آیا مشکلات قلبی اخیر فوتبالیست‌ها نشان از یک چالش جدی است؟
سیامک خاجی، روزنامه‌نگار: ویکتور لیندلوف تازه‌ترین مورد ابتلای فوتبالیست‌ها به مشکلات قلبی است که اگرچه گفته می‌شود شرایط پایداری دارد و مشکل خاصی برایش به‌وجود نیامده است اما همچنان باید تحت‌نظر پزشکان باشد. در سال‌های گذشته بارها شاهد اخباری درباره مرگ ناگهانی بازیکنان در زمین مسابقه بر اثر ایست قبلی یا مشکلات مربوط به آن بوده‌ایم و در این چند ماه نیز حداقل سه نمونه برای فوتبالیست‌های مشهور رخ داده که البته هیچ‌کدام از این موارد باسرعت عمل هم‌تیمی‌ها و کادر پزشکی تیم‌ها منجر به اتفاقی تلخ نشده است. کریستین اریکسن دانمارکی در جریان رقابت‌های یورو 2020 دچار وضعیت وخیمی شد و ناگهان نقش بر زمین شد تا همه حاضران در ورزشگاه نگران وضعیت او شوند. حتی گفته می‌شد برای ثانیه‌هایی او ضربان قلبش متوقف شده بود اما تلاش به‌موقع سیمون کیائر هم‌تیمی او و انتقال سریعش به بیمارستان باعث شد خطر از بیخ گوشش عبور کند. سرخیو آگرو نمونه بعدی این اتفاق بود که اگرچه وضعیتش وخیم نشد اما در میانه بازی به‌دلیل ناراحتی قبلی تعویض شد.
ستاره‌های مشکل‌دار
ویکتور لیندلوف، مدافع سوئدی منچستریونایتد در جریان دیدار این تیم برابر نوریچ با دردی در قفسه سینه مواجه شد و پزشکان تیم تصمیم گرفتند او را هرچه زودتر از زمین خارج کنند. لیندلوف به‌سرعت راهی بیمارستان شد و مورد آزمایش‌های متعددی قرار گرفت و درحالی‌که ابتدا تصور می‌شد دچار مشکل تنفسی شده، تشخیص پزشکان یک مشکل قلبی بود که به همین دلیل باید یک دستگاه کنترل قلب که به‌صورت یک گجت پوشیدنی همراه او خواهد بود برای دو روز وضعیتش را بررسی می‌کرد تا مشخص شود آیا مشکل حادی دارد یا نه. یونایتد در بیانه‌ای اعلام کرد که این مدافع سوئدی در وضعیت مناسبی است و خطری او را تهدید نمی‌کند. از طرف دیگر دیدار شب گذشته این تیم برابر برنتفورد به‌دلیل ابتلای تعداد زیادی از اعضای این باشگاه به کرونا لغو شد و این نگرانی وجود دارد که در صورت ابتلای لیندلوف به کرونا شرایط بدی پیدا کند، البته یونایتد رسما اعلام کرده که مشکل این مدافع ربطی به شرایط کرونایی تیم ندارد.
براساس اعلام همسر لیندلوف، او فعلا در خانه می‌ماند و مداوایش درحال انجام است. او در صفحه شخصی خود نوشت: «واقعا بازی ترسناکی بود و از اتفاقی که برای ویکتور افتاد بسیار نگران شدم. روز دوشنبه تست‌های زیادی روی او انجام شد و حالا باید شرایط قلبی‌اش برای دو روز آینده تحت‌نظر باشد تا ببینیم بعدا چه اتفاقی رخ می‌دهد. اگرچه روزهای سختی را سپری می‌کنیم اما شرایطش تقریبا خوب است و فعلا مشکلی ندارد.»
هم‌تیمی‌های لیندلوف وقتی او در زمین دچار مشکل شد به‌شدت نگران شرایطش بودند و داوید دخه‌آ می‌گوید این صحنه‌ها برایش یادآور اتفاقاتی بود که در جریان دیدار دو تیم دانمارک و فنلاند در یورو 2020 برای کریستین اریکسن رخ داد: «ما به‌تازگی بازیکنانی را دیده بودیم که در زمین مسابقه دچار مشکل شده بودند. نفراتی مثل کریستین اریکسن یا سرخیو آگرو که بااحساس ناراحتی قلبی و مشکلی که در قفسه سینه خود داشتند زمین بازی را ترک کردند. واقعا سخت است که ببینید یکی از هم‌تیمی‌های شما چنین اوضاعی دارد. تصمیم درست این بود که به‌سرعت تعویض شود و امیدوارم هر چه زودتر به جمع بازیکنان تیم برگردد. زندگی افراد مسلما از یک بازی فوتبال مهم‌تر است و باید به‌شدت مراقب سلامتی انسان‌ها باشیم.»
