سیامک خاجی، روزنامه‌نگار: بارسلونا آخرین‌بار یک‌سال پیش از نخستین حضور لئو مسی در این باشگاه به لیگ اروپا (که در آن زمان جام یوفا نام داشت) رفته بود و حالا طعنه‌آمیز اینکه تنها چند ماه پس از جدایی اعجوبه آرژانتینی آنها دوباره راهی این مسابقات شدند. شکست برابر بایرن‌مونیخ به‌نوعی قابل پیش‌بینی بود و با شرایطی که آبی و اناری‌‌ها داشتند، بعید بود بتوانند در زمین این حریف قدرتمند به برتری رسیده و صعود خود را قطعی کنند. در همان نیمه‌نخست تکلیف کار مشخص شد و وقتی دو گل خوردند و بنفیکا هم با برتری 2 بر صفر راهی رختکن شد، هواداران بارسا مطمئن شدند که دیگر امیدی به صعود تیم‌شان نیست و باید ادامه فصل را در لیگ اروپا سپری کنند.

واقعیت‌های تلخ کاتالان‌ها

حدود هشت ساعت مانده به شروع مسابقه خوان لاپورتا در هوای سرد و برفی مونیخ و درحالی‌که برای خوردن ناهار راهی یک رستوران می‌شد در پاسخ به این سوال که چقدر احتمال می‌دهد تیمش راهی دور بعد شود، گفت: «باید ایمان داشته باشیم.» اما درنهایت مشخص شد فقط ایمان کافی نیست و اگرچه شانس برتری آنها در این مسابقه بسیار اندک بود اما بازهم این شکست برای هواداران تیم بسیار سخت بود. رئیس باشگاه از بازیکنان تیم خواسته بود غرور و وقار خود را در این بازی به نمایش بگذارند تا نشان دهند که چه کسی هستند. در پایان مسابقه اما مشخص شد آنها تیمی هستند که دیگر قادر نیستند با بهترین‌های اروپا رقابت کنند و حتی ژاوی هم این موضوع را پذیرفته است: «این یک حقیقت و البته من را واقعا عصبانی می‌کند.»

این واقعیت که آنها دائما در حال سقوط هستند بارها تکرار شده است. وقتی در این سال‌ها در لیگ قهرمانان همیشه یک مغلوب بزرگ بوده‌اند و نتایج فاجعه‌باری کسب کرده‌اند. شاید باخت 8 بر 2 در مونیخ بدترین خاطره آنها از این تورنمنت باشد اما بارسا پیش از آن هم 3 بر صفر در تورین، 3 بر صفر در رم و 4 بر صفر در آنفیلد باخته بود و سال قبل هم در زمین پاری‌سن‌ژرمن 4 بر یک مغلوب شدند. آنها در این سال‌ها همیشه در زمین حریفان نتایج ضعیفی گرفته بودند و وقتی دوباره نوبت به دیدار سرنوشت‌ساز در مونیخ رسید با اینکه می‌دانستند برابر این تیم مقتدر حرف زیادی ندارند اما باز هم این شکست برایشان دردناک بود. ولی باید دید آیا این واقعا پایان یک دوران پسرفت است یا این سقوط همچنان ادامه خواهد داشت. این روند نزولی سال به سال شرایط را برای هواداران تیم بدتر می‌کند. حالا آنها برای نخستین‌بار در 20 سال اخیر از دور گروهی لیگ قهرمانان صعود نکردند و البته در 6 بازی خود تنها دو گل زدند که هردو برابر دینامو کی‌یف، ضعیف‌ترین تیم گروه بود. اینکه جولین ناگلزمن می‌گوید اگر کمی بیشتر فشار می‌آوردیم گل‌های بیشتری می‌زدیم نشان می‌دهد آنها هم چندان به‌دنبال تحقیر دوباره حریف نبودند وگرنه شاید نتیجه‌ای به مراتب بدتر برای ژاوی و تیمش رقم می‌خورد.

در بازی رفت بارسای کومان عملا به‌دنبال کم گل‌خوردن و شکست با حداقل اختلاف بود. سرمربی هلندی پس از آن بازی گفت که باید واقع‌گرا باشیم و این حقیقت تیم است. اگرچه تیم در آن مسابقه غایبانی داشت اما نمی‌توانست بهتر از آن باشد. در پایان این بازی هم لاپورتا گفت بازیکنان نهایت تلاش خود را انجام دادند و این البته یکی از نگران‌کننده‌ترین اتفاقاتی است که در این باشگاه در حال رخ دادن است. اینکه نهایت قدرت این بازیکنان در همین حد است و در شرایطی که تیم از وجود ستاره‌ها خالی شده و فعلا به پدیده‌های جوان متکی شده بعید است بتواند تا مدتی دوباره به جمع بزرگان اروپا برگردد. ژاوی در ابتدا امیدوارانه درباره آینده تیمش صحبت می‌کرد اما ظاهرا حالا به این نتیجه رسیده که باید واقعیت را قبول کند.

