بازیار، مدیر طرح پیاده‌سازی فناوری ملی سامانه حملونقل ریلی پرسرعت:
محمدحسن بازیار، مدیر طرح پیاده‌سازی فناوری ملی سامانه حملونقل ریلی پرسرعت درباره طرح اصلی این پروژه گفت: «این طرح ایجاد فناوری برای ساخت حملونقل ریلی پرسرعت بوده است نه اینکه خط معینی بین دو شهر ساخته و بعد از آن اجرا شود. یعنی اینکه در کشور صاحب تکنولوژی و فناوری شویم که بتوانیم خط و ریل ایجاد کرده و دانش تولید کنیم، واگن و متعلقات وابسته به آن را در داخل کشور تولید کنیم تا به‌عنوان لایسنس یا امتیازی برای ایران در این حوزه باشد. عنوان کلی طرح به این صورت بود. قرار بود اگر لازم شد از کشور خارجی کمک بگیریم. در داخل هم، بعضی از این کارخانه‌های تولید واگن‌سازی -پرسرعت نیستند- به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که بعد از مدتی کشور صاحب علم در این حوزه شود. تا حد زیادی در این حوزه پیشرفت داشتیم و فعالیت‌های مفیدی در داخل انجام شد. حتی با شرکتی خارجی در این خصوص قرارداد بسته شد تا بتوانیم فعالیت‌ها را در ایران با حمایت این شرکت انجام دهیم. اما متاسفانه وقتی این پیشنهاد را از طرف شرکت خارجی به مسئولان مطرح کردیم، همزمان با تغییر دولت بود و دولت جدید بر سر کار آمده بود و مایل نبودند در این پروژه‌ها سرمایه‌گذاری کنند. به همین دلیل متوقف شد.» وی در ادامه درباره روند کلی این پروژه توضیح داد: «تصویب این پروژه برای سال 89 است و در سال 92 برخی دوستان اعتقاد به چنین طرحی نداشتند، بنابراین متوقف شد. البته توقف فقط از لحاظ حمایت‌های مالی بود. با این حال در دانشگاه علم‌وصنعت که محور این پروژه بود، همچنان تا حدود سال 94 و 95 پژوهشگران براساس علاقه و انگیزه‌ای که داشتند، پروژه را جلو بردند. ولی بعد از آن به دلیل عدم‌دریافت بودجه و نبستن قرارداد با شرکت خارجی، پروژه متوقف شد. فعالیت‌هایی که مربوط به نیروهای داخلی بود بیشتر براساس علاقه و مسئولیت‌پذیری، بدون دریافت هیچ‌گونه دستمزدی انجام می‌شد. اما شرکت خارجی بدون پرداخت حق‌الزحمه کار نمی‌کرد و تا دوسال توانستیم به‌صورت نصفه‌ونیمه با آنها سر کنیم؛ بعد از این مدت کاملا پروژه متوقف شد.»
بازیار درباره پیشرفت این طرح تا امروز گفت: «خوشبختانه با فعالیت‌هایی که انجام داده بودیم موفق شدیم در داخل کشور نیروهایی در این زمینه تربیت کنیم و علمی به دست بیاوریم و تحقیقاتی مکتوب و مدون کنیم. درحال حاضر هر زمان که به ما اعلام شود، بناست از این پروژه حمایت شود. از جایی که پروژه متوقف شد می‌توانیم کار را ادامه دهیم. به‌علاوه اینکه در این سال‌ها فعالیت‌هایی در این مورد انجام شد، به این صورت که بعضی از دانشجوها و اساتید در دانشکده‌های مختلف، کارهای تحقیقاتی و پژوهشی انجام دادند. بنابراین از زمان توقف این طرح در داخل کشور کمی پیشرفت داشته است و بعد از حمایت‌های مالی از جایی که پروژه متوقف شد، ادامه می‌دهیم.»
از لحاظ علمی مشکلی برای رسیدن به تکنولوژی قطارهای پرسرعت نداریم
او در ادامه اضافه کرد: «از لحاظ علمی مشکلی وجود نداشته است و تنها مشکل بحث بودجه است و ما پیشرفت‌های خوبی در این زمینه داشتیم، حتی تصمیم براین بود واگنی در داخل کشور ساخته شود و به خارج از کشور برده و تست شود و در داخل کشور که در خط اصفهان- تهران که در آن زمان درحال ساخت بود، راه‌اندازی شود. به این دلیل که مشخص شود این فناوری را داریم تا بعد از آن به سراغ تولید انبوه برویم.»
