توحید ورستان، دانشجوی دکتری اقتصاد انرژی: پس از خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، این کشور به‌دنبال ایجاد قراردادهای تجاری و تقویت ارتباط بین‌المللی است که یکی از آنها منطقه خلیج‌فارس است که از لحاظ سیاسی، اقتصادی و امنیتی برای لندن از دیرباز مهم بوده است. از همین‌رو به‌دنبال تاکید مداوم بر تقویت روابط با کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس از سال۲۰۱۲، موضع فعال‌تر بریتانیا در خلیج‌فارس بیان تشدید سیاست‌های گذشته آن است. در این میان متغیر اقتصاد در جهان امروز بسترسازی همکاری سیاسی و امنیتی نیز محسوب می‌شود، بنابراین لندن سعی در تقویت حضور اقتصادی خود در منطقه دارد تا از این طریق نفوذ سیاسی خود را نیز افزایش دهد. روابط اقتصادی بریتانیا و کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس روبه‌رشد است که یکی از نشانه‌های آن سرمایه‌گذاری بالای لندن در این منطقه است. انگلستان را می‌توان درحال حاضر در زمره بزرگ‌ترین سرمایه‌گذاران خارجی در بازارهای کشورهای حاشیه خلیج‌فارس دانست، به‌طوری‌که حجم سرمایه‌گذاری‌های آن در امارات، عربستان‌سعودی و عمان بیش از ۵۳میلیارد دلار بوده است. مبادلات تجاری بین دو طرف نیز شاهد بهبود قابل‌توجهی است، به‌طوری‌که ارزش تجارت متقابل در سال۲۰۲۰ از ۵۷میلیارد دلار فراتر رفت که شامل ۲۹میلیارد دلار صادرات انگلیس به کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس می‌شود. در اکتبر سال۲۰۲۱، انگلیس و 6کشور خلیج‌فارس رسما مذاکرات خود را درمورد توافقنامه تجارت آزاد آغاز کردند. لندن از زمان خروج از اتحادیه اروپا به‌دنبال تقویت روابط تجاری خود در خارج از اتحادیه است. گری گریمستون، وزیر سرمایه‌گذاری بریتانیا اعلام کرد کشورش احتمالا ظرف ۱۲ماه آینده یعنی در پایان سال۲۰۲۲، به یک توافق تجارت آزاد با کشورهای خلیج‌فارس دست خواهد یافت.
امارات متحده عربی: امارات بزرگ‌ترین شریک اقتصادی بریتانیا در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس است و براساس داده‌های رسمی امارات متحده عربی، مجموع تجارت بین دو کشور 17.5میلیارد پوند، حدود ۲۳میلیارد دلار است. بریتانیا سومین شریک تجاری اروپایی امارات در زمینه کالاهای غیرنفتی پس از سوئیس و آلمان و یازدهمین شریک تجاری اروپایی از نظر ارزش تجارت خارجی است و 2.4درصد از کل تجارت خارجی غیرنفتی امارات متحده عربی با جهان را به‌خود اختصاص داده است. بریتانیا همچنین ششمین صادرکننده بزرگ به امارات در جهان است و 2.8درصد از کل واردات این کشور از جهان را تامین می‌کند. این کشور با یک‌درصد از کل صادرات غیرنفتی امارات بین کشورهای واردکننده از امارات در رتبه ۲۵جهان قرار دارد. امارات همچنین اولین شریک تجاری عرب برای بریتانیا است و براساس آمار منتشرشده توسط اداره آمار بریتانیا، این کشور خلیج‌فارس مجموعا ۳۲درصد از کل تجارت خارجی بریتانیا با کشورهای عربی و ۴۱درصد از صادرات آن به کشورهای عربی را به‌خود اختصاص داده است. از نظر سرمایه‌گذاری، بریتانیا به‌عنوان بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار خارجی در بازار امارات متحده عربی با ارزش 20.5میلیارد دلار در رتبه اول قرار دارد. طی 6سال گذشته، بریتانیا به تنهایی ۲۰درصد از کل سرمایه‌گذاری ورودی به امارات را به‌خود اختصاص داده است.
