۱۴۰۰-۱۰-۰۱ - ۰۲:۵۹
۰
اسرافیل کلیجی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درخصوص دغدغه ساخت این مستند گفت: «حاج‌قاسم به واسطه پدیده شوم داعش که تقریبا یک دهه از آن گذشته و به دلیل اینکه فرمانده جبهه بود بیشتر دیده شد و رسانه‌ها هم به این امر کمک کردند. کارهایی که حاج‌قاسم در منطقه و فراتر از مرزهای کشور داشتند، بازتاب زیادی داشت. دغدغه شخص من این بود که حاج‌قاسم 3 برهه طلایی در زندگی‌اش داشته است. سال‌های جنگ تحمیلی، سال‌های بعد از جنگ و قبل حضورش در نیروی قدس و سال‌های حضورش در نیروی قدس. به نظر من می‌شود برای هرکدام از این دوره‌های زندگی به صورت جدی و متعدد فیلم و مستند ساخت. مردم با اتفاقات دهه اخیر آشنا بودند و ما روی موضوع دیگری عمیق شدیم و به عملیات دهه 70 وی رسیدیم. ما خواستیم این برهه را با مردم درمیان بگذاریم و نشان دهیم حاج‌قاسم برای ایران چه کرده است. با دیدن این مستند همه متوجه می‌شوند که قلب سردار چگونه برای مردمش می‌تپید و من هم همین را می‌خواستم.»
تهیه‌کننده «آورتین» در توضیح اتفاقی که این مستند روایت می‌کند، گفت: «آورتین منطقه‌ای در جنوب کرمان و به قول حاج‌قاسم، محور شرارت جنوب شرق بود. ما دیدیم اسم جالبی دارد و وقتی مخاطب با آن مواجه می‌شود و بعد اسم حاج‌قاسم را در کنارش می‌شنود سوالی در ذهنش ایجاد می‌شود که آورتین چیست و با دیدن مستند جوابش را می‌گیرد. این عملیات و این اسم، نقطه عطف داستان مستند بود و برای همین انتخابش کردیم.»
اسرافیل کلیجی درخصوص حذفیات این مستند گفت: «یکسری ملاحظات جزئی وجود داشت و برای آن قسمتی از مستند حذف شد. کار 58 دقیقه بود و دو دقیقه آن اصلاح شد و درنهایت کار در قالب 56 دقیقه پخش شد.»
در مستند «آورتین» از آرشیو عکس و فیلم به خوبی استفاده شده است. اسرافیل کلیجی درخصوص جمع‌آوری و به کارگیری این آرشیو گفت: «ما یک همکاری به نام حاج‌حسن زلفی داریم که یار دیرین و قدیمی حاج‌قاسم بوده و حتی قبل از انقلاب هم رفاقتی با هم داشتند. آقای زلفی تصویربردار جنگ بوده است. بعد از جنگ هم در مدیریت بحران جنوب شرق همراه سردار بوده و تصاویری که ما استفاده کردیم و از دهه 70 است همه را آقای زلفی گرفتند. تصاویر نابی هم هستند و مثل آنها جایی نیست. تا زمانی که سردار زنده بودند اجازه نمی‌دادند تا از اینها استفاده شود. بعد از شهادت‌شان ما با آقای زلفی صحبت کردیم و گفتیم از این تصاویر استفاده کنیم تا مردم بدانند حاج‌قاسم چه کارهایی کردند و جناب زلفی هم موافق این کار بودند.»
اسرافیل کلیجی در پاسخ به این سوال که قرار بود این مستند کدام دوره از زندگی حاج‌قاسم را روایت کند؛ گفت: «به لحاظ مقطع زمانی همان برهه زندگی‌شان که فرمانده لشکر ثارالله بودند. اما به لحاظ محتوایی دغدغه من این بود که مردم این موضوعات را با عمق و دقت بیشتر ببینند. من تا الان چندین بار مستند را دیدم و هربار وجهه جدیدی از سردار برایم آشکار شد. این مدیریت و تدبیری که حاجی در آن برهه داشتند متفاوت بود. هر فرمانده دیگری که بود توپ و تانک با خودش به میدان می‌برد و درنهایت می‌گفت من کار را جمع کردم. حاج‌قاسم با شرورترین آدم‌ها این کار را نکرد و فقط یکبار عملیاتی انجام داد تا آنها متوجه شوند قدرت مطلق در آن منطقه سردار است و بعد با گفت‌وگو آنها را مجاب به تسلیم کرد و برایشان اشتغال ایجاد کرد. به نظر من این مدل مدیریت جهادی باید در دانشگاه‌ها تدریس شود و من دوست دارم مسئولان وقت بگذارند و این کار را ببینند و الگو‌برداری کنند.»