مدیر طرح پیاده‌سازی فناوری حملونقل ریلی پرسرعت با اشاره به اعتقاد داشتن به تولید ملی افزود: «شماری از کارها، بنیادی و اعتقادی و فلسفی است. ما باید اعتقاد به تولید ملی داشته باشیم. اعتقاد به اینکه خودمان می‌توانیم توان علمی و فنی و اجرایی را برای ساخت داشته باشیم. برخی مسئولان می‌گویند چرا تولید کنیم وقتی می‌توان بدون دردسر از خارج از کشور خریداری و با هزینه کمتر وارد کشور کرد. اما ما اعتقاد داریم بعضی از پروژه‌های بنیادین مهم باید در داخل کشور اجرا شود. زیرا صاحب فناوری و تکنولوژی باید در داخل کشور باشد تا اگر درموردی نیاز فوری وجود داشت از واردات بی‌نیاز باشیم. البته که برای اجرای پروژه نیاز به بودجه است اما مساله اصلی اعتقاد به پروژه‌های درون‌زا با فناوری‌های داخلی و در حد استانداردهای جهانی و با قابلیت صادرات به کشورهای خارجی است.»
تحریم‌ها اجازه واردات قطار پرسرعت به ایران را نمی‌دهد
وی درباره نتیجه این طرح گفت: «درحال حاضر قطار پرسرعت در دنیا از اهمیت بالا و آینده مهمی برخوردار است. کشورهای پیشرفته و نیمه‌پیشرفته هرجایی که بخواهند خط ریلی مسافری بسازند از نوع قطار پرسرعت است. چون از نظر اقتصادی در درازمدت باصرفه‌تر است. ما اگر بخواهیم فناوری قطار پرسرعت را از کشورهای دیگر وارد کنیم به لحاظ تحریم‌ها نمی‌توانیم. باید این فناوری در داخل کشور تولید شود. با تولید این فناوری در داخل کشور چند اتفاق مهم رخ می‌دهد؛ اول اینکه برای تعداد زیادی از افراد اشتغالزایی می‌شود، دوم برای ساخت این فناوری دیگر نیازی به ارز هنگفت نیست و بعد از چندین سال وقتی خط‌تولید راه افتاد می‌توانیم به کشورهای دیگر صادر کنیم و درآمدزایی داشته باشیم. بنابراین با یک برنامه‌ریزی درست هم می‌توان داخل را بی‌نیاز کرد و هم از این طریق با صادرات به درآمدزایی خوبی رسید.»
با بهانه‌های مختلف در روند کار سنگ‌اندازی می‌کردند
بازیار درباره عملکرد مسئولان در این حوزه گفت: «زمانی که ما این پروژه را شروع کردیم مقاومت‌های زیادی وجود داشت. با استدلال‌های ضعیفی مثل «این تکنولوژی فایده‌ای ندارد»، «بودجه زیادی را می‌طلبد»، «فعلا نیازی به آن نیست و کارهای مهم‌تری داریم» جلوی کار سنگ‌اندازی می‌کردند. اما امروز بسیاری از مسئولان مشتاق هستند و به این درک رسیده‌اند که نیاز آن وجود دارد. می‌دانند که آینده حملونقل ما هوایی یا دریایی یا خودرویی نیست بلکه بیشتر معطوف بر حملونقل ریلی است. قطار پرسرعت است که به مترو متصل می‌شود تا بتوان به استان‌های دیگر سفر کرد. در مسافت بین‌شهری ما با استانداردهای جهانی بهترین راه سفر فقط با حملونقل ریلی (قطار پرسرعت) است.»
مسئولان به خرید اجناس خارجی تمایل بیشتری دارند تا حمایت از دانشگاه‌ها
او افزود: «از لحاظ اقتصادی نیز رسیدن به قطار پرسرعت کار عاقلانه‌ای در حملونقل ریلی است. مسئولان سابق ما دید طولانی‌مدت و کلان نداشتند که آینده‌نگری کنند ولی الان نیمی از مسئولان وقتی از این موارد صحبت می‌کنیم، سکوت می‌کنند و مخالفتی ندارند اما اینکه تا چه حد حمایت و پشتیبانی کنند و باعث شوند پروژه‌ای پیشرفت کند بستگی به موارد دیگری دارد. اما در کشور ما به نظر می‌رسد مسئولان تمایل به خرید اجناس خارجی دارند.» وی درباره دلیل تمایل مسئولان به خرید اجناس خارجی گفت: «زدن کارخانه و فراهم کردن فناوری خیلی سخت‌تر از وارد کردن جنس و فناوری از خارج است. اینکه شبانه‌روزی مطالعه و تلاش کنید تا فناوری ایجاد کنید و بعد این فناوری را تبدیل به جنس کنید، خیلی تفکر و تعقل بیشتری می‌طلبد و ریسک بالایی هم دارد. ممکن است هزینه و زمان صرف‌شده بازنگردد. بین این دو انتخاب که کارخانه و نیروی کار فراهم کنیم یا اینکه جنس را وارد کنیم هرکدام که راحت‌تر است برنده می‌شود. ما باید دیدگاه مسئولان را تغییر دهیم و مقررات و قوانین را ساده‌سازی کرده و کسانی که مایل به تولید هستند را تشویق کنیم. متاسفانه سیستم کلی کشور ما در حالت تشویق تولید نیست. این دیدگاه هنوز بین مسئولان جا نیفتاده است.»
مطالب پیشنهادی
