پلتفرم مبارزه تغییر کرده است

درخصوص اهمیت جهاد تبیین با علی سرلک، عضو هیات‌علمی دانشگاه هنر به گفت‌وگو پرداختیم.

در یک سال اخیر، مقام‌معظم‌رهبری تاکید بسیاری بر جهاد تبیین داشته‌اند. دیروز در دیدار با مداحان نیز بر این مساله تاکید کردند. به نظر شما این تاکید ایشان بر جهاد تبیین به چه علت است؟

جهاد عبارت است از آن خیزش مومنانه و با همه امکانات در برابر جبهه‌ای که روبه‌روی ما هست. گاهی اوقات این جبهه، جبهه نظامی ا‌ست، گاهی جبهه اقتصادی ا‌ست، گاهی جبهه فرهنگی و... هرکدام از اینها هم ممکن است میدان‌ها و آوردگاه‌های متناسب با خودشان را داشته باشند. جهاد تبیین به این معناست که در جبهه مقابل یک عملیات روانی پیچیده درحال جریان است و با یک پروپاگاندای به‌‌واقع همه‌جانبه روبه‌رو هستیم. در همین راستا خاطرم هست، رهبر معظم انقلاب سال‌ها پیش در دهه 80 یا 70 از اصطلاحی به نام شارلاتانیزم خبری یا شارلاتانیزم رسانه‌ای استفاده می‌کردند. که بالاخره طرف مقابل، جبهه مخالفان و معاندان با به‌کارگیری ابزارهای رسانه‌ای تاثیرگذار، جعل، تحریف، ساختن روایت‌ها و ماجراهای متفاوت بتواند هم در ذهن و باور مسئولان، هم در ذهن و باور مردم خطای محاسباتی به وجود بیاورد. به همین خاطر چون آن‌طرف جنگ‌جهانی رسانه‌‌ای بزرگی روبه‌روی ماست، در برابر این جنگ لازم است مجاهدان خودی سنگرهای خود را متناسب با نقطه‌ نزاع تنظیم کنند. دشمن با پلتفرم‌های جدید خود به میدان آمده است و با تحریف و گرته‌برداری‌های ناقص و جهت‌دار از مفاهیم و مضامین باعث شده یک جبهه بزرگ جنگ رسانه‌ای روبه‌روی ما گشوده شود، به این خاطر کسانی که مخاطب دارند و در برابر خود گوش‌های شنوا می‌بینند، مانند استادان، مداحان، سخنرانان، چهره‌های رسانه‌ای و... باید از این ظرفیت بزرگی که در اختیارشان هست، در جهت تبیین و روشنگری استفاده کنند، درست مانند دفاع مقدس. همان‌طور که در زمان 8 سال جنگ نیز انواع و اقسام قشرها در میدان بودند تا نگذارند دشمن برنده میدان نبرد شود. در شرایط فعلی نیز همین اقتضائات وجود دارد و در این نبرد کسانی که تریبون‌های بزرگ‌تری دارند، طبیعتا وظیفه‌ بزرگ‌تری نیز دارند.

دیروز رهبری بر این تاکید کردند که هیات‌، کانون جهاد تبیین است. به نظر شما علت اطلاق عنوان کانون جهاد تبیین بر هیات‌ها به چه علت است؟ هیات‌ها چه ویژگی‌هایی دارند که باعث می‌شود کانون این جهاد واقع بشوند؟

هیات‌‌های مذهبی از دیرباز یکی از کانون‌های تاثیرگذار بر مردم بوده‌اند و طبیعتا در پیشانی جبهه خودی نیز کسانی حضور دارند که پرورش‌یافته هیات مذهبی هستند. کسانی که در مراسم‌ مدح و عزای اهل‌بیت(ع) تکلیف خود را پیدا کرده‌اند، هیات‌های مذهبی یک قدرت بالفعل و یک لشکر همیشه آماده‌اند برای تحقق آرمان‌های اسلام عزیز و آرمان‌های حضرات آل الله. به همین دلیل مخاطب اصلی جهاد تبیین هیات‌های مذهبی است، اگر هیات‌ها وظایف خود را به‌خوبی بشناسند، یک بارانداز فکری و روحی مناسبی برای قشرهای مختلف جامعه خواهند بود.

