورت حضوری برگزار کنند و ۴۰ درصد کلاس‌ها به صورت مجازی برگزار شود.» او به کلاس‌های عملی اشاره و تصریح کرد: «کلاس‌های عملی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی از اول شیوع کرونا به صورت عملی برگزار می‌شد. در دوران شیوع کرونا، نحوه برگزاری کلاس‌های عملی دانشگاه آزاد اسلامی به این نحو بود که اگر شرایط یک شهر قرمز بود، برگزاری حضوری کلاس متوقف می‌شد و ما در این شرایط، کلاس‌ها را به‌صورت مجازی برگزار کردیم ولی از زمانی‌که وضعیت کرونایی یک شهر از قرمز و نارنجی به زرد و آبی بهبود پیدا کرد، کلاس‌های عملی به‌صورت حضوری برگزار شده است و درحال حاضر نیز به‌صورت حضوری برگزار می‌شود.» طبق اعلام علمایی، این دانشگاه هم تابع تصمیم ستاد ملی مقابله با کروناست. مساله‌ای که باعث شده در استانی مانند یزد که در تقسیم‌بندی کرونایی در وضعیت قرمز و نارنجی قرار دارد، شرایط برگزاری کلاس‌ها هم دستخوش تغییر شود. محمدرضا دهقانی‌اشکذری، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی استان یزد روز گذشته دراین‌باره در به ایسکانیوز گفته بود: «براساس بررسی‌های انجام‌شده در نیمسال دوم ۱۴۰۰ مقاطع دکتری و کارشناسی‌ارشد به شکل حضوری، کارشناسی و کاردانی هم به شکل ترکیبی برنامه‌ریزی شده است، طبیعتا درصورت پیک سویه امیکرون و شرایط حاد کرونایی تمامی کلاس‌ها به شکل مجازی برگزار می‌شود.»
کارت واکسن شرط ورود در کلاس‌های حضوری دانشگاه خوارزمی
دانشگاه خوارزمی طی اطلاعیهای شرایط برگزاری کلاس‌های درس در نیمسال دوم 1400 را اعلام کرد، بر این اساس تمام کلاس‌های درس مقطع کارشناسی‌ارشد و دکتری تخصصی از ابتدای شروع نیمسال دوم یعنی 23 بهمن به‌صورت حضوری برگزار می‌شود. کلاس‌های عملی مقطع کارشناسی این دانشگاه به‌صورت حضوری و فشرده خواهد بود. براساس این اطلاعیه با توجه به عدم‌تعهد دانشگاه برای تامین خوابگاه در تهران و قید این مورد در دفترچه آزمون سراسری، کلاس‌های کارشناسی برخی گروه‌های آموزشی دانشگاه که در پردیس تهران قرار دارند، پس از بررسی دانشکده‌های مربوطه و اطلاع‌رسانی آنها به دانشجویان به‌صورت حضوری یا ترکیبی (حضوری – مجازی) برگزار خواهد شد که مسلما از طریق دانشکده به دانشجویان مذکور اطلاع‌رسانی خواهد شد. بارگذاری کارت واکسن دانشجویان اما شرط اصلی برای ورود به کلاس‌های درس است؛ مولفه‌ای که مسئولان این دانشگاه درباره‌اش تاکید کرده‌اند: «دانشجویانی که واکسیناسیون را انجام نداده‌اند (به دلیل بیماری زمینه‌ای و توصیه پزشک یا به هر دلیلی اقدام به واکسیناسیون نکرده‌اند) لازم است هر دوهفته یکبار نتیجه منفی آزمایش PCR را ارائه و تاییدیه بهداری دانشگاه را اخذ کنند، در غیر این صورت حق انتخاب‌واحد و شرکت در کلاس‌ها را نداشته و باید مرخصی با احتساب در سنوات اخذ کنند. درصورتیکه برخی دانشجویان حین برگزاری کلاس حضوری به بیماری کووید-19 مبتلا شوند، مطابق برگه استعلاجی پزشک از حضور در دانشگاه پرهیز کرده و پس از منفی‌شدن جواب PCRو تایید بهداری دانشگاه امکان حضور خواهد داشت. بدیهی است درصورتیکه بازه درمان با ارائه مستندات لازم طولانی شود مساعدت لازم برای حذف درس یا مرخصی تحصیلی صورت خواهد گرفت.»
