حسین امیرعبداللهیان، وزیر امورخارجه کشورمان روز گذشته در سفری از پیش اعلام‌نشده به مسقط پایتخت عمان سفر کرد. امیرعبداللهیان در بدو ورود به مسقط اظهار امیدواری کرد توافق چهارجانبه‌ای که در گذشته بین ایران، عمان، ترکمنستان و ازبکستان برای احیای خط ترانزیت ایجاد شده بود را در این سفر بتواند پیگیری کند. امیرعبداللهیان بیش از این درمورد اهداف سفر یک‌روزه خود به عمان توضیح نداد، اما احتمال می‌رود در فرامتن حضور وی در مسقط و دیدارش با مقامات عمانی بار دیگر مساله میانجیگری عمان بین ایران آمریکا و انتقال پیام آمریکایی‌ها توسط پادشاه این کشور همزمان با پیشرفت مذاکرات هسته‌ای در وین مطرح باشد.
طی سال‌های گذشته، آمریکایی‌ها نیز همواره پیام‌های مهم و محرمانه خود را ازطریق عمان به گوش سران جمهوری اسلامی رسانده‌اند. کشور عمان نیز در نقش یک میانجی همواره سعی داشته است برای حل مناقشات مختلف و مهم میان ایران و آمریکا ارتباط برقرار کند. مهم‌ترین این میانجیگری‌ها بازمی‌گردد به حدود یک‌دهه قبل. بنابر خاطرات علی‌اکبر صالحی، وزیر خارجه وقت دولت دهم، در سال‌های پایانی دولت محمود احمدی‌نژاد، باراک اوباما که برای پیروزی مجدد در انتخابات آمریکا نیاز به یک دستاورد بزرگ بین‌المللی داشت، دست روی پرونده هسته‌ای ایران گذاشت و ازطریق عمان پیامی برای جمهوری اسلامی ارسال کرد مبنی‌بر تمایل آمریکا به مذاکره دوطرفه با ایران برای حل مناقشه هسته‌ای.

این پیام اوباما ابتدا ازسوی وزارت خارجه دولت دهم جدی گرفته نشد، اما بعد از تکرار مجدد آن ازسوی آمریکا، وزارت خارجه ایران نیز ازطریق دولت عمان برای اوباما پاسخ فرستاد مبنی‌بر اینکه اگر آمریکا برای حل مساله هسته‌ای جدیت دارد، در نخستین اقدام، حق غنی‌سازی ایران را به‌رسمیت بشناسد. آمریکایی‌ها در جواب اعلام کردند حاضریم حق غنی‌سازی ایران را به رسمیت بشناسیم! بعد از دریافت این اظهارنظر ازسوی دولت اوباما، صالحی وزیر خارجه وقت ایران از سران عمان می‌خواهد برای بررسی دقیق‌تر پیشنهاد آمریکایی‌ها، پادشاه عمان  نامه‌ای خطاب به رهبر ایران بنویسد و ماوقع پیشنهادهای آمریکا و آمادگی عمان برای واسطه‌گری را شرح دهد. سلطان قابوس نیز این نامه را می‌نویسد. آیت‌الله خامنه‌ای بعد از دریافت نامه بنابر گفته‌های صالحی معتقد بودند «نمی‌توانیم به آمریکایی‌ها اعتماد کنیم؛ باتوجه به خلف وعده‌ای که می‌کنند، تجربه بدی از آنها داریم. آنها هیچ‌وقت پایبند به عهد و پیمان نبودند.» اما برخلاف اظهارات ایشان، وزیر خارجه وقت دولت دهم اعتقاد داشت برای اتمام حجت با آمریکایی‌ها در فضای بین‌الملل هم که شده است باید در این زمینه اقدامی کرد. بعد از طرح این گزاره ازسوی صالحی، رهبر انقلاب نیز با آغاز مذاکرات در عمان به شرط رعایت مواردی ازجمله اینکه «گفت‌وگو با آمریکا فقط باید بر سر مسائل هسته‌ای صورت گیرد» و مذاکره فرسایشی و «مذاکره برای مذاکره» نشود و در همان جلسات اول به نتیجه برسد، موافقت می‌کنند. بدین ترتیب با ابتکار و میانجیگری کشور عمان در سال‌های ابتدایی دهه90 و پیش از آغاز دولت روحانی پایه مذاکرات هسته‌ای مستقیم میان ایران و آمریکا گذاشته می‌شود؛ مذاکراتی که نهایتا در دولت روحانی به توافقنامه برجام در سال 94 ختم شد.

اکنون نیز احتمال می‌رود عمان همزمان با تداوم مذاکرات هسته‌ای میان ایران و کشورهای 1+4 در وین یعنی تمامی کشورهای منعقدکننده برجام به‌جز آمریکا، به‌دنبال میانجیگری و انتقال پیام آمریکایی‌ها به دولت رئیسی باشد. در ادامه گزارش امروز «فرهیختگان» به‌سراغ سه‌نفر از کارشناسان و تحلیلگران مسائل بین‌الملل و خاورمیانه رفته و از آنها پیرامون احتمال میانجیگری مجدد عمان میان ایران و آمریکا سوال کرده‌ایم. متن این گفت‌وگو‌ها را در ادامه می‌خوانید.

در همین رابطه مطالب زیر را بخوانید:

فعالیت دیپلماتیک ایران به‌طور غیرمستقیم بر مذاکرات اثرگذار است (لینک)

میانجیگری عمان در دور هشتم مذاکرات مفید بوده است (لینک)

سفر به عمان در راستای کاهش اختلافات ایران با اتحادیه اروپا و آمریکاست (لینک)