این حقیقت اجتناب‌ناپذیر است که تیم در دوران خوبی قرار ندارد و هیچ‌کس نمی‌داند این شرایط تا چه زمانی ادامه خواهد داشت. باشگاه در تابستان مجبور شد مسی و گریزمان را از دست بدهد تا شرایط مالی‌اش کمی بهتر شود اما بدهی سرسام‌آور باشگاه کار را برای خریدهای جدید سخت کرده و این کنار رفتن از لیگ قهرمانان هم ضربه دیگری هم از لحاظ فوتبالی و هم از جنبه اقتصادی به باشگاه بود. اینکه آنها در دو بازی 6 گل از بایرن خوردند شاید به اندازه عدم‌صعود از گروهی که بنفیکا و دینامو کی‌یف در آن حضور داشتند، نگران‌کننده نباشد. 20 سال از آخرین‌باری که تیم در چنین اوضاعی گرفتار شد، می‌گذرد و از طرف دیگر در جدول لالیگا هم 16 امتیاز با رئال صدرنشین فاصله دارند. همه اینها واقعیت‌های تلخی را برای کاتالان‌ها نمایان می‌سازد.

بدترین آمار گلزنی در یک دهه اخیر

طی یک دهه گذشته بارسلونا در مرحله گروهی لیگ قهرمانان حداقل 9 گل به ثمر رسانده بود و البته بهترین عملکرد آنها 20 گل در 6 بازی ابتدایی بود اما حالا فقط دو بار توانسته‌اند دروازه حریفان را باز کنند و این یعنی 27 بازیکن حاضر در رقابت‌های این دوره عملکرد بهتری از این تیم داشته‌اند. حتی گل به خودی‌های این تورنمنت هم بیشتر از گل‌های بارسا بود. از میان این 27 بازیکن می‌توان به نام مسی و گریزمان اشاره کرد؛ دو ستاره‌ای که آبی و اناری‌ها در تابستان به راحتی از دست دادند و حالا در تیم‌های دیگر درحال درخشش هستند. مسی تا اینجا 5 گل و گریزمان هم 4 گل زده است. ستاره آرژانتینی سال قبل 38 گل برای تیمش زد و اگرچه بارسا فصل چندان خوبی را پشت‌سر نگذاشت اما آمار آنها به بدی این دوره هم نبود. قبل از این دو، نیمار و سوارز هم نوکمپ را ترک کرده بودند و به این ترتیب در سال‌های اخیر ستاره‌های تهاجمی تیم یکی پس از دیگری باشگاه را ترک کرده‌اند.

حالا آنچه برای هواداران باقی‌مانده قبول افول تیمی است که زمانی در اوج قرار داشت و یکی از بهترین‌های دنیا محسوب می‌شد. آنها اگرچه هنوز هم بازیکنان نامدار زیادی را در ترکیب خود دارند اما بالانس لازم برای به زمین فرستادن تیمی خوب را ندارند. ترکیبی از بازیکنان گرانقیمت و کمتر تاثیرگذار همچون کوتینیو و عثمان دمبله درکنار پدیده‌های جوانی که هنوز به تجربه لازم برای درخشش در تیمی همانند بارسلونا نرسیده‌اند و به این ترتیب حتی قوی‌ترین ترکیب کنونی آنها هم چندان عالی و درخشان نیست اما مسلما نباید اینقدر هم بد کار کند.

توماس مولر پس از بازی چهارشنبه‌شب درباره مشکل حریف گفت: «بارسا تکنیک لازم را دارد اما مشکل اصلی آنها این است که نمی‌توانند در بالاترین سطح بازی کنند.» ناگزمن هم انبوهی از بدهی‌ها را یکی از مهم‌ترین دلایل افت کنونی رقیب خود می‌داند و معتقد است بحران مالی باعث شده آنها نتوانند در شرایط خوبی قرار گیرند. بوسکتس هم به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترهای تیم این‌گونه مشکل را توضیح می‌دهد: «ما خودمان باعث شدیم در این بحران و آشفتگی گرفتار شویم. عوامل بسیار زیادی هستند که باعث شده ما به این سمت پیش برویم و همه ما می‌دانیم که باشگاه در چه اوضاعی قرار دارد.»