عربستان‌سعودی: درمورد عربستان‌سعودی، روابط اقتصادی این کشور با بریتانیا از نظر مبادلات تجاری و سرمایه‌گذاری روند سریعی را داشته است. براساس داده‌های اداره آمار بریتانیا، میانگین حجم مبادلات تجاری بین دو کشور سالانه بالغ بر ۶میلیارد دلار است و ارزش آن طی ۱۵سال گذشته (تا سال۲۰۲۰) حدود ۷۶میلیارد دلار بوده که ۲۲میلیارد دلار آن صادرات سعودی به انگلیس و ۵۴میلیارد دلار واردات از آن بوده است، درحالی که حجم سرمایه‌گذاری انگلیس در عربستان‌سعودی حدود ۴میلیارد دلار بوده است. پروژه‌های صنعتی بریتانیا در عربستان بالغ‌بر ۵۷پروژه با تامین مالی سرمایه‌گذاری به مبلغ دومیلیارد دلار و پروژه‌های صدور مجوز موقت ۱۹پروژه با تامین مالی سرمایه‌گذاری 1.866میلیارد دلار برآورد شده است. آگوست سال گذشته، خالدبن‌عبدالعزیز الفالح، وزیر سرمایه‌گذاری عربستان‌سعودی در حاشیه سفر خود به لندن اظهار داشت که بیش از ۶۰۰شرکت انگلیسی در عربستان‌سعودی فعالیت می‌کنند. الفالح ابراز امیدواری کرد کشورش تعداد این شرکت‌ها را افزایش و حجم سرمایه‌گذاری بریتانیا در این کشور را افزایش دهد. درمجموع ریاض به‌دنبال توسعه روابط با لندن براساس چشم‌انداز ۲۰۳۰ است.
قطر: بریتانیا قطر را شریک مهمی در سطح اقتصادی می‌داند و روابط سرمایه‌گذاری گسترده بین آنها وجود دارد. حجم سرمایه‌گذاری‌های قطر در بریتانیا ۴۰میلیارد پوند، ۵۳میلیارد دلار است درحالی که حجم تجارت دوجانبه بین دو کشور تا اکتبر سال۲۰۲۱، 4/4میلیارد پوند (5.8میلیارد دلار) بود. حجم صادرات بریتانیا به قطر 3/3میلیارد پوند است. تعداد شرکت‌های انگلیسی فعال در قطر تا سال۲۰۲۰ به ۱۱۳۴شرکت متشکل از شرکت‌ها و دفاتر نمایندگی رسید و از این تعداد ۹۹۳شرکت با همکاری مشترک قطر و انگلیس فعالیت می‌کنند. شرکت شل، با تخمین ۱۶۸میلیارد دلار، بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار بریتانیا در قطر است که میلیاردها دلار درطول سال‌ها سرمایه‌گذاری کرده است. ۱۶دسامبر۲۰۲۱، یک وبسایت بریتانیایی فاش کرد شورای منطقه اداری بروملی در لندن، ذخایر مالی عظیم خود را در بانک‌های بزرگ بین‌المللی ازجمله در کویت و قطر سرمایه‌گذاری کرده است. وبسایت «مای‌لندن» اعلام کرد: «این شورا ۶۰میلیون پوند، حدود ۸۰میلیون دلار را در بانک‌های خاورمیانه ازجمله بانک‌های کویت و قطر سرمایه‌گذاری می‌کند.»
کویت: بیش از ۱۵۰شرکت انگلیسی در کویت فعالیت می‌کنند و حجم مبادلات تجاری بین دو کشور حدود 5.3میلیارد دلار است. مایکل داون‌پورت، سفیر بریتانیا در کویت که ماموریتش در ماه مارس گذشته به پایان رسید، در اظهاراتی گفته بود حجم صادرات بریتانیا به کویت سالانه 2.5میلیارد پوند، حدود 3/3میلیارد دلار برآورد شده است. همچنین حجم صادرات کویت به انگلیس سالانه 1.5میلیارد پوند حدود ۲میلیارد دلار برآورد می‌شود. وبسایت انگلیسی «دیلی‌ماوریک» حجم سرمایه‌گذاری کویتی‌ها در بریتانیا را بیش از ۱۷میلیارد پوند (22.6میلیارد دلار) تخمین زده است.سفیر انگلیس در کویت در اظهارات قبلی خود گفته بود: «حجم سرمایه‌گذاری‌های مشترک با کویت به‌طور مداوم درحال افزایش است و سرمایه‌گذار انگلیسی همواره تمایل خود را برای سرمایه‌گذاری در بازار کویت ابراز داشته است. روابط تاریخی دو کشور عامل اصلی تحکیم روابط دیپلماتیک و اقتصادی کویت و انگلیس بوده و است.»
