سانسور؟ خروس بنفشه‌خواه؟ یا یک خودزنی ناجوانمردانه؟

سید مهدی موسوی‌تبار، روزنامه‌نگار: آنهایی که شنبه صبح منتظر قسمت آخر فصل اول مسابقه «جوکر» بودند می‌دانستند که به‌دلیل فرارسیدن ایام فاطمیه قرار است این قسمت با دو روز تاخیر پخش شود و شایعات دیگر از اساس اشتباه بود. مخاطبان جوکر می‌دانستند که باید ساعت 8 شب دوشنبه آن را ببینند، اما آنهایی که منتظر بودند، با کلمه «به‌زودی» در پوستر صفحه اول «فیلیمو» روبه‌رو شدند. همزمان با این واکنش فیلمیو، خبر و فیلمی منتشر شد که نشان می‌داد قسمت سانسورنشده «جوکر» در فضای مجازی منتشر شده است و مخاطبان می‌توانند آن را بدون صرف هزینه نگاه کنند؛ اتفاق عجیبی که شگفتی اهالی فرهنگ و هنر را به‌همراه داشت و اهلش می‌دانستند که این نمی‌تواند یک سرقت ساده یا بی‌احتیاطی معمولی باشد.

بالاخره ساعت 23 و 30 دقیقه قسمت چهارم در پلتفرم فیلیمو بارگذاری شد و آنهایی که قسمت سانسورنشده را دیدند متوجه شدند نسبت‌به قسمت پخش‌شده در فیلیمو، یک سکانس بیشتر دارد. آن‌هم سکانس مربوط به حضور بیژن بنفشه‌خواه با عروسک خروس بین شرکت‌کنندگان پایانی جوکر است. پخش ویدئوهایی از شرکت‌کنندگان جوکر مانند سام درخشانی در فضای مجازی و طعنه‌شان به سانسور و قیچی، حساسیت‌ها را بیشتر هم کرد. آنها در ویدئوهایشان غیرمستقیم توپ این تاخیر را به زمین ساترا انداختند.

گفته می‌شود این سکانس ازطرف ساترا غیراخلاقی، منافی عفت و ارزش‌های خانواده تشخیص داده شده و به همین علت آنها خواستار حذف این سکانس از قسمت چهارم شده‌اند. ظاهرا پلتفرم فیلیمو به این درخواست تمکین نمی‌کند و قسمت آخر با تاخیر حدودا سه‌ساعته پخش می‌شود. عده‌ای این تاخیر را عامدانه دانستند و دلیلش را هم دیده شدن قسمت سانسورنشده در فضای مجازی عنوان می‌کردند. حالا و درحالی‌که جوکر به‌عنوان یکی از پربازدیدترین برنامه‌های اخیر مطرح می‌شود، چند سوال از طرفین ماجرا پرسیده می‌شود که قطعا پاسخگویی به آنها می‌تواند مشکلات برنامه‌ها و فصل‌های بعدی را حل کند.

این ویدئو از چه طریق و از چه مجرایی منتشر شده است؟ آیا این قسمت واقعا هک شده یا واکنشی به درخواست ساترا بوده است؟ باید بپذیریم که فقط همین بخش از برنامه که دارای اصلاحیه بوده هک می‌شود؟ آیا ساترا زمان کافی را دراختیار پلتفرم فیلیمو برای اعمال تغییرات قرار داده است؟ آیا قسمت‌های حذف‌شده مشکلات جدی داشتند و وجودشان قطعا اثرات منفی می‌گذاشت؟ آیا این حس منتقل نمی‌شود که سازندگان جوکر از فضای حمایتی از این برنامه قصد سوءاستفاده و امتیازگیری دارند؟ بدون شک پاسخ دادن به این پرسش‌ها در یک فضای آرام و البته شفاف می‌تواند راهگشا و مانع بروز مشکلات دیگر باشد. سوال مهم‌تر از فیلیمو این است که باتوجه به این موضوع که مسئولیت رسمی و غیررسمی انتشار این محتوا برعهده پلتفرم است، چگونه می‌شود که فقط همین چندثانیه از برنامه هک و منتشر شود؟ اگر این قسمت هک شده است، منتظر پیگیری پلتفرم فیلیمو از منظر قانونی هستیم و اگر احتمالا شاهد خودزنی این پلتفرم بوده‌ایم و خودشان این قسمت را بیرون داده‌اند منتظر اقدام قانونی مراجع ذی‌صلاح هستیم. در این شرایط و برای مراقبت از قسمت‌های دیگر و فضای نسبتا مناسب فعلی، درخواست این است که نهاد تنظیم‌گر (ساترا) برای جلوگیری از این اقدام صاحبان اثر و پلتفرم که مدتی است رسم شده به میدان بیاید و موضع رسمی خود را اعلام کند. ساترا ضمن شفاف‌سازی درباره عملکرد خود بایستی برخوردی قاطع با این اقدام غیرحرفه‌ای احتمالی از طرف دیگر داشته باشد.

 از این راه مراقبت کن

فارغ از این دعواها اما مساله مهم‌تر این است که وقتی یک برنامه دیده می‌شود و جریانی را ایجاد می‌کند و در نقش مدافع سرگرمی به میدان می‌آید، مراقبت از آن کار سخت‌تری می‌شود. به حراج دادن کلیت یک برنامه به‌خاطر یک شوخی نامتعارف یا یک سکانس چقدر می‌تواند عقلانی باشد؟ شاید باشند کسانی که سکانس سانسورشده قسمت آخر را دیدند و اعتقاد داشتند مورد خاصی نداشته، اما واقعیت این است که جنس این شوخی‌ها جلوی شوخی‌های بهتر و شیرین‌تر را می‌گیرد و حساسیت‌ها را طوری بالا می‌برد که احتمالا حجم حذفیات بیشتر از الان بشود.

انجام حرکت‌های انتحاری احتمالی توسط پلتفرم‌ها در بدبینانه‌ترین حالت و اهمال در نگه داشتن قسمت‌های یک مسابقه در خوش‌بینانه‌ترین حالت، راه را برای تعامل با مراکز ناظر و تصمیم‌گیر می‌بندد. ممکن است ساترا در تشخیص‌هایش اشتباه داشته باشد که امکان بعیدی هم نیست، اما این روش‌های هوچی‌گرانه و شلوغ‌کارانه به هیچ‌وجه نمی‌تواند برای مخاطب، خروجی مثبتی داشته باشد.