سارا طاهری، روزنامه‌نگار: دانشگاه یک ظرفیت بالقوه است که مسئولان باید از توانمندی و پتانسیل علمی دانشجویان فعال در این نهاد استفاده کرده و آن را به‌منصه ظهور برسانند. دوران دانشجویی فرصت مناسبی است که دانشجویان در آن می‌‌توانند علم و یافته‌های علمی و پژوهشی خود را مورد آزمایش قرار دهند تا درنهایت جامعه از آن منتفع شود. دانشگاه‌های کشور استعداد‌های جوان، نخبه و متخصصی را در خود جای داده است که اگر به آنان میدان داده شود، تغییرات شگرفی در همه حوزه‌ها به‌وجود خواهد آمد. مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی به‌تازگی به فکر افتاده‌اند تا در اشکال خاصی از پتانسیل دانشجویان نخبه خود استفاده کرده و البته حمایت‌های مالی نیز از آنها انجام دهند. از این پس، دانشجویان نخبه دانشگاه آزاد اسلامی می‌توانند به‌عنوان دستیاران تخصصی در امر پژوهش و آموزش وارد شده و یاری‌رسان مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی برای رسیدن به اهداف دانشگاه باشند. بر همین اساس دیروز بخشنامه‌ای تحت عنوان «دستورالعمل دستیاری تخصصی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی» توسط دکتر محمدمهدی طهرانچی، رئیس این دانشگاه ابلاغ شد.

براساس آنچه دکتر طهرانچی در این بخشنامه تأکید کرده است، دستورالعمل دستیاری تخصصی دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی با عنایت به منویات مقام‌معظم‌رهبری مبنی‌بر سرمایه‌‌گذاری در حوزه نیروی‌انسانی مستعد، پژوهشگر و فناور، نخبه‌‌پروری، فراهم آوردن امکانات سخت‌‌افزاری و نرم‌‌افزاری برای کار و تلاش نخبگان و توجه معظم‌له در بیانیه گام دوم انقلاب درخصوص حمایت از جوانان مستعد و کارآمد به‌عنوان محور تحقق نظام پیشرفته اسلامی و در راستای تحقق سند تحول و تعالی دانشگاه آزاد اسلامی ابلاغ شده است.

همچنین این دستورالعمل در راستای تحقق وظایف مندرج در فصل دوم اساسنامه باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان درخصوص حمایت از دانشجویان نخبه و پژوهشگر به‌منظور توانمندسازی دانشجویان مستعد و تربیت نیروهای کارآمد تدوین شده است.

براساس بندهای این بخشنامه، باتوجه به لزوم انجام تحقیقات کاربردی و اجرای پژوهش تقاضامحور با هدف ارتقای کیفیت فعالیت پژوهش و فناوری و همچنین همکاری دانشجویان مستعد درجهت ارتقای کیفیت آموزشی و انجام سایر خدمات تخصصی در دانشگاه، دانشجویان مستعد می‌توانند به‌ترتیب به‌عنوان دستیار پژوهشی (RA)، دستیار آموزشی (TA)و دستیار خدمات تخصصی دانشگاهی (UA) به‌کار گرفته شوند.

در این بخشنامه تأکید شده؛ مسئولان دانشگاه آزاد اسلامی باتوجه به مأموریت باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان در برنامه شبکه‌‌سازی پژوهشگران مرتبط با پایان‌‌نامه‌ها و رساله‌های دانشگاهی و شناسایی حامیان پژوهش، در اجرای صحیح، دقیق و بهنگام این دستورالعمل همکاری لازم را با باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان داشته باشند.

حالا از این پس برای بهره‌گیری از توانمندی‌های دانشجویان فعال، نخبه و پژوهشگر و استفاده حداکثری از امکانات دانشگاه آزاد اسلامی، واحدهای دانشگاهی می‌توانند اقدام به پذیرش دستیار تخصصی دانشجویی کنند. بنابراین دانشجویان می‌توانند برای انجام تحقیقات کاربردی و اجرای طرح‌های تقاضامحور با هدف ارتقای کیفیت فعالیت پژوهش و فناوری، ارتقای کیفیت آموزشی و انجام سایر خدمات تخصصی در دانشگاه، با شرایط خاصی به‌عنوان دستیار پژوهشی(RA)، دستیار آموزشی (TA) و دستیار خدمات تخصصی دانشگاهی (UA) به‌کار گرفته شوند.