بحرین: پادشاهی بحرین دارای روابط اقتصادی استثنایی با بریتانیا با سابقه بیش از ۲۰۰سال است، به‌طوری‌که حجم تجارت دوجانبه سالانه به حدود 1/1میلیارد پوند حدود 1.4میلیارد دلار می‌رسد. براساس گزارش روزنامه بحرینی الایام، مجموع سرمایه‌گذاری‌های بریتانیا در بحرین تا پایان سال ۲۰۲۰حدود ۵۵۰میلیون دلار است. در بحرین حدود ۹۰شعبه از شرکت‌های انگلیسی و ۵۰۰نمایندگی تجاری از شرکت‌های انگلیسی تحت مالکیت شرکت‌های بحرینی وجود دارند.
سلطان‌نشین عمان: عمان، بریتانیا را به‌عنوان یکی از کشورهایی که بیشترین سرمایه‌گذاری را در قلمروی خود دارند، رتبه‌بندی می‌کند. براساس داده‌های رسمی عمان، بریتانیا در این کشور7.92میلیارد ریال عمانی، تقریبا 20.5میلیارد دلار، سرمایه‌گذاری دارد. براساس داده‌های مرکز ملی آمار و اطلاعات عمان، سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بریتانیا در عمان تقریبا نیمی از سرمایه‌گذاری خارجی در این سلطان‌نشین یا حدود 15.65میلیارد ریال را شامل می‌شود. کل مبادلات تجاری بین سلطان‌نشین عمان و بریتانیا حدود 2.8میلیارد پوند حدود 3.7میلیارد دلار است. کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس از توافق خود با انگلیس برای تقویت روابط امنیتی و اقتصادی خبر می‌دهند تا راه را برای همکاری نزدیک در زمینه‌های مختلف هموار کنند. وزیران از راه‌اندازی مجدد سازمان سرمایه‌گذاری بین‌المللی بریتانیا که سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی، فناوری و انرژی پاک را در سراسر آسیا، آفریقا و دریای کارائیب افزایش می‌دهد، استقبال کردند. آنها همچنین از طرح افزایش تجارت بین بریتانیا و شورای همکاری خلیج‌فارس با ارزش سالانه بیش از ۳۰میلیارد پوند حدود 39.6میلیارد دلار استقبال کردند. نایف الحجرف، دبیرکل شورای همکاری خلیج‌فارس گفته بود روابط خلیج‌فارس و انگلیس مبتنی‌بر روابط تاریخی و راهبردی بوده که در خدمت منافع مشترک دو طرف است.
چشم به گاز خلیج‌فارس: بریتانیا از روابط تاریخی بسیار خوبی با کشورهای خلیج‌فارس برخوردار است و یکی از بزرگ‌ترین کشورهایی است که از سرمایه‌گذاری و تجارت با آنها برخوردار است. دولت انگلیس با توجه به کمبود گاز در اروپا به‌دنبال انعقاد قرارداد بلندمدت گاز با قطر و افزایش عرضه گاز این کشور است. روزنامه انگلیسی فایننشال‌تایمز دراین‌باره نوشت دولت انگلیس برای دستیابی به یک توافق بلندمدت گاز و افزایش عرضه با قطر در تماس است. این روزنامه به‌نقل از منابع آگاه گزارش داد؛ وزرای بریتانیا و همتایان آنها در قطر، بزرگ‌ترین تولیدکننده LNG در جهان، درباره توافق بلندمدتی مذاکره کرده‌اند که براساس آن دوحه به تامین‌کننده گاز لندن تبدیل می‌شود. قیمت گاز طبیعی در سال جاری با ازسرگیری فعالیت‌های اقتصادی پس از یک دوره رکود به‌دلیل کرونا و تقاضای بالایLNG در آسیا افزایش یافت که منجر به کاهش عرضه برای اروپا شد. از همین‌رو بریتانیا به‌دنبال یک قرارداد بلندمدت است. قطر پیشتاز در صادرات گاز طبیعی به بریتانیاست چون ۲۰درصد از نیاز بریتانیا به LNG را تامین می‌کند.
مطالب پیشنهادی
