با ایجاد محدودیت «چرخه گردش امیکرون» را بشکنیم

سیدعلیرضا ناجی، رئیس مرکز ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح‌دانشوری به «فرهیختگان» گفت: «درمجموع در شرایطی که الان هستیم، کانسپت باید این باشد که خیلی اُمیکرون را جدی بگیریم. اُمیکرون واریانتی است که سرعت انتشار زیادی دارد و از دلتا از لحاظ سرعت بیشتر است. سرعت انتشار در برخی مناطق در انگلستان به این نحو بود که در عرض دو یا کمتر از دوروز تعداد موارد بیماری در آن منطقه دوبرابر شده است. این سرعت بسیار بالاست. گستردگی این ویروس در دنیا نشان از این امر دارد. همچنین واکسن‌گریزی آن متفاوت است. آماری که درخصوص اُمیکرون دادند که در برخی از مناطق در عرض دوروز تعداد موارد ابتلا دوبرابر می‌شود، که اکثرا مناطقی است که بیشتر افراد آن واکسینه شده‌اند.

وی ادامه داد: وضعیت ما در ایران به چه صورت است؟ قبل از اینکه به این موضوع برسم که چه پیش‌بینی‌ای درخصوص ایران وجود دارد، باید بیان کنم اگر الان به شرایط نسبتا مناسبی رسیدیم و شهرها آبی هستند این را صرفا به‌پای واکسن نگذاریم. این بی‌محبتی به مردمی است که این میزان درگیر کووید شدند و هزینه دادند. اگر الان می‌بینیم بیماری کاهش یافته و اکثر مناطق کشور رنگ آبی پیدا کردند یک قسمتی به غیر از واکسیناسیون به گردش بالای کووید و به قیمت کشته‌های زیاد روزانه در این مدت بود. تعداد زیادی از افراد درگیر این بیماری شدند و واکسیناسیون هم درکنار این امر قرار گرفت و در اوج کووید واکسیناسیون را انجام دادیم و این یک ایمنی هیبریدی در جامعه ما ایجاد کرده است. بی‌محبتی است که فقط این را به‌عهده واکسن بگذاریم و باید دردهایی که در این مدت به‌خاطر کارهایی را که می‌توانستیم انجام دهیم و نکردیم و به مردم وارد شد، متذکر شویم. بسیاری از مردم موج دلتا را درک کردند و درگیر این بیماری شدند و با عوارض آن درگیر بودند. به این دو دلیل اینکه مطالعات نشان داده کسانی که ایمنی هیبرید دارند یعنی بیماری را گرفته و واکسن هم دریافت کرده‌اند، نشان داده نسبت به افرادی که چه فقط ایمنی طبیعی داشتند و چه فقط واکسن دریافت کردند، در برابر اُمیکرون مقاوم‌تر هستند. درمورد دلتا هم می‌گفتند می‌توانند اثربخشی مناسب‌تری داشته باشند. با توجه به اینکه این اواخر واکسیناسیون انجام شده و ویروس دلتا در کشور گشته و اکثر مردم این بیماری را دریافت کردند و پشت آن واکسیناسیون انجام دادند و الان هم واکسن بوستر را تزریق می‌کنیم ممکن است این موضوع قدری به وضعیت و کنترل اُمیکرون در ایران کمک کند اما بازهم می‌گویم اطلاعات ما درخصوص واکسن‌گریزی و ایمنی‌گریزی اُمیکرون در حدی است که نباید روی این موضوع هم حساب کنیم و باید اقدامات مناسب و به‌موقع را اجرا کنیم و اجازه ندهیم ویروس بگردد، چون گردش ویروس همان‌طور که درباره دلتا نشان داده شد باعث ایجاد موتاسیون‌های دیگری می‌شود. همان‌طور که در زمان دلتا، دلتاپلاس را ایجاد کرد، ممکن است اُمیکرون هم این موضوع را داشته باشد. الان حداقل دو زیرمجموعه از اُمیکرون را شناسایی می‌کنیم که احتمالا تعداد این بیشتر است.

رئیس مرکز ویروس‌شناسی بیمارستان مسیح‌دانشوری گفت: می‌دانیم اگر ویروس هرچقدر بچرخد خطرناک‌تر می‌شود. به غیر از اینکه هر زمان درکنار دلتا هستند در انسان یا حیوانات نوترکیبی آنها می‌تواند باعث ظهور واریانت‌های خطرناک‌تر شود. اینها مسائلی است که به ما هشدار می‌دهد که باید بازهم پروتکل‌ها را سخت ادامه دهیم و محدودیت‌ها را سخت اجرا کنیم تا خطر گردش ویروس را کم کنیم و دچار سناریویی که در پیک چهارم و پنجم با بی‌عملی شدیم، نشویم.