این البته تنها مورد چنین مشکلاتی در این هفته نبود و پیوتر زلینسکی، هافبک ناپولی هم در جریان دیدار این هفته تیمش برابر امپولی دچار ناراحتی تنفسی شد و از بازی بیرون رفت. این اتفاقات باعث شدند متخصصان قلب نسبت به آزمایش‌های منظم بازیکنان و ورزشکاران برای کنترل شرایط قلبی‌شان هشدار بدهند.
یکی دیگر از مواردی که در هفته‌های اخیر در دنیای فوتبال سروصدای زیادی ایجاد کرد، مشکلی بود که برای سرخیو آگرو، مهاجم آرژانتین بارسلونا رخ داد؛ به گفته اطرافیانش به‌احتمال زیاد امروز او خداحافظی‌اش از فوتبال را اعلام خواهد کرد. این مهاجم باتجربه که به‌عنوان بازیکن آزاد از منچسترسیتی راهی نوکمپ شد تا شاید بتواند مشکلات این تیم در خط حمله را حل کند، پس از مدتی مصدومیت به نظر می‌رسید به‌تدریج شرایط حضور در زمین مسابقه را پیدا کرده اما در دیدار با آلاوس زمانی که راهی زمین شد با مشکلی در قفسه سینه‌اش روبه‌رو شد و از بازی بیرون رفت. باشگاه بارسلونا در همان زمان اعلام کرد که وضعیت آکرو مناسب است و مشکل خاصی ندارد اما رسانه‌های اسپانیایی از خداحافظی قریب‌الوقوع او از فوتبال خبر دادند.»
ظهر امروز قرار است نشست خبری او در باشگاه بارسا برگزار شود و او تصمیمش درباره آینده حضورش در فوتبال را رسما اعلام خواهد کرد. درحالی‌که حدود یک‌ماه‌ونیم از آن بازی سپری شده اما آگرو هنوز به تمرینات تیمش برنگشته و به نظر می‌رسد فعلا شرایط حضور در زمین مسابقه را ندارد. در ابتدا عنوان شد که این ستاره آرژانتینی حداقل سه‌ماه از میادین دور خواهد بود اما وقتی مشخص شد مشکل جدی‌تر از چیزی است که در ابتدا به نظر می‌رسید و این مشکل قلبی ممکن است شرایط را برای او حاد کند، به نظر نمی‌رسد پزشکان به او اجازه بازگشت به زمین و حضور در ورزش سنگینی همچون فوتبال را بدهند. آگرو که امیدوار بود بالاخره در یک تیم باشگاهی با لئو مسی همبازی شود با جدایی این بازیکن به هدفش نرسید و حالا پس از تنها 5 بازی برای آبی‌واناری‌ها ممکن است برای همیشه فوتبال حرفه‌ای را کنار بگذارد.
