در سالروز ولادت باسعادت حضرت فاطمه‌زهرا سلام‌الله‌علیها، رهبر انقلاب اسلامی در دیدار جمعی از مداحان اهل‌بیت، با اشاره به برخی ابعاد والای شخصیت حضرت صدیقه کبری ازجمله حرکت‌های اجتماعی و خدمت بی‌منت به مردم، هیات‌ها را کانون جهاد عظیم تبیین دانستند و تاکید کردند: «هیات‌ها باید محل روشنگری و پاسخ متقن و صحیح به سوالات روز جامعه به‌ویژه نسل جوان باشد.» ایشان، نقش و کارآیی هیات‌ها را در مقاطع مختلف به‌ویژه دوران انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، بزرگ و بسیار تاثیرگذار خواندند و افزودند: «براساس فرمایشات ائمه اطهار، هیات کانون جهاد عظیم تبیین و روشنگری است.» با حنیف طاهری، مداح هیات عبدالله‌ابن‌حسن(ع) درخصوص بیانات روز گذشته رهبر انقلاب گفت‌وگو کردیم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.

درباره شعرها و مضامین و نوآوری قبلا صحبت‌هایی شده بود، اما امروز رهبری در دیدار با مداحان، نکته‌ای را بیان کردند که هیات‌ها کانون جهاد تبیین و روشنگری باشند. به‌نظر شما سازوکار طراحی این جنس اقدامات در هیات‌های مذهبی به چه شکل است و اساسا این امکان وجود دارد؟

طبیعتا باید در ذات هیات‌ها باشد. جهاد تبیین چون از سیره اهل‌بیت است، رهبری نیز اشاره کردند امیرالمومنین(ع) و امام‌حسن مجتبی(ع) و سیدالشهدا(ع) جهاد با شمشیر داشتند و جهادی که همه ما در ذهن داریم این سه بزرگوار داشتند و جهاد تبیین برای ائمه بعدی بوده است؛ یعنی از حضرت سجاد(ع) تا حضرت امام‌حسن عسگری(ع) این مساله جهاد تبیین وجود داشت. چه دلیلی داشت این معصومین به شهادت برسند و برخی از ائمه در سنین جوانی شهید شوند و برخی از ائمه در سیاهچال‌ها زندانی باشند؟ این همان جهادی است که رهبر انقلاب، تعبیر جهاد تبیین را دارند. اگر هیات‌های ما ذاتا این جهاد تبیین را نداشته باشد، از سیره اهل‌بیت دور است. این کاری بود که اهل‌بیت سالیان سال انجام دادند و به‌خاطر این جهاد به شهادت رسیدند. فکر می‌کنم راه جهاد تبیین باز شدن باب گفت‌وگو در هیات است. هم ازجانب مستمع و هم مدیران هیات‌ها و هم مداحان و واعظان. باید بحث گفت‌وگومحوری چه در زمانی که جلسه برگزار می‌شود و چه در شکل‌های مختلف در هیات باشد. باب فقهی و معارف اسلامی و... منظور است. آقا در بخشی از صحبت‌های امروز اشاره کردند هیات باید محل بیان معارف و مفاهیم معارفی باشد که سوالات جوانان را پاسخ دهد. جوانان سوالات اصولی معارفی دارند و همچنین رهبری اشاره داشتند این سوالات هم پاسخ داده شود و هم جایی برای اندیشیدن باشد. این کار هیات است. همه اینها را کنار هم بگذاریم در تصویر جهاد تبیین می‌توان گنجاند.

از گفت‌وگو صحبت کردید. به‌تعبیر شما بخشی از جهاد تبیین یعنی اینکه واعظان و مداحان اهل‌بیت از حالت متکلم‌وحده بودن خارج شوند و الزاما قرار نیست یک نفر در این جهاد تبیین گوینده باشد و بقیه شنونده باشند. درست است؟

حتما منظور این نیست که یک نفر گوینده و بقیه شنونده باشند. به‌نظرم رهبری از این صحبت بحث دیگری مدنظر دارند. بارها آقا درباره اهمیت این تبیین صحبت کرده‌اند. منتها بخشی که مدنظر آقاست، تحولی است که باید در هیات‌های ما ایجاد شود. به‌نظر من حضرت آقا منظوری دارند که آن تحول در هیات است؛ یعنی تحولی که بتواند پاسخ روز جوانان را بدهد. مسائلی که برای جوانان مورد سوال است، چه درباره معارف اسلامی و چه در اصول، این سوالات را باید هیات جواب دهد که به‌نظرم این جواب دادن نیاز به تبیین دارد. این یک جهاد بزرگ است. به همین دلیل حضرت‌آقا این اندازه درباره جهاد تبیین صحبت می‌کنند. مسائل روز جمهوری اسلامی که لازمه آن ورود خیلی از متخصصان به این عرصه است. به این معنا که اگر جوانان سوالی درباره جمهوری اسلامی، عدالت و... دارند تبیین شود و حتی این را می‌توان در سیره اهل‌بیت دریافت کرد که پاسخ‌دهنده به سوال روز جوانان بودند. مداح چه در شعر خود، چه در نگاه تاریخی می‌تواند این جواب‌ها را بدهد. به‌نظر من جهاد تبیین و صحبتی که آقا داشتند که هیات باید محلی برای پاسخگویی به مسائلی درباره مسائل اسلامی، مسائل اصولی جوانان و... باشد با هم گره خورده است و از هم جدا نیست.