ایده‌های دانشگاه‌ها برای حضوری شدن در دوران امیکرون
حق انتخاب دانشجویان دانشگاه تهران برای نیمسال دوم
در تاریخ 20 دی امسال ستاد ازسرگیری آموزش حضوری در دانشگاه تهران تشکیل شد. این ستاد با هدف برنامه‌ریزی و پایش آموزش حضوری تشکیل شد. اما حالا بعد از حدود 20 روز از تشکیل این ستاد سیدمحمد مقیمی از برنامه دانشگاه تهران درخصوص حضوری‌شدن آموزش گفت.
سیدمحمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران 9 بهمن با اشاره به این مورد که درحال حاضر هم دانشجویان تحصیلات تکمیلی در دانشگاه حضور دارند، اعلام کرد: «از زمانی که ریاست‌جمهوری به بازگشایی دانشگاه‌ها تاکید کرد و وزارت علوم نیز در این خصوص ابلاغیه‌ای صادر کرد، ستاد ازسرگیری آموزش حضوری در دانشگاه تهران جلسات مختلفی برگزار کرده و مذاکراتی با سازمان برنامه و بودجه انجام داد. همچنین نشست‌هایی با روسای دانشگاه‌های برتر کشور برگزار شد.»
به گفته او بخش عظیمی از دانشجویان دانشگاه تهران نیز برای آموزش حضوری اشتیاق دارند و اعضای هیات‌علمی این دانشگاه نیز حضور دانشجویان در دانشگاه را موثر می‌دانند. دانشگاه تهران با موافقت ستاد ملی کرونا به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی‌ها را انجام داده است که با اعلام دانشجویان بدون محدودیت پذیرای آنها باشد.
این دانشگاه برای حضوری شدن آموزش نیمسال دوم از دانشجویان طی نظرسنجی‌ای خواسته که تمایل خود برای برگزاری حضوری یا مجازی آموزش را بیان کنند. در این نظر‌سنجی 55 درصد دانشجویان تمایل به حضوری‌شدن دانشگاه‌ها داشتند و 45 درصد دانشجویان نیز تمایل به مجازی بودن آموزش داشتند.
مقیمی گفت: «در دانشگاه تهران اجباری برای شرکت حضوری در کلاس‌ها وجود ندارد و کسانی که معذوریت دارند و نگران کرونا هستند می‌توانند مجازی آموزش ببینند. کلاس‌های این دانشگاه به صورت ترکیبی برگزار می‌شود و اساتید در کلاس درس حاضر می‌شوند اما همزمان کلاس را به‌صورت مجازی نیز مدیریت می‌کنند. برای این نحوه برگزاری کلاس‌ها قطعا باید امکانات و ابزار لازم برای اساتید فراهم شود تا بتوانند از طریق سمعی و بصری کلاس را برای دانشجویان غیرحضوری هم برگزار کنند.»