اتفاقات اخیر تصادفی است
اما چاره کار چیست و چرا در این ماه‌ها شاهد چنین اتفاقاتی در زمین فوتبال بوده‌ایم؟ به‌خصوص در هفته‌های اخیر که تعداد این اتفاقات بالا رفته و نگرانی‌هایی را برای بازیکنان و باشگاه‌ها ایجاد کرده است. البته یکی از متخصصان قلب در انگلیس معتقد است بالا رفتن تعداد این اتفاقات کاملا تصادفی است و نمی‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدید برای ورزشکاران بر اثر تمرینات سخت و پرفشار باشد. در دو هفته گذشته موارد دیگری را در زمین فوتبال شاهد بوده‌ایم، ازجمله اتفاقی که برای چارلی وایک مهاجم ویگان در تمرینات این تیم رخ داد یا مشکل جان فلک بازیکن شفیلدیونایتد در جریان دیدار مقابل ردینگ در لیگ چمپیونشیپ انگلیس و البته آداما ترائوره وینگر شریف تیراسپول مولداوی که در دیدار حساس این تیم برابر رئال مادرید در لیگ قهرمان نقش بر زمین شد و قفسه سینه‌اش را گرفته بود. همه این موارد می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات جدید بین ورزشکاران و به‌خصوص فوتبالیست‌ها باشد، به‌ویژه که این آمار این اتفاقات پس از شیوع کرونا در دنیا افزایش داشته اما گویدو پیلس عقیده دیگری دارد و با این شایعات چندان موافق نیست. اگرچه مواردی چون اریکسن و آگرو و همچنین امیل پالسون ایسلندی -که حتی مجبور به عمل جراحی قلب شد- در این مدت توجهات زیادی را به خود جذب کرده اما پیلس که مدیریت یک کلینیک ورزش قلب و عروق را برعهده دارد و این موارد را به‌دقت بررسی می‌کند، می‌گوید در شرایط کنونی هیچ‌مدرکی دال بر این ادعا وجود ندارد که ممکن است شاهد مشکلات بیشتری برای فوتبالیست‌ها باشیم و همه این حوادث به‌نوعی تصادفی است: «درحال‌حاضر تنها نکته‌ای که می‌توانم بگویم این است که همه این هم‌زمانی‌ها تصادفی است. به عقیده من درست نیست آنها را با هم در ارتباط بدانیم، اگرچه در این مدت فوتبالیست‌های متعددی دچار این مشکل شده‌اند. مسلما فوتبالیست‌ها ورزشکارانی نیستند که بیشترین حجم و شدت تمرین را داشته باشند و دوندگان استقامت، دوچرخه‌سواران توردوفرانس و قایقرانان استقامتی ساعت طولانی‌تر و پرفشارتری را تمرین می‌کنند. نمی‌توان گفت آنها در یکی، دو سال اخیر بیشتر تمرین کرده‌اند اما این حرف مثلا درباره 10 سال اخیر صادق است. فوتبال سریع‌تر شده است و بازیکنان باید آمادگی بیشتری داشته باشند. اگر شما در لیگ برتر انگلیس بازی می‌کنید حداقل از هفت یا هشت‌سالگی این کار را آغاز کرده‌اید.»
توصیه اصلی این متخصص قلب این است که ورزشکاران و به‌خصوص فوتبالیست‌ها درطول دوران حرفه‌ای خود به‌صورت منظم و دائم تحت‌نظر پزشک قرار داشته باشند و با انجام آزمایش‌های و تست‌ها دقیق بیشترین محافظت و مراقبت ممکن را از خود داشته باشند. او درباره توصیه‌اش به اتحادیه فوتبال هم می‌گوید: «به نظرم باید این غربالگری‌ها به‌خصوص در 15 و 16 سالگی انجام شود؛ چراکه طبق تحقیقات بیشترین میزان ابتلا به مشکلات قلبی و ایست قلبی ناگهانی در سنین 16 تا 18 رخ می‌دهد. البته من معتقدم این کار را باید بیشتر انجام دهیم و حتی بازیکنان بعد از 20 سالگی هم مرتبط تحت‌کنترل پزشکان باشند. به‌هرحال این بیماری‌ها ممکن است درطول 20 سال حضور آنها در ورزش اتفاق بیفتد و نمی‌توان سن دقیقی را برای آن تعیین کرد. به همین دلیل ورزشکاران باید به‌صورت مداوم این تست‌ها را انجام دهند.»
نقش تست‌های منظم و مداوم
ایست قلبی ناگهانی معمولا در زمانی رخ می‌دهد که ورزشکار پیش از آن دچار بیماری قبلی زمینه‌ای بوده و در اثر یک فشار ناگهانی این مشکل تشدید می‌شود. البته بیشتر مشکلات از طریق غربالگری مشخص می‌شود اما درصد کمی هم وجود دارد که ممکن است در این تست‌ها شناسایی نشود. از طرف دیگر یک مشکل التهاب قلبی به نام میوکاردیت وجود دارد که ممکن است پس از یک دوره بیماری ویروسی بروز کند و فرد را مستعد به ابتلا به مشکلات قلبی و حتی ایست قبلی حین ورزش کند.