آیا مطالبه‌ای هم در این مورد وجود دارد؟ آیا مداحان ما هم به همان نسبت میزان مطالعات و آگاهی خود را باید افزایش دهند؟

دقیقا همین‌طور است.

 زبان نسل امروز و بحث محتوا و... باید در این جهاد لحاظ شود. با تکیه بر آنچه قبلا می‌دانستند این جهاد تبیین اتفاق نمی‌افتد یا بد یا دیر اتفاق می‌افتد.

حتما همین‌طور است. اتفاقا این موردی است که آقا امروز بدان اشاره کردند. هر صحبت آقا سلسله‌وار باید کنار هم چیده شود و نتیجه درستی از آن گرفته شود، چون همین مطلبی که عنوان می‌کنید، صحبت بعدی آقاست. این کار می‌طلبد که مطالعه زیاد شود، نگاه به دیوان‌های شعر زیاد شود، نگاه به تاریخ زیاد شود، چون این را باید در اعماق تاریخ ببرید و باید بدانید و مطالعه کنید و از آن آگاه باشید. رهبری تاکید داشتند این بحث مطالعه همه‌گیر شود و در جامعه مداح به‌صورت عمومی راه بیفتد. به‌خاطر همین هم من و هم جوانی که از من مطالبه دارد باید مطالعه کنیم. باید بتوانیم به زبان جوان با او صحبت کنیم و از پس سوالات او برآییم.

و دیگر این فرآیند تبیین با لحن و زبان گذشته، اتفاق نمی‌افتد.

درست است. باید تغییر و تحول ایجاد شود.

خروجی جهاد امروز را چه زمانی می‌توان دید؟ کوتاه‌مدت جواب می‌دهد یا درباره نسل‌ها صحبت می‌کنیم؟

ما مطمئنا اگر به همان نگاه گذشته پیش برویم و به این صحبت‌ها توجه نکنیم، نسل امروز نسبت‌به نسل گذشته چقدر مطالبه‌گری بیشتری در همه زمینه‌ها دارد؟ خیلی متفاوت است. حتما در نسل‌های بعدی هم متفاوت است و همین‌طور دومینووار این نسل‌ها مطالبه‌گری متفاوتی در مسائل مختلف اعم‌از مسائل معارفی، مسائل روز، مسائل سیاسی، اجتماعی، بحث‌های عدالتی و... دارند. پس به‌نظرم این بخش کوتاه‌مدت نیست، بلکه بلندمدت است، منتها می‌توان یک برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت هم داشت. این برنامه‌ریزی به‌عهده ارگان‌های مرتبط با کار به‌تنهایی نیست. آنها برنامه و طرحی دارند و درست است، اما بخشی است که از عهده هیات‌ها برمی‌آید و همان‌طور که در زمینه‌های مختلف فعال هستند در این زمینه نیز فعال شوند و هیات‌ها باید خودجوش ورود کنند.

این بخش خودجوش عوارضی هم دارد؛ نظم را از بین می‌برد یا ساختارمندی را از بین می‌برد. این خودجوش بودن چطور می‌تواند نظم و چهارچوب داشته باشد؟

به‌نظر من باید مسئولان جلسات به این برسند که تحول را باید شروع کنند. تحول در رسانه خوب است، تحول در شکل‌های ظاهری در کارهایی برای جوانان خوب است، منتها تحولات فرهنگی را چون به چشم نمی‌بینیم و بازخورد زودهنگام ندارد، کمی کار سخت است. درباره این در جایی صحبت نمی‌شود و بازار چندان داغی ندارد. به همین دلیل نگاه تحولی ما به این مساله نیست و این اشتباه است. منظور من از خودجوش بودن این است که یک فکر و سیاستی باشد که جماعتی که هیات را اداره می‌کنند، به این برسند که ما احتیاج داریم در این زمینه فعال باشیم و تحول هیات را در این زمینه ببینیم. جهاد تبیین و این مسائلی که باید اتفاق بیفتد نیازمند این است که بدانیم احتیاج به مساله‌ای داریم که بخواهیم پاسخگوی خیلی از مسائل در زمینه‌های مختلف برای نسل جوان باشیم که در هیات می‌آیند و شروع این می‌تواند خودجوش باشد. منظورم با هر سبک و هر مدل کار کردن نیست؛ رسیدن به بلوغ فکری است که باید بشناسیم و احساس نیاز کنیم. بسیاری از ما درباره این مساله احساس نیاز نمی‌کنیم. باید طوری شود که به این تشنگی و احساس نیاز برسیم که زمینه‌های بعدی فراهم شود؛ یعنی ما خود یک مطالبه‌گر از ارگان‌ها یا سازمان‌هایی شویم که مرتبط با این قضیه هستند و بگوییم ما احساس نیاز می‌کنیم و شما کمک کنید و ساختاری بدهید و طرحی برای آن داشته باشید.