سازندگان «آورتین» برای تولید این مستند دوباره سراغ آدم‌های داستان جنوب شرق رفتند. تهیه‌کننده مستند «آورتین» درخصوص واکنش آنها به نام حاج‌قاسم و شهادت این سردار گفت: «ما به منطقه رفتیم و با کسانی که حضور داشتند صحبت کردیم. بعد از شهادت حاج‌قاسم همه آنها حال و هوای غم داشتند و می‌گفتند که انگار پدرمان را از دست دادیم و یتیم شدیم. این موضوع جایی بیشتر خودش را نشان می‌داد که در آن محله نام روستای کوچکی را حاج‌قاسم گذاشته بودند. ما مطلع شدیم سردار وقتی به کرمان سفر می‌کرد به افرادی که در گذشته شرارت می‌کردند هم سر می‌زد تا ببیند چیزی احتیاج دارند یا خیر و از مشکلات‌شان در عصر حاضر می‌پرسیدند. آنها الان هرچیزی که دارند حتی برگشتن به زندگی عادی را مدیون حاج‌قاسم می‌دانند.»
تا پیش از تولید «آورتین»، مستندی با پرداخت به این برهه از زندگی حاج‌قاسم تولید نشده بود. اسرافیل کلیجی دراین‌باره گفت: «این اولین و تنها مستندی است که در این موضوع تولید شده و امیدواریم اتفاق بهتری رقم بخورد و سریال‌های کوتاهی با این موضوع بسازیم تا مردم بیشتر آگاه شوند. دوست دارم تولید مستند با موضوع زندگی سردار سلیمانی ادامه‌دار باشد. به‌خصوص در همان برهه زمانی. در این مستند ما بخش‌هایی از اتفاقات را توانستیم به تصویر بکشیم و جای کار روی این موضوع زیاد است. اما این اولین کاری بود که با موضوع جنوب شرق حاج‌قاسم ساخته شد و امیدوارم که آخرین کار هم نباشد.»
تهیه‌کننده مستند «آورتین» در مورد موفقیت این مستند در جشنواره حقیقت گفت: «ما این کار را برای جشنواره نساخته بودیم و دغدغه‌ای بود که داشتیم. دیدیم می‌توانیم به آن جنس روایت دسترسی پیدا کنیم و کار را ساختیم. این اتمام کار همزمان شد با ایام جشنواره حقیقت و من به دوستان گفتم این را برای جشنواره هم بفرستیم، اما نگاهی که داشتیم برای جشنواره نبود. اینکه برنده شدیم و موضوع برای داوران جذاب بود اتفاق خوبی است که برای ما افتاد.»
اسرافیل کلیجی با تاکید بر اینکه قرار نبوده کاری بسازند که شعاری یا سیاسی باشد، گفت: « الان یکسری حرف‌ها زده می‌شود که سردار وجه سیاسی خاصی داشتند. اما چیزهایی که از کلام و زندگی حاج قاسم وجود دارد این است که نه طرف راست بودند و نه چپ و با بی‌حجاب و باحجاب هم کاری نداشتند. دلیل محبوبیت حاج قاسم هم همین بود و نتیجه‌اش شد تشییع باشکوهی که داشتند که همه نوع مردمی بین آنها وجود داشت. ما در مستند بحث شعار نداشتیم و هر آن چیزی که اتفاق افتاده را روایت کردیم و یک مستند مطلق ساختیم. در هیچ کجای کار شما نمی‌توانید شعاری پیدا کنید و همه چیز براساس حقیقت است.»
این تهیه‌کننده در پایان صحبت‌هایش گفت: «خواسته‌ای که من از مسئولان دارم این است که حتما این مستند را ببینند. از وقت زن و بچه هایشان هم نمی‌خواهد بزنند، یک ساعت وقت‌شان را در محل کارشان خالی کنند و این کار را ببینند. دوست دارم روی تدبیری که حاج قاسم در آن شرایط عجیب داشتند عمیق شوند. شرایط کشور ما به‌گونه‌ای نیست که بگوییم مملکت را بحرانی گرفته که اصلا قابل بر طرف کردن نیست. ما فقط با چند درصد مشکلاتی که حاج قاسم داشتند روبه‌رو هستیم. مسئولان باید دغدغه‌شان را برای مردم بیشتر کنند و از حاج قاسم الگو بگیرند که تمام وقتش را برای دفاع و ایجاد امنیت مردم گذاشت و درنهایت در همین مسیر به شهادت رسید. امیدوارم با این الگو‌گیری بتوانند بحران کشور را اداره کنند.»
بیشتر بخوانید 
نظرات کاربران
یادداشت