حرکت تدریجی دانشگاه صنعتی‌شریف به سمت آموزش حضوری
در دی امسال دانشگاه شریف نیز با صدور بیانیه‌ای از حضوری‌شدن آموزش‌ها خبر داد. مسئولان دانشگاه در این اطلاعیه حرکت تدریجی به سمت حضوری شدن تمامی فعالیت‌های دانشگاه‌ها همراه با آمادگی برای تغییر یا بازگشت به آموزش غیرحضوری را ضروری دانسته‌اند. همچنین در این اطلاعیه آمده است: «بخشی از کلاس‌های درسی دانشگاه به‌صورت حضوری برگزار خواهد شد که عمده این کلاس‌ها مربوط به دانشجویان کارشناسی ترم 4 و دروس مختص مقطع دکتری است. این دروس براساس سوابق گذشته و با کمک معاونان دانشکده‌ها و روسای مراکز تعیین شده است. اضافه شدن دروس دیگر به این فهرست براساس درخواست دانشکده‌ها قابل بررسی است. ثبت‌نام همه دانشجویان در این دروس بلامانع است.» نحوه برگزاری امتحانات هم دیگر مبحثی است که در این اطلاعیه درباره آن آمده است: «امتحانات پایان‌ترم تمامی دروس صرف‌نظر از نحوه ارائه و امتحانات میان‌ترم دروسی که به صورت حضوری برگزار شده‌اند، با رعایت پروتکل‌های کرونایی و بهداشتی حضوری خواهد بود. برگزاری حضوری میان‌ترم سایر دروس‌ها با موافقت دانشجویان و اساتید نیز بررسی خواهد شد. اما با توجه به این اینکه امکان تغییر شرایط کرونایی در کشور وجود دارد اساتید این دانشگاه باید آمادگی در نحوه ارزیابی‌های مختلف را در طول ترم داشته باشند.» این دانشگاه از اساتید خواسته است برای تدریس غیرحضوری از دفاتر خود، کلاس‌های سمعی بصری در دانشکده‌ها یا استودیوهای مرکز آموزش‌های الکترونیک دانشگاه استفاده کنند. همچنین برای هر کلاس درسی به‌خصوص برای کلاس‌های درسی دوره کارشناسی، حداقل دو ساعت زمان رفع‌اشکال هفتگی به صورت حضوری و با امکان پاسخ‌‌دهی در کلاس مجازی در نظر گرفته شود.
دانشگاه شریف، دفاع از پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد و دکتری را حضوری برگزار می‌کند. در شرایط خاص کرونایی که به دلایلی موجه و با تایید معاون تحصیلات تکمیلی دانشکده مربوطه، امکان حضور ممتحنین خارجی در جلسه دفاع نباشد، جلسه به صورت نیمه‌حضوری و با حضور دانشجو، استادراهنما و دیگر ممتحنین برگزار خواهد شد. حضور شنوندگان و علاقه‌مندان به شرکت در جلسات دفاعیه با ظرفیت محدود و با رعایت پروتکل‌های بهداشتی با هماهنگی معاون تحصیلات تکمیلی دانشکده مجاز خواهد بود. همچنین دانشجویانی که برای شرکت در جلسات دفاع نیاز به خوابگاه دارند مجاز هستند برای حداقل 3روز بعد یا قبل از دفاع از آن و امکانات خوابگاهی بهره‌مند شوند.
معاونت دانشجویی دانشگاه، امکانات خوابگاهی را با رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای دانشجویان کارشناسی ورودی ۹۹ و امکان اسکان موقت همه دانشجویان را در ایام امتحانات فراهم خواهد کرد. ارائه غذا در سلف نیز برای همه دانشجویانی که در دروس حضوری ثبت‌نام کرده‌اند انجام خواهد شد.
دانشگاه علامه‌طباطبایی؛ کلاس‌های تئوری مجازی و عملی و آزمایشگاهی حضوری
عبدالله معتمدی، رئیس دانشگاه علامه‌طباطبایی هم 25 دی ماه 1400 درباره حضوری شدن آموزش دانشگاه‌ها به حمایت دولت در این حوزه تاکید و اعلام کرد: «در ترم جاری نیز استادان این دانشگاه در دانشگاه حضور داشته‌اند و کلاس‌های دانشجویان دکتری، آزمون‌های جامع و جلسات دفاع این دانشگاه نیز به صورت حضوری برگزار شده است.»
