عامه‌پسندها، برای نمایش‌های جدی ضرری ندارند

رضا آشفته، منتقد تئاتر: نمایش‌های عامه‌پسند، چندان به‌دنبال ارائه تفکر نیستند. این جنس نمایش‌ها را هم باید در حد و قواره خودشان بررسی کرد؛ نه ضرری برای هنرهای نمایشی دارند و نه نفعی به معنای کلانش. شاید نفع‌شان این است که رفته‌رفته مخاطب می‌رود تئاترهای دیگر را هم می‌بیند، با اجراهای جدی‌تر آشنا می‌شود و متوجه خواهد شد آن چیزی که قبل از این دیده است اسمش تئاتر نبوده؛ تئاتر درواقع این است که الان با آن مواجه شده یعنی یک متن و ادبیاتی دارد که برخوردار از اندیشه، شخصیت‌پردازی، روان‌شناسی، جامعه‌شناسی و فرهنگ است. به لحاظ زیباشناسی بر عناصر دیداری و شنیداری مثل طراحی لباس، دکور، گریