سارا طاهری، روزنامه‌نگار: برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی بستری را فراهم می‌کند تا به‌نوعی تضارب‌آرا در دانشگاه‌ها شکل گرفته و فضای گفت‌وگو بیش از گذشته بین دانشجویان دنبال شود. همان موضوعی که مقام‌معظم‌رهبری نیز به دفعات بر آن تاکید کرده‌اند. به همین دلیل معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی سال گذشته اولین رویداد کرسی‌های آزاد‌اندیشی را در این دانشگاه برگزار کرد تا فضای گفتمان و تضارب‌آرا در دانشگاه باز شده و زمینه برای اظهارنظر آزادانه دانشجویان فراهم شود.  حالا امسال دومین رویداد ملی رقابت تیم‌های دانشجویی در کرسی‌های آزاداندیشی با عنوان «اندیشه برتر» توسط معاونت فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی در واحدهای سراسر کشور در دو سطح استان و کشوری به‌صورت مجازی و حضوری با اهدافی مثل تضارب‌آرا میان تفکرات متکثر برای حل مسائل کشور، ایجاد محیط مطلوب برای بیان آزادانه و مسئولانه اندیشه‌ها در دانشگاه، ارتقای فرهنگ نقدپذیری، تفکر خلاق، نقاد و ایجاد شور و نشاط میان دانشجویان، تمرین و تقویت فعالیت‌های گروهی منسجم و هدفمند و تقویت ‌انگیزه‌های ارتقای دانش و آگاهی در میان دانشگاهیان و ایجاد بستر مناسب برای تشویق و زمینه‌سازی فرآیند تولید علم برگزار می‌شود.

مسئولیت اجرای رویداد ملی در واحدهای دانشگاهی برعهده معاونت فرهنگی و دانشجویی واحد و در واحدهای مراکز استان برعهده معاون فرهنگی و دانشجویی است. واحد دانشگاهی موظف است جلسه و کارگاه آموزشی توجیهی برای متقاضیان برگزار کند و شیوه‌نامه اجرایی رویداد ملی و دستورالعمل اجرایی برگزاری کرسی‌های آزاداندیشی را تشریح کند و دراختیار شرکت‌کنندگان بگذارد تا در چهارچوب قوانین و مقررات ابلاغی فعالیت کنند.

نظام موضوعات رویداد ملی شامل موضوعات کلی و زیرموضوعات است. موضوعات اصلی عبارتند از فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی. انتخاب «زیرموضوعات» از اساسی‌ترین وظایف شورای علمی رویداد ملی است. این شورا موظف است فهرست کاملی از زیرموضوعات هر دوره را پیش از شروع ثبت‌نام رویدادها تهیه کرده و به شورای سیاستگذاری اعلام کند. زیرموضوع نباید چنان تخصصی باشد که قابلیت بحث عمومی را از دست بدهد و برای مخاطب عام قابل‌درک نباشد.

ضوابط تشکیل تیم‌ها نیز به این صورت است که اعضای هر تیم، متشکل از چهار دانشجو از هر رشته و مقطع تحصیلی است که در آن نیمسال مشغول تحصیل هستند. هر تیم دارای یک سرگروه است که تمام ارتباطات دبیرخانه با تیم‌ها از طریق سرگروه صورت می‌گیرد. در مرحله استانی به کشوری ترکیب تیم‌ها در مقایسه با ترکیب اولیه نباید بیش از 50 درصد تغییر کرده باشد. افراد جایگزین باید حتما دانشجو باشند.

 2هزارو‌700 تیم در جشنواره کرسی‌های آزاداندیشی شرکت کرده‌اند

علیرضا زارع‌شهرآبادی، مدیرکل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درخصوص جزئیات جشنواره کرسی‌های آزاد‌اندیشی سخن گفت. او با بیان اینکه سال گذشته اولین جشنواره و رویداد ملی برگزار و 1456 تیم در قالب تیم‌های چهارنفره در این جشنواره شرکت کردند، اضافه کرد: «برگزاری این جشنواره باعث شد مسئولیت دانشگاه آزاد اسلامی بیشتر شود و منجر به دیده شدن این دانشگاه شد.»  او اضافه کرد: «بنابراین امسال با توان و‌ انگیزه بیشتری وارد کار شده و تاکنون حدود دوهزار و 700 تیم در این جشنواره شرکت کرده‌اند؛ یعنی تقریبا شاهد افزایش دوبرابری تیم‌ها در این جشنواره هستیم. درحال حاضر مهلت ثبت‌نام برای شرکت در این جشنواره به پایان رسیده و دوهزار و 700 تیم در قالب تیم‌های چهارنفره یعنی دو سخنران و دو پژوهشگر ثبت‌نام کردند.»

 امسال بحث کیفی‌سازی کرسی‌های آزاد‌اندیشی به‌طور ویژه دنبال شد

مدیرکل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه با بیان اینکه امسال بحث کیفی‌سازی کرسی‌های آزاد‌اندیشی به‌طور ویژه دنبال شد، اظهار کرد: «قرار بر این شد تا تیم‌های شرکت‌کننده از دو جنبه توانمند شوند؛ اول جنبه محتوایی و دوم جنبه ساختاری. کرسی‌های آزاد‌اندیشی امسال در چهار محور سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی برگزار می‌شود؛ در جنبه محتوایی چهار سرفصل آموزشی تعریف شد.»  زارع‌شهرآبادی تصریح کرد: «قرار بر این نیست که شرکت‌کنندگان اجباری داشته باشند تا در این فضا شرکت کنند بلکه صرفا برای کسانی که تمایل دارند کارگاه‌هایی برگزار می‌شود. کارگاه‌ها در هر محور برمبنای چهار سرفصل برگزار می‌شود که یک‌سری مبانی خواهد داشت. به‌طور مثال برخی مبانی اقتصاد اسلامی گفته می‌شود و درمقابل آن نیز برخی را مبانی نظام سرمایه‌داری می‌گوییم. دو محور نیز در چهار محور دیگرمان گفته می‌شود؛ اول اسناد بالادستی و قانون اساسی است؛ به‌طور مثال گفته می‌شود در حوزه اقتصاد چه اسناد بالادستی وجود دارد که افراد بتوانند به آن رجوع کنند.»  او اضافه کرد: «یا به‌طور مثال در فضای قانون اساسی گفته می‌شود چه ظرفیت‌هایی در حوزه اقتصادی وجود دارد که مغفول مانده است؟ هدف‌مان این است که دانشجو، با فضایی که قرار است در آن حوزه مناظره کند، آشنا شود. همچنین در فضای آموزشی، بحث فن بیان و اصول گفت‌وگو مطرح است.

فن بیان و اصول گفت‌وگو یک مهارت است؛ یعنی صرفا ما نمی‌خواهیم در بحث آمار و تعداد شرکت‌کنندگان تکیه کنیم بلکه می‌خواهیم دانشجو هم از نظر محتوا و هم فن بیان قوی و توانمند شده و بتواند اصول گفت‌وگو را نیز در فضا رعایت کند.»  او در ادامه درخصوص اهداف برگزاری کرسی‌های آزاد‌اندیشی در دانشگاه آزاد اسلامی گفت: «یکی از اهداف‌مان پیگیری مطالبه‌ای بود که مقام‌معظم‌رهبری بعد از دو دهه از دانشگاه‌های سراسر کشور و فضای دانشجویی داشتند. بنابراین در فضای دانشگاه آزاد اسلامی تلاش کردیم تا به این دغدغه پاسخ دهیم.»

 نگاه آزاد‌اندیشی و تضارب‌آرا دنبال می‌شود

مدیرکل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه خاطرنشان کرد: «حل مسائل کشور از دیگر اهدافی است که در برگزاری این جشنواره پیگیری می‌شود؛ یعنی ما باعث شویم تضارب‌آرا شکل بگیرد. نگاه آزاد‌اندیشی از دیگر اهدافی است که دنبال می‌شود. یعنی ما بتوانیم یک محیط مطلوب را برای بیان اندیشه‌ها در دانشگاه‌ها به وجود آوریم، آن هم با توجه به تقویت مولفه‌هایی که بین وحدت، امنیت ملی و ارزش‌های اسلامی وجود دارد.»