نحوه کار دستیاران تخصصی چگونه است؟

در دستیار پژوهشی (RA) نحوه کار به این صورت است که باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی براساس منابع تأمین‌شده از خارج دانشگاه می‌توانند نسبت‌به فراخوان دانشجویان به‌عنوان دستیار پژوهشی اقدام کنند. میزان حق‌الزحمه دستیار پژوهشی به‌صورت معافیت کل یا بخشی از شهریه تا سقف حمایت بیرونی از دانشجو با تائید استاد مربوطه و تصویب شورای باشگاه واحد انجام می‌شود.

در دستیار آموزشی (TA) گروه‌های تخصصی با تایید معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی واحدهای دانشگاهی می‌توانند نسبت‌به اخذ دستیار آموزشی یا تدریس واحدهای درسی در چارچوب ضوابط دانشگاه اقدام کنند. میزان حق‌الزحمه در دستیار آموزشی متناسب با کار انجام‌شده به‌صورت معافیت بخشی از شهریه با تایید شورای باشگاه واحد انجام می‌شود.

در دستیار خدمات تخصصی دانشگاهی (UA) وضعیت به‌صورت دیگری است. در این نوع از دستیاری بخش‌های دانشگاه که نیازمند خدمات تخصصی هستند، می‌توانند ازطریق معاونت‌های مربوطه خود اقدام به اخذ دستیار جهت امور تخصصی کنند. میزان حق‌الزحمه دستیار خدمات تخصصی دانشگاهی به‌صورت معافیت کل یا بخشی از شهریه با تایید بخش مربوطه و تصویب شورای باشگاه واحد انجام می‌‌شود. نکته مهم اینکه هرگونه ارائه خدمات تخصصی درخواستی از خارج دانشگاه لازم است ازطریق بخش مرتبط دانشگاه ارائه شود.

 دستیاران تخصصی از بین دانشجویان همان واحد دانشگاهی انتخاب می‌شوند

آنچه مهم است و باید به آن توجه شود این است که دستیاران تخصصی از بین دانشجویان توانا و فعال همان واحد دانشگاهی انتخاب می‌شوند و البته اولویت انتخاب دستیار تخصصی با اعضای باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان است.

آن‌طور که در این بخشنامه بر آن تاکید شده است، هرگونه تعهد استخدامی درقبال دستیاران تخصصی ممنوع بوده و استفاده از افرادی که رابطه استخدامی با دانشگاه دارند، به‌عنوان دستیار تخصصی مجاز نیست.

 دستیاران تخصصی باید شرایط عضویت در باشگاه را داشته باشند

همچنین افرادی که برای دستیاران تخصصی پذیرفته می‌شوند، لازم است حائز شرایط عضویت در باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان باشند. میزان معافیت شهریه دستیار تخصصی، 20 تا 100 درصد در هر ترم است. همچنین درخواست حق‌الزحمه دستیار تخصصی بیش از 50 درصد معافیت از شهریه، صرفا ازطریق طرح و تصویب در شورای هدایت استعدادهای درخشان دانشگاه امکان‌پذیر خواهد بود. دستیاران درصورت حائز شرایط بودن، می‌توانند علاوه‌بر بهره‌مندی از تسهیلات این بخشنامه، از سایر بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌های مرتبط مانند بخشنامه تخفیفات دانشگاه و امثال آن نیز استفاده کنند.  همچنین ضروری است تمام حمایت‌های بیرونی از دانشجویان دانشگاه از طریق حساب ستاد مرکزی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان صورت پذیرد.