پلیس برنامه غربالگری اتحادیه فوتبال انگلیس را یکی از پیشرفته‌ترین برنامه‌ها در دنیای فوتبال دانسته و می‌گوید: «ما در اینجا یک سیستم عالی داریم که در مقایسه با سایر کشورها بسیار پیشرفته است. در این برنامه سختگیرانه که برای 4 سطح اول لیگ‌های کشور انجام می‌شود به‌دقت شرایط همه بازیکنان مورد بررسی قرار می‌گیرد. این برنامه به همان اندازه که لیگ ما در سطح خوبی قرار دارد، بسیار خوب است. این غربالگری از سوی اتحادیه فوتبال الزامی است و مسئولیت انجام آن را باشگاه‌ها برعهده دارند. کارشناسان اسکن‌ها را بررسی کرده و توصیه‌های لازم را انجام می‌دهند. درحال‌حاضر این کار برای 15 تا 16 سال اجباری و برای سنین بالاتر هم توصیه‌شده است.»
سالانه بسیاری از بازیکنان باشگاه‌ها با استفاده از الکترو کاردیوگرام برای بررسی ریتم قلب و فعالیت مناسب آن غربالگری می‌شوند و همچنین برای بررسی قلب تحت اسکن اولتراسوند قرار می‌گیرند. این اما لزوما ادامه پیدا نمی‌کند و باشگاه‌ها الزامی برای ادامه این تست‌ها در سال‌های بعد ندارند. پیلس که درحال‌حاضر با باشگاه‌های بزرگی همچون منچستریونایتد هم کار می‌کند، ادامه می‌دهد: «توصیه ما این است که این آزمایش‌ها در سنین بالاتر هم روی بازیکنان انجام شود و قرار نیست تنها در یک سن خاص اجباری باشد.»
تحقیقات انجام‌شده توسط پرفسور پیلس و سایر متخصصان قلب که در این سال‌ها با اتحادیه فوتبال انگلیس کار کرده‌اند، نشان می‌دهد که از سال 1996 که برنامه غربالگری در فوتبال این کشور آغاز شده، تاکنون 6 بازیکن براثر ایست قلبی جان خود را از دست داده‌اند. همه این بازیکنان در 15 یا 16 سالگی آزمایش‌های لازم را انجام داده بودند اما حدود 7 سال بعد فوت کردند. پیلس می‌گوید: «اگر کسی در 16 سالگی غربالگری شده باشد، نمی‌توانیم مطمئن باشیم که در 29 سالگی همچنان همه‌چیز برای او عادی باشد. برخی بیماری‌ها در اواخر 20 یا 30 سالگی در انسان بروز می‌کند و به همین دلیل است که توصیه می‌کنیم این تست‌ها به‌صورت دائمی و هرچند سال یک‌بار انجام شود تا شرایط دقیق بازیکنان مشخص باشد. این البته به باشگاه‌ها بستگی دارد و آنها باید همه تلاش خود را به‌کار گیرند تا بازیکنان‌شان در بهترین شرایط باشند و مشکلی برای آنها ایجاد نشود. فکر می‌کنم آموزش‌ها بیشتر در این زمینه می‌تواند بسیار مفید باشد. این تست‌ها چندان گران نیستند اما ممکن است به‌راحتی در دسترس همه قرار نگرفته باشند. ما باید شرایطی را فراهم کنیم که با همکاری دولت، همه باشگاه‌ها در دسته‌های پایین‌تر نیز این امکان برایشان فراهم باشد که بتوانند بازیکنان خود را به‌موقع تحت آزمایش و چکاپ قرار دهند.»
فابریس موامبا یکی از بازیکنانی است که پس از ایست قلبی در زمین مسابقه حین دیدار بولتون برابر تاتنهام خوش‌شانس بود که زنده ماند و به‌دلیل این اتفاق مجبور شد فوتبال را کنار بگذارد. نزدیک به 10 سال از آن اتفاق می‌گذرد اما موامبا همچنان آن لحظات را به‌خوبی به خاطر دارد: «دوران سختی را سپری کردم و امیدوار بودم با اتفاقاتی که برای نفراتی مثل من رخ داد این وقایع کمتر شود اما موارد اخیر نشان داد که باید بیشتر مراقب باشیم. ما در ورزشی حضور داریم که بسیار پرمخاطب است و درباره آن زیاد صحبت می‌شود. به همین دلیل باید در این زمینه اطلاع‌رسانی بیشتر و بهتری صورت بگیرد. بازیکنان فوتبال قرار است وضعیت بدنی بهتری نسبت به سایرین داشته باشند اما وقتی این مشکل برای آنها اتفاق می‌افتد ممکن است هرکس دیگری در جامعه نیز با این مشکلات روبه‌رو شود.»
مطالب پیشنهادی