زارع‌شهرآبادی در ادامه خاطرنشان کرد: «ارتقای فرهنگی نقد‌پذیری نیز در این جشنواره دنبال می‌شود که درکنار آن، تفکر خلاق و نقاد ایجاد شده و بین دانشجویان به‌نوعی شور و نشاط ایجاد می‌شود. همچنین بحث مهارتی از موارد دیگری است که پیگیری خواهد شد. یعنی تقویت و تمرین فعالیت‌های گروهی دنبال می‌شود. به‌طور مثال وقتی چند دانشجو می‌توانند درکنار هم یک کار جمعی انجام دهند به‌نوعی مهارت‌های آنها افزایش پیدا می‌کند.»

 هر تیم عبارت از 2 پژوهشگر و 2 سخنران هستند

او بیان کرد: «یک تیم عبارت از دو پژوهشگر و دو سخنران هستند؛ به‌عبارت بهتر نوعی کار تشکیلاتی گروهی و منسجم می‌تواند یکی از اهداف فرعی ما در برگزاری جشنواره کرسی‌های آزاد‌اندیشی باشد. همچنین بحث تقویت‌ انگیزه‌هایی که در فضای دانش و آگاهی وجود دارد از دیگر اهدافی است که دنبال خواهیم کرد. درواقع یکی از نکات برجسته کرسی‌های امسال یک ماه آموزش خواهد بود یعنی آموزش‌هایی که قرار است در چهار محور اتفاق بیفتد، از 21 آذرماه آغاز شده و تا 15 دی ماه یعنی 25 روز ادامه خواهد داشت.»

او در ادامه توضیح داد: «بحث‌های آموزشی نیز همان ارتقای دانش کمی و کیفی دانشجویان است که به‌زودی محقق می‌شود. درحال حاضر یک هفته است کارگاه‌ها آغاز شده و در طول یک هفته استقبال خوبی از این کارگاه شده است تا جایی‌که مبدع کارگاه‌ها خود دانشجویانی بودند که در سال گذشته شرکت کرده و از این خلأ گلایه کرده و می‌گفتند هیچ‌کس به آنها نگفته است که در این فضا باید چگونه صحبت کنند.»

 یک استاد‌مشاور درکنار هر تیم قرار می‌گیرد

مدیرکل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: «طی دستورالعملی که مهرماه امسال به واحدهای دانشگاهی ابلاغ شد، قرار بر این شد که دانشگاه درکنار هر تیم یک استادمشاور قرار دهد. یعنی دانشگاه موظف است یک استاد مربوط را درکنار تیم چهارنفره دانشجویان قرار دهد که بتواند دانشجویان را راهنمایی کند. استاد مربوطه در تمام دوران برگزاری جشنواره از شروع مسابقات تا انتها، همراه دانشجویان است.»

زارع‌شهرآبادی در پاسخ به این سوال که تاثیر این جشنواره‌ها و کارگاه‌ها در تغییر مطالبه‌گری داشجویان چگونه خواهد بود، گفت: «قطعا وقتی که دانشجو بتواند نگاه نقد خود را تقویت کرده و یاد بگیرد چگونه انتقاد کرده و چگونه گفت‌وگو کند، در مطالبه‌گری او نیز تاثیر زیادی خواهد داشت و درنهایت آن مطالبه است که به نتیجه می‌رسد. سوال اینجاست که چرا امروز بسیاری از مطالبات دانشجویان در فضای امروز به نتیجه نمی‌رسد؟ زیرا در این کرسی‌ها دانشجو یاد می‌گیرد راهکار ارائه دهد؛ دانشجو متوجه می‌شود وقتی نقدی را مطرح می‌کند این نقد باید به همراه راهکار باشد.»

او در ادامه خاطرنشان کرد: «دانشجو وقتی می‌خواهد نقدی را مطرح کند باید همه ظرفیت‌های کشور و خلأ‌ها را ببیند. این نگاه باعث می‌شود دانشجو از روی هیجان نقدی را مطرح نکند و نسبت به مسائل نگاه منطقی داشته باشد.»