 پروژه‌های پژوهشی با کمک دانشجویان متخصص انجام می‌شود

 شهاب خاقانی، مدیر تسهیلات و حمایت از باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» درخصوص جزئیات این بخشنامه توضیح داد. او گفت: «این دستورالعمل با این هدف شکل گرفت که از پتانسیل دانشجویان نخبه در دانشگاه آزاد اسلامی استفاده شود. درواقع در تلاش هستیم از پتانسیل، خلاقیت‌ها و ظرفیت‌های دانشجویان در دانشگاه استفاده کنیم تا به اهداف دانشگاه نزدیک‌تر شویم.»

او با بیان اینکه دانشجویان در سه‌دسته دستیاران پژوهشیRA، دستیاران آموزشی یا همان TA و دستیار خدمات تخصصی دانشگاهی یا همان UA پذیرفته می‌شوند، توضیح داد: «درخصوص دستیاران پژوهشی باید گفت پروژه‌هایی از بیرون تعریف شده یا پروژه‌های مربوط به دانشگاه با هدایت استاد راهنما و کمک دانشجویانی که تخصص در آن پروژه دارند، انجام می‌شود.»  مدیر تسهیلات و حمایت از باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه درخصوص مزیت و حسن این پروژه‌ها برای دانشجو و دانشگاه بیان کرد: «در انجام چنین پروژه‌هایی هر سه طرف نفع می‌برند. به این ترتیب که برای پروژه‌ای که به دانشگاه می‌آید، منابع مالی تعریف شود و یک بخش یا تمام شهریه دانشجو را باتوجه اندازه تامین مالی پوشش می‌دهد. این نوع از دستیاری در تمام دنیا نیز انجام می‌شود.»

 دانشجویان به استادان در امر تدریس کمک می‌کنند

خاقانی در ادامه سخنان خود درخصوص دستیاران آموزشی نیز صحبت به میان آورد و تصریح کرد: «درخصوص دستیاری آموزشی نیز باید گفت دانشجویانی وجود دارند که می‌توانند به استاد در امر تدریس کمک کنند. در این نوع از دستیاری از این دسته از دانشجویان استفاده شده تا قسمتی از کلاس یا حل تمرین کلاس و همچنین مواردی که استاد به آنها محول می‌کند را زیر نظر همان استاد انجام دهند.»

او افزود: «در این نوع از دستیاری برای آنکه کمک‌هزینه‌ای به دانشجویان تعلق بگیرد تا به پرداخت شهریه آنها کمک شود، قسمتی به‌عنوان معافیت از شهریه به دانشجو تعلق می‌گیرد.»

مدیر تسهیلات و حمایت از باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی درخصوص دستیار خدمات تخصصی دانشگاهی یا همان UA نیز گفت: «خدمات تخصصی دانشگاه، پروژه‌هایی است که دانشگاه به بیرون محول می‌کند. افرادی داخل دانشگاه هستند که تواناهایی خاصی دارند که می‌توانند پروژه‌های دانشگاه را به بهترین شکل انجام دهند. باتوجه به قسمت تخصصی که این خدمات تخصصی را می‌خواهند، پروژه‌ها تعریف شده و دانشگاه نیز به‌صورت معافیت از شهریه حق‌الزحمه دانشجو را پرداخت می‌کند.»

او در ادامه تصریح کرد: «در این دستورالعمل تلاش شده از پتانسیل‌هایی که در دانشگاه وجود دارد استفاده شود؛ به‌عبارت بهتر، از دانشجویان همان دانشگاه‌ها و کسانی که مستعد بوده و دارای پتانسیل و خلاقیت هستند استفاده می‌شود.»

او درخصوص شرایط دانشجویانی که به‌عنوان دستیار پذیرفته می‌شوند، گفت: «سرآمدان دانشجویان می‌توانند به‌عنوان دستیار تخصصی فعالیت کنند. درواقع دانشجویانی هستند که توانمندی خاص خود را در قسمت مربوطه دارند. به‌طور مثال افرادی توانمندی آموزشی دارند که در قسمت TA از آنها استفاده می‌شود. افرادی که توانمندی پژوهشی دارند یا در این حوزه علاقه‌مند هستند، در قسمت RA از آنها استفاده می‌شود.»

مدیر تسهیلات و حمایت از باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی تاکید کرد: «دستیاران تخصصی باید حداقل شرایطی را دارا باشند و ما باید مطمئن باشیم قابلیت انجام کاری که به آنها محول شده است را دارند.»

