روایت‌های دیروز برای نوجوانان امروز

مژگان شیخی، نویسنده‌: پروژه‌ای، از طرف انتشارات مهر به نام «قصه‌های شیرین ایرانی» به تعدادی از نویسندگان شاخص در زمینه کودک و نوجوان مطرح شد که هدف تبدیل داستان‌های کلاسیک ایرانی به قصه و آشنایی نوجوانان با آثار کهن و در کنار آن سرگرمی و آموزش بود. من تصمیم به بازنویسی تاریخ بیهقی گرفتم چون متاسفانه به دلایل مختلف فرصت مطالعه کامل تاریخ بیهقی را پیدا نکرده بودم که این فرصتی بود تا بتوانم کل کتاب را مطالعه کنم.  دلیل دیگرم این بود که بچه‌ها تاحدی با گلستان و بوستان و شاهنامه آشنا هستند و بازنویسی‌های زیادی از این کتاب‌ها، با سبک‌های مختلف نگارشی صورت گرفته است اما تاریخ بیهقی را نمی‌شناسند، و می‌توانم فرصت آشنایی بچه‌ها با این اثر را فراهم کنم. این اثر اولین تجربه من در بازنویسی کتب کهن بود. تاریخ بیهقی جزء کارهای ماندگار و بسیار ارزشمند سرزمین‌مان است که نثری سنگین و در عین حال زیبا دارد.  بازنویسی کتب کهن امری بسیار سخت و تخصصی است در صورتی که تعدادی معتقدند ساده و روان‌ است. مرحله اول انتخاب قصه است که بعد از آن کار اصلی آغاز می‌شود. ساختار نگارش باید متناسب با فهم و درک نوجوان باشد و سبب ایجاد علاقه و در عین حال حفظ نثر کتاب شود. همین موضوع بسیار دقیق و ظریف است.  خیلی‌ها ادبیات کهن را دوست دارند چون یک بخش عظیمی از ادبیات کشورمان است. در کنار آن بچه‌ها هم به قصه‌های ادبیات کهن علاقه دارند. در جلسات کتابخوانی مجازی با نوجوانان، شور و شوق آنها نسبت به این سبک نگارش بسیار زیاد بود. طبق آمار به‌دست آمده از کتابخانه‌ها، بیشترین کتاب‌هایی که به امانت گرفته شده، قصه‌های ادبیات کهن است. خود ما هم نسبت به این کتب انس و الفت زیادی داریم و برایمان جالب است. قصه‌هایی که در زمان مدرسه خوانده‌ایم و هنوز در ذهن ما مانده است که مسلما برای نوجوانان هم به همین شکل است.  در تاریخ بیهقی بسیاری از آموزه‌ها به صورت غیرمستقیم القا می‌شود اما در بعضی مواقع حتی به صورت مستقیم گفته و نتیجه‌گیری می‌شود. درست است که تاریخ بیهقی مربوط به زمان غزنویان است ولی، فقط تاریخ محض نیست بلکه درس زندگی است. این اثر شامل داستان‌هایی زیبا از آداب و رسوم، جغرافیا، عقاید مختلف، اوضاع دربار و... است که کتاب را از خشکی و یکنواخت بودن خارج و پند و اندرز به همراه دارد. خصوصیاتی مانند نیکی، صداقت، دوستی، بخشش و... که در هیچ زمانی کهنه نمی‌شود و همیشه پرطرفدار است. تاریخ بیهقی پر است از این قبیل داستان‌ها.  اکثر کسانی که به سراغ کتب اصلی می‌روند، نوجوانانی هستند که به ادبیات کهن علاقه دارند و این مجموعه فرصت خوبی را برای آنها فراهم می‌آورد که با سبک نگارش نویسنده و مضمون کتاب آشنا شوند. در هر صورت اگر خواننده ترغیب به خواندن کتاب اصلی نشود، با خواندن قصه‌های کهن توانسته پند و اندرز بیاموزد.