باشگاه مد‌ت‌هاست به آرامی به سوی سرازیری پیش می‌رود. درست از زمانی ‌که مجموعه‌ای از اقدامات غلط جوزپ ماریا بارتومئو، رئیس قبلی باشگاه باعث بروز بحران در تیم شد. تیم مدیریتی جدید وارث یک بحران عمیق است که هر روز ابعاد تازه‌ای از آن برملا می‌شود و با وجود خوش‌بینی‌هایی که به هواداران داده می‌شود اما به نظر نمی‌رسد راه‌حل ساده‌ای برای این شرایط وجود داشته باشد. در این میان ژاوی با ایده‌هایی تازه و خلاقانه راهی نوکمپ شد اما او هم خیلی زود با این حقیقت روبه‌رو شد که تیم در شرایط خوبی قرار ندارد.

باشگاه با حذف از لیگ قهرمانان پاداشی 9.6 میلیون‌ یورویی را از دست داد که در این شرایط می‌توانست کمک زیادی به آنها کند. از طرف دیگر اگر به یک‌چهارم نهایی می‌رسیدند نیز 10.6 میلیون‌یوروی دیگر نصیب آنها می‌شد که این به‌جز درآمدهای جانبی بود که از این مسابقات داشتند. درحالی‌که اگر بتوانند تا فینال لیگ اروپا پیش رفته و درنهایت جام قهرمانی را بالای سر ببرند تنها 14.9 میلیون‌یورو گیرشان می‌آید. در شرایط کنونی البته شاید بهترین شانس آنها برای بازگشت به لیگ قهرمانان، فتح لیگ اروپا باشد؛ چراکه فعلا فاصله زیادی تا 4 تیم بالای جدول لالیگا دارند و ژاوی اگر می‌خواهد تیمش را بازسازی کند موفقیت در دومین تورنمنت مهم باشگاهی اروپا می‌تواند علاوه‌بر کسب یک جام برای او هم روحیه ازدست‌رفته تیم را برگرداند و هم در فصل بعد راهی لیگ قهرمانان شوند. البته این واقعیت را نیز نباید نادیده گرفت که تیم‌های مدعی زیادی در رقابت‌های این فصل لیگ اروپا حضور دارند و ژاوی برای ساختن دورانی جدید برای تیمش کار راحتی پیش‌رو ندارد.

تراشتگن و دی‌یونگ در لیست فروش

گزارش‌ها در اسپانیا از تغییرات مهم در نفرات این تیم در پنجره‌های نقل‌وانتقالاتی بعدی حکایت دارد و گفته می‌شود نفراتی چون مارک آندره تراشتگن، فرانکی دی‌یونگ و سرجینیو دست در لیست فروش باشگاه قرار گرفته‌اند. قرار گرفتن نام مدافع راست آمریکایی تیم در فهرست مازاد شاید چندان عجیب نباشد اما تراشتگن و دی‌یونگ دو بازیکنی هستند که فروش آنها چندان قابل‌انتظار نبود. هافبک هلندی از زمان انتقال 75 میلیون‌یورویی‌اش از آژاکس یکی از نفرات اصلی ترکیب تیمش بوده و تراشتگن هم سال‌هاست وظیفه حراست از دروازه بارسا را برعهده دارد. این گلر آلمانی اگرچه در دیدار برگشت برابر بایرن‌مونیخ روی یکی از گل‌های حریف مقصر اصلی بود اما در این سال‌ها بارها با واکنش‌های خوب خود مانع از گلزنی حریفان شده است. البته تراشتگن در ماه‌های اخیر بارها بابت اشتباهات منجر به گلی که داشته مورد سرزنش قرار گرفته و به نظر می‌رسد ژاوی تصمیم دارد برای بهتر شدن شرایط دفاعی تیمش، گلر بهتری را به خدمت بگیرد.

فرانکی دی‌یونگ هم در هفته‌های اخیر به‌عنوان یکی از اهداف منچستریونایتد برای تقویت خط میانی خود مطرح بوده و اگر بارسا واقعا تصمیم به فروش او داشته باشد احتمالا یونایتد به سرعت برای خرید او دست به‌کار خواهد شد. با این حال ژاوی پیش‌تر از نیازش به این هافبک هلندی صحبت کرده بود و مشخص نیست حالا چرا نظرش فرق کرده است. دست‌کم از زمان حضورش در نیوکمپ کمتر توانسته انتظارات را برآورده کند و در این شرایط به نظر می‌رسد جدایی او چندان عجیب نباشد.