به‌عنوان مثال در ماجرای ظهور داعش ملعون، آن قشری که توانست این فتنه صهیونیستی را شکست دهد در سوریه و عراق مدافعان حرمی بودند که همگی هیاتی بودند. این تجربه ثابت می‌کند که هیات‌ها قدرت بالفعلی هستند برای برطرف کردن مشکلات و تهدیدهای مردم.

به‌عنوان سوال آخر، به نظر شما هیات‌های مذهبی باید چه اقداماتی در جهت توانمندتر کردن خودشان در این جهاد تبیین انجام دهند؟

در این رابطه چند پیشنهاد دارم: نخستین پیشنهاد، موضوع مهم کتابخوانی و پرمطالعه بودن است. به هرحال کسی که می‌خواهد در فضای مجازی حضور موثر داشته باشد باید مطالعه‌اش نیز بیشتر باشد. پیشنهاد دومم مربوط می‌شود به تشکیل هسته‌های گفت‌وگومحور. در یک هیات 300 تا 500نفره همگی علاقه و امکان حضور در این هسته‌ها را ندارند، اما حدود 30 نفر می‌توانند هسته‌های گفت‌وگومحور را تشکیل داده تا در آن با برگزاری جلسات ثابت و با حضور استادان و کارشناسان درباره مسائل روز به بحث و گفت‌وگو بپردازند. پیشنهاد سوم بنده اشراف بر مسائل محتوایی است، حتما نیاز است در جهاد تبیین اخلاق و انصاف رعایت شود، باید صادق باشیم؛ زیرا تیغ کند دروغ می‌تواند ما را در جهاد تبیین زمین‌گیر کرده و به شکست بکشاند. باید صادقانه حرف زد، ضعف‌ها را باید پذیرفت و نباید اشکالات را توجیه کرد. به قول مرحوم صفایی‌حائری، «توجیه، حماقت است و تضعیف، جنایت است و تکمیل، رسالت؛ وظیفه همگی ما تکمیل است؛ نه تضعیف خوبی‌ها و نه توجیه خرابی‌ها، بلکه تکمیل رسالت ماست.»

در همین رابطه یک بعد مهم اشراف محتوایی در جهاد تبیین مربوط می‌شود به ایجاد فضای مثبت‌اندیشی و امیدآفرینی. ما نباید از ظرفیت‌های بزرگ موجود غفلت کنیم. درعین اینکه اهل نقد و نکته‌سنجی هستیم درنهایت باید به افق‌های دیگر و گام بعدی نیز فکر کنیم و برای حل مشکلات راه‌حل داشته باشیم. اشراف به تکنیک‌های فرمی یکی دیگر از موارد مهم در جهاد تبیین است، باید در این جهاد خوب و تاثیرگذار حرف زد و راه و روش‌های خوب حرف‌زدن را آموخت. باید از ابزارهای گرافیکی و هنری به معنای اعم خود در رساندن بهتر پیام استفاده برد. برای تاثیرگذاری در مخاطب علاوه‌بر محتوا، فرم و شکل آن نیز مهم است.

مورد مهم دیگر مساله‌ داشتن استراتژی است. خدا رحمت کند حاج‌قاسم عزیز ما را، ایشان همیشه می‌فرمود اتحاد ما باید حول محور دشمن باشد، یعنی باید دشمن اصلی را بشناسیم، دنباله‌روهای دشمن و اذنابش را تشخیص دهیم و برای مقابله با آنها استراتژی داشته باشیم. زیرا در این جهاد مدیریت امکانات مهم است و باید در مبارزه با دشمن نقطه‌زنی کرد و اولویت‌سنج بود و در پایان به سیاق آیه شریفه‌ «و تواصوا بالحق و تواصوا بالصبر» کسانی که وارد این عرصه شده‌اند باید خدا را درنظر بگیرند، نه منافع شخصی و حزبی را، تا درنهایت ثمره‌ این جهاد خالصانه نیز با پیروزی جبهه حق همراه باشد.