به گفته این مقام مسئول درخصوص ترم جاری نیز با توجه به شرایط کرونایی امکان استفاده از 100درصد ظرفیت خوابگاه‌ها را ندارند و تنها 50 درصد ظرفیت فعال خواهد بود. ترم آینده کلاس‌های دانشجویان کارشناسی‌ارشد حضوری برگزار خواهد شد. کلاس‌های عملی و کلاس‌های آزمایشگاهی دانشجویان کارشناسی نیز به صورت حضوری است. درواقع کلاس‌های دانشجویان کارشناسی به صورت ترکیبی خواهد بود و کلاس‌های تئوری به‌صورت مجازی و کلاس‌های عملی و آزمایشگاهی به‌صورت حضوری برگزار خواهند شد.
آموزش ترکیبی انتخاب دانشگاه صنعتی اصفهان برای ترم جاری
دانشگاه صنعتی اصفهان نیز در اطلاعیهای از نحوه برگزاری ترم بهمن خبر داد. معاونت آموزشی این دانشگاه اعلام کرد کلاس‌های درسی مربوط به دانشجویان مقطع کارشناسی ورودی ۱۳۹۷ به‌صورت ترکیبی (حضوری-مجازی) می‌شود. همچنین دروس عملی این ورودی به دو صورت کاملا حضوری یا مجازی همراه با برگزاری جلسات حضوری فشرده در تاریخ‌هایی که متعاقبا اعلام می‌شود، برنامه‌ریزی شده است.
در بخش دیگری از این اطلاعیه آمده است: «کلاس‌های درسی خاص دانشجویان مقطع دکتری، با رعایت کامل دستورالعمل‌های بهداشتی و به‌صورت کاملا حضوری برگزار می‌شود. کلاس‌های درسی سایر مقاطع و ورودی‌ها به‌صورت غیرحضوری خواهد بود و درصورت فراهم شدن شرایط، امکان برگزاری ترکیبی (حضوری-مجازی) کلاس‌های این دسته از دانشجویان در طول ترم وجود دارد. آزمون‌های پایان‌ترم دروس تحصیلی تنها در صورت برگزاری کلاس، به صورت کاملا حضوری برگزار خواهد شد.»
دانشجویانی که باید منتظر بمانند
دانشجویان بوعلی سینای همدان؛ منتظر تصمیم نهایی بمانید
علی‌رغم اینکه بسیاری از دانشگاه‌های کشور تکلیف خود را تا امروز در این زمینه مشخص کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد شیوع امیکرون برخی مراکز آکادمیک را غافلگیر کرده است، به‌طوری‌که روابط‌عمومی دانشگاه بوعلی سینای همدان نیز در این‌باره به «فرهیختگان» گفت: «منتظر اعلام تصمیم هیات‌رئیسه دانشگاه هستیم و بعد از اعلام در کانال تلگرامی اطلاع‌رسانی خواهیم کرد.»
وضعیت شروع نیمسال دوم در دانشگاه شیراز؛ نامشخص
روابط‌عمومی دانشگاه شیراز، در پاسخ به سوال ما به نحوه برنامه‌ریزی و حضوری شدن آموزش دانشگاه گفت: «اطلاعیهای در این خصوص درحال تنظیم است و نشستی هم روز گذشته در این خصوص برگزار شده، اما هنوز به‌صورت کلی مشخص نیست که وضعیت کلاس‌ها برای نیمسال دوم چگونه خواهد بود، قطعا این مهم بستگی به شرایط آن روز کشور دارد.»
وی درباره اینکه قرار براین است که دانشگاه حضوری شود یا نه، اظهار بی‌اطلاعی کرد و گفت: «باید منتظر ماند و دید درنهایت تصمیم دانشگاه در این زمینه چه خواهد بود.»
تنها تکلیف دانشجویان کارشناسی سیستان‌وبلوچستان مشخص شد
خلیفه‌لو رئیس دانشگاه سیستان‌وبلوچستان نیز درباره حضوری بودن آموزش گفت: «مقطع کارشناسی مجازی است اما درباره باقی مقاطع تصمیمی گرفته نشده و هنوز با توجه به شرایط بیماری امیکرون برنامه‌ریزی قطعی در این‌باره صورت نگرفته است.»
مطالب پیشنهادی