از طرف دیگر ژاوی برای تقویت تیمش به‌دنبال گزینه‌های مختلفی است که شاید در همین ژانویه آنها را به خدمت بگیرد. یکی از اصلی‌ترین گزینه‌های او فران تورس، وینگر منچسترسیتی است که در این هفته‌ها کمتر به بازی گرفته می‌شود و خودش هم بی‌میل نیست تا دوباره به اسپانیا برگردد. مشکل اصلی اما تامین هزینه‌های خرید این بازیکن است که با توجه به حذف از لیگ قهرمانان به مراتب دشوارتر هم شده است.

لاپورتا و ژاوی بلافاصله پس از بازگشت تیم به اسپانیا جلسه‌ای برای بررسی شرایط باشگاه برگزار کردند و سرمربی تیم خواستار تقویت بارسا در نیم‌فصل شده که البته این اتفاق نیازمند فروش چند بازیکن است تا بودجه لازم برای خرید و پرداخت دستمزد نفرات جدید فراهم شود. از سوی دیگر سیتی چندان تمایلی به فروش تورس ندارد و این کار را برای آبی و اناری‌ها سخت کرده است. به نوشته رسانه‌های اسپانیایی محدودیت‌های مالی برای این باشگاه همچنان ادامه دارد و این بدان معناست که اگر باشگاه بخواهد بازیکنی را به خدمت بگیرد باید ابتدا یکی از بازیکنان خود که حداقل 4 برابر او دستمزد می‌گیرد را به‌فروش برساند.

مذاکرات برای خرید تورس همچنان ادامه دارد اما تیم انگلیسی خواسته‌های زیادی در این‌باره دارد که ممکن است کار بارسا را سخت‌تر کند. تورس که در ازای 21.4 میلیون پوند راهی سیتی شد تا سال 2025 با این باشگاه قرارداد دارد و با توجه به پیشرفت خوبی که در این مدت داشته حداقل 60 میلیون پوند برای او می‌خواهد که بدون‌شک پرداخت این رقم در شرایط فعلی برای بارسلونا تقریبا غیرممکن خواهد بود. لاپورتا علاوه‌بر تلاش برای خرید تورس، به‌دنبال تمدید قرارداد دمبله است که تا پایان فصل اعتبار دارد و فعلا هنوز توافقی با این وینگر فرانسوی صورت نگرفته است. اگرچه گفته می‌شود به تازگی پیشنهاد جدیدی از سوی باشگاه به مدیربرنامه‌های دمبله ارائه شده تا شاید او راضی به تمدید قراردادش شود.

موندو دپورتیوو دیروز از یکی از اهداف عجیب بارسا برای تقویت خود پرده برداشت و نوشت که این باشگاه ممکن است به سراغ خرید عدنان یانوزای، بازیکن سابق منچستریونایتد برود که قراردادش در انتهای این فصل با رئال سوسیداد به پایان خواهد رسید. یانوزای یکی از پدیده‌های فوتبال بلژیک بود که انتظار می‌فت به ستاره‌ای بزرگ تبدیل شود اما دوران حضورش در یونایتد چندان موفق نبود. با توجه به اینکه بارسا در دو فصل اخیر بیشتر به‌دنبال بازیکنانی بوده که قراردادشان رو به اتمام است، گفته می‌شود این وینگر بلژیکی مورد توجه بارسا قرار گرفته و احتمال دارد در انتهای فصل راهی نوکمپ شود. شاید تجربه پنج سال حضور این بازیکن 26 ساله در لالیگا یکی از مهم‌ترین دلایلی باشد که کاتالان‌ها به خرید او علاقه‌مند شده‌اند.

مشکلات ژاوی در این تیم اما به همین‌ها محدود نمی‌شود. مصدومیت چندین بازیکن این تیم باعث شده تا او نتواند در دیدارهای اخیر تیمش ترکیبی کامل را در اختیار داشته باشد. به‌خصوص غیبت آنسو فاتی که می‌توانست در دیدارهای حساس بارسا به کمک این تیم بیاید. با اینکه به نظر می‌رسید او به‌زودی تمریناتش را آغاز می‌کند اما حالا گفته می‌شود او حداقل تا پایان سال جاری میلادی از میادین دور خواهد بود و احتمالا در دیدار برابر مایورکا دوباره به ترکیب تیمش برمی‌گردد.