او در پاسخ به این سوال که چقدر از اختلافات فکری و نظری در محیط دانشگاه استقبال می‌کنید، گفت: «یکی از اهداف‌مان در برگزاری جشنواره کرسی‌های آزاد‌اندیشی تضارب‌آرا خواهد بود. معتقدم زمانی پیشرفت می‌کنیم که در کشور شاهد تضارب‌آرا باشیم. وقتی نقد و فکر خوبی وجود داشته باشد اما فکر مخالفی آن را نقد نکند، قطعا پیشرفتی در کشور حاصل نمی‌شود.»

 تضارب‌آرا در کشور باعث پیشرفت می‌شود

مدیرکل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی با تاکید بر اینکه تضارب‌آرا در کشور باعث پیشرفت خواهد شد، ادامه داد: «بنابراین ما از اختلافات فکری نظری استقبال کرده و هم این نگاه را تقویت می‌کنیم.»
او در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص داوری‌ها نیز صحبت به میان آورد و توضیح داد: «در فضای داوری‌ها یک گروه پنج نفره خواهیم داشت. البته جشنواره کرسی‌های آزاد‌اندیشی امسال در دو سطح استانی و کشوری برگزار می‌شود و این درحالی است که سال گذشته در سه سطح برگزار شد اما امسال به دلیل ارتقای کیفیت این جشنواره تصمیم گرفته شد در دو سطح استانی و کشوری برگزار شود.»
زارع‌شهرآبادی با بیان اینکه امسال پنج داور از اعضای هیات‌علمی دانشگاه خواهیم داشت، اضافه کرد: «این داورها در استان به انتخاب استان‌ها و در سطح کشوری به انتخاب شورای سیاستگذاری و ذیل آن دبیرخانه مرکزی خواهد بود که امسال دبیرخانه مرکزی کرسی‌های آزاد‌اندیشی از دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی انتخاب شده است.»

او در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص سایر جشنواره‌ها نیز صحبت به میان آورد و گفت: «به غیر از جشنواره کرسی‌های آزاد‌اندیشی درحال برنامه‌ریزی برای سه جشنواره دیگر هستیم که عبارت از جشنواره حماسه تا حماسه، جشنواره رشد و جشنواره هنر و ادبیات امید. امسال دومین دوره جشنواره حماسه تا حماسه و جشنواره رشد برگزار می‌شود و جشنواره هنر و ادبیات امید ویژه همه اعضای دانشگاهی ازجمله کارمندان، اعضای هیات علمی، دانشجویان و... است که امسال اولین دوره آن برگزار می‌شود.»

مدیرکل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی درخصوص سایر جشنواره‌ها نیز توضیح داد: «ششمین دوره جشنواره قلم در آینده نزدیک برگزار می‌شود؛ همچنین مقدمات برگزاری دومین دوره جشنواره صنایع خلاق و فناورهای فرهنگی به‌زودی آغاز می‌شود. جشنواره حماسه تا حماسه به‌صورت مجازی برگزار می‌شود و بقیه جشنواره‌ها حتی جشنواره کرسی‌های آزاد‌اندیشی در استان‌ها به صورت حضوری برگزار می‌شود.»

زارع‌شهرآبادی ادامه داد: «درخصوص جشنواره رشد باید گفت این جشنواره در سه بخش رقابت برترین‌ها، بخش‌ شناسایی ‌و معرفی ظرفیت‌ها و بخش ‌توانمندسازی و آموزش با معرفی روسا و معاونان و کارشناسان فرهنگی برتر در امور کانون‌ها، استادان مشاور برتر، کانون‌های برتر، دبیران و اعضای برتر همچنین ایده‌ها و طرح‌ها و آثار فردی و گروهی برتر به اجرا در می‌آید.»

او اضافه کرد: «امیدواریم با تاکید بر محور آموزش و توانمندسازی که لازمه فعالیت آگاهانه کانون‌هاست در دومین جشنواره رشد کنار ایجاد فضای رقابتی تولیدات و فعالیت کانون‌ها بر افزایش کیفیت و رشد فعالیت‌های دانشجویی افزوده شود.»