شعبده‌بازی دولت با ارز ۴۲۰۰ تومانی در لایحه بودجه ۱۴۰۱

به گزارش «فرهیختگان»،  براساس تبصره ۱۴  لایحه بودجه سال ۱۴۰۱ سازمان برنامه و بودجه پیشنهاد کرده است در ازای اصلاح ارز ۴۲۰۰ تومانی دارو و کالاهای اساسی، ۱۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه جدید در سال آینده به مردم پرداخت شود. تا اینجای کار در ظاهر مشکلی نیست، اما مسئله این است که طبق پیشنهاد سازمان برنامه و بودجه این ۱۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه قرار است صرف ۱-خرید تضمینی گندم، ۲-یارانه نان و ۳-پرداخت یارانه نقدی در ازای جبران اصلاح نرخ کالاهای اساسی و دارو باشد.

بررسی‌های«فرهیختگان» نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۰ دولت فقط برای خرید تضمینی حدود ۴.۵ میلیون تن گندم ۲۲ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان از محل یارانه‌ها پرداخت کرده است. در سال ۱۴۰۱ نیز قیمت خرید تضمینی گندم با افزایش ۵۰ درصدی به هر کیلو ۷۵۰۰ تومان رسیده است. اگر در سال ۱۴۰۱ خشکسالی نباشد، دولت باید ۸ میلیون تن گندم خریداری کند که برای خرید آن به ۶۰ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز است. اما اگر فرضا خشکسالی تداوم در سال آینده نیز داشته باشد، دولت برای خرید تضمینی ۴.۵ میلیون تن گندم ۳۴ هزار میلیارد تومان بودجه نیاز خواهد داشت.  

مفهوم اعداد مذکور این است که پس از حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی دارو و کالاهای اساسی، از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان بودجه این بخش، ۳۴ تا ۴۰ هزار میلیارد تومان و شاید هم بیشتر برای خرید تضمینی گندم و نان اختصاص خواهد یافت و 60 هزار میلیارد تومان مابقی صرف جبران اصلاح نرخ کالاهای اساسی و دارو خواهد شد.

از آنجایی‌که دولت بارها گفته است می‌خواهد ۱۱۰ هزار تومان یارانه حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی را به هر نفر پرداخت کند، با این بودجه می‌توان به ۴۵ میلیون نفر ماهی ۱۱۰ هزار تومان پرداخت کرد. اینکه این رقم قدرت خرید از دست رفته خانوارها را در مقابل حذف ارز ۴۲۰۰ دارو و کالاهای اساسی جبران خواهد کرد یا خیر، سوالی است که دولت پاسخ دهد. اما سوال دوم این است که از آنجایی که دولت در شرایط عادی رقم ریالی یارانه ارز ۴۲۰۰ تومان را سالانه بیش از ۲۰۰ هزار میلیارد تومان ذکر می‌کرد، پرداخت ۶۰ هزار میلیارد تومان یارانه نقدی از این محل به مردم آیا قدرت خرید از دست رفته خانوارها را جبران خواهد کرد یا خیر؟ سوال سوم و البته بی‌پاسخ این است که دولت با چه منطقی یارانه گندم و نان را با یارانه ارز ۴۲۰۰ تومانی تجمیع کرده است.