او با بیان اینکه هم‌اکنون استارت کار کلید زده شده است، ادامه داد: «بنابراین به‌زودی این دستیاران تخصصی به‌کار گرفته می‌شوند و اگر دانشجویی متقاضی باشد، می‌تواند درخواست خود را ارائه دهد و اگر ابهامی نیز برای آنها وجود داشته باشد، به آنها توضیح داده خواهد شد. اولویت انتخاب نیز با اعضای باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی خواهد بود.»

 شناسایی و حل مشکلات دانشجویان در دستورکار است

خاقانی در بخش دیگری از سخنان خود درخصوص برنامه‌های تسهیلات دانشگاه آزاد اسلامی نیز صحبت به میان آورد و گفت: «تلاش داریم دانشجویان را شناسایی کرده و این مشکلات را حل کنیم. درواقع به‌دنبال این هستیم تا بدانیم مهم‌ترین دغدغه و چالش‌های دانشجویان چیست و برای رفع این چالش‌ها برنامه‌هایی را در دستورکار قرار خواهیم داد.»

او اضافه کرد: «یکی از مهم‌ترین برنامه‌های ما مذاکره با صندوق نوآوری دفاعی است؛ باتوجه به شرایطی که وجود دارد، افراد می‌توانند پروژه‌های مدنظر این صندوق را اخذ کرده و انجام دهند. درنهایت به‌صورت حمایت‌های مادی و معنوی توسط این صندوق دانشجویان تحت پوشش قرار می‌گیرند. حمایت‌های معنوی می‌تواند به‌صورت تعریف کاری برای این دانشجویان باشد.»

مدیر تسهیلات و حمایت از باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: «با ناجا نیز درحال مذاکره هستیم. تفاهم‌نامه‌ای سال گذشته با دکتر طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی منعقد شد که قسمت‌هایی از این تفاهم‌نامه مربوط به بخش تسهیلات و حمایت باشگاه پژوهشگران جوان است. درواقع مربوط به پایان‌نامه‌ها و حمایت از دانشجویان است که تلاش داریم این بخش از تفاهم‌نامه را به‌صورت جدی پیگیری کرده و به‌نتیجه برسانیم.»

او در ادامه بیان کرد: «با وزارت کار نیز تفاهم‌نامه‌ای منعقد شده که درخصوص جذب دانشجویان به‌صورت کارورز و کارآموز و همچنین بحث اشتغال آنها است که درحال پیگیری این تفاهم‌نامه هستیم. در تفاهم‌نامه‌ با پلیس رساله‌‌ها و پایان‌‌نامه‌‌های مرتبط با این نهاد ازسوی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی تدوین و تسهیلاتی برای سربازی دانشجویان درنظر گرفته می‌‌شود، بر این اساس خدمت سربازی مشمولان کاهش می‌‌یابد.»  خاقانی درباره توانمندی‌های اعضای دانشجویی باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی اظهار کرد: «روند عضویت در باشگاه شامل غربال‌گری‌‌هایی است که دانشجویان توانمند ازلحاظ پژوهشی، آموزشی و خلاقیت را از بین همه دانشجویان به‌منصه ظهور می‌‌رساند و می‌‌توان گفت اعضای باشگاه منتخبی از دانشجویان به‌شمار می‌‌آیند.»  به‌گفته او، اعضا و دانشجویان شناسایی‌شده در باشگاه توانمندی‌های بیشتری نسبت‌به سایر دانشجویان دانشگاه آزاد دارا هستند.

مدیر تسهیلات و حمایت باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی بیان کرد: «باتوجه به مأموریت‌های تعریف‌شده در حوزه نخبگان، این باشگاه پژوهشگران است که نقش پل ارتباطی و متصل‌کننده دانشجویان و دانش‌آموختگان توانمند به صنعت را به دوش می‌‌کشد.» به‌گفته او، هدف باشگاه پژوهشگران و نخبگان دانشگاه آزاد اسلامی شناسایی، جذب، حمایت و هدایت پژوهشگران است.