ناجی ادامه داد: دیروز شورای علمی کووید یک حرکت بسیار علمی و قشنگی انجام داد که توصیه علمی ما این است که حداقل به مدت 4هفته محدودیت‌های شدید را اعمال کنیم. وقتی می‌دانیم اُمیکرون آمده باید پیش‌دستی کرد. با ویروسی در ارتباط هستیم که بسیار خطرناک است و خود را تغییر می‌دهد و همیشه جلوتر است، چون انسان‌ها تصمیم به‌موقع را نمی‌گیرند. اگر بازگشایی داشته باشیم و محدودیت‌ها را اجرا نکنیم به‌نظر می‌تواند سناریویی همچون پیک چهارم و پنجم را به‌وجود بیاورد. برای همین بهترین کاری که می‌توان کرد برگشت محدودیت‌ها برای مدت کوتاهی است. حال که می‌دانیم اُمیکرون در کشور است با محدودیت باید چرخه گردش اُمیکرون را بشکنیم. اگر این کار را بکنیم بسیار موفق خواهیم شد.

وی افرود: اُمیکرون در شرایطی آمده که قبلا این شرایط برای واریانت‌های دیگر موجود نبوده است. واریانت‌های دیگر در شرایطی آمدند که یا واکسیناسیون انجام نشده بود یا گردش بالایی از واریانت‌ها را نداشتیم و الان اُمیکرون فشار ایمونولوژی شدیدی روی آن دارد. خیلی از افراد واکسن دریافت کردند، محدودیت مربوط به اینکه بیماری را گرفتند و ایمن شدند، اینکه در آینده اُمیکرون دربرابر این فشار ایمونولوژی چه رفتاری نشان می‌دهد را نمی‌دانیم و نمی‌توانیم پیش‌بینی کنیم. می‌توان این رفتارها را حدس بزنیم ولی به‌طور دقیق نمی‌توان بیان کرد. مثلا درباره دلتاپلاس که تغییر کرده دلتا بود، انتقال آن بیشتر شد و حتی دلتا که زیاد منتقل شد دلتاپلاسی آمد که میزان گردش ویروس را 20-15 درصد بیشتر کرد. با توجه به خطر اینکه اُمیکرون و دلتا الان وجود دارد و اُمیکرون ویروسی است که گسترش‌پذیری بالایی دارد و افراد واکسینه هم درگیر این بیماری می‌شوند و احتمال تغییرات در آن بیشتر شود و حتی با دلتا آمیخته شد و واریانت جدیدی ایجاد کند که شاید خیلی خطرناک‌تر باشد، به ما گوشزد می‌کند باید دربرابر اُمیکرون بایستیم. این تجربه تاریخی کووید در دنیاست. هرچه ویروس در دنیا آزادانه بچرخد تغییر خواهد کرد و این تغییرات تاکنون منجر به به‌وجود آمدن ویروس‌های ضعیف‌تر نشده است. حداقل این است اگر الان اُمیکرون با توجه به شرایط بیرونی و داخلی خود مهاجم نیست و هنوز هم تصور درستی نداریم و این تصویر درست را باید یکی، دوماه دیگر داشته باشیم، وقتی ویروس بچرخد و تعداد موارد ابتلا افزایش یابد، ممکن است موارد ابتلا بیشتر و مرگ‌ومیر هم بیشتر شود. باید جلوی این موضوع را گرفت تا مرگ‌ومیر افزایش نیابد.

ناجی تاکید کرد: الان دز سوم از نان شب هم واجب‌تر است. حتی در اروپا صحبت می‌شود واکسن‌های دز سوم را دریافت کنند. توصیه‌هایی که می‌کنند این است که حتما دز بوستر را تزریق کنیم؛ چراکه مطالعات نشان داده دو دز واکسن کافی نیست و ایمنی طبیعی هم کافی نیست. باید دز بوستر تزریق شود و توصیه بعدی این است که زمان دز بوستر را کاهش دهیم. برای واکسن‌های مدرنا و فایزر که دوره 6ماهه را برای دز بوستر پیشنهاد دادند، گفتند اگر این را به 4ماه هم تقلیل دهیم بهتر می‌شود. برای واکسن‌های غیرفعال بین 3-2ماه و برای واکسن‌های با کفایت بالاتر به 4ماه می‌توان زمان را تقلیل داد و واجب است دز بوستر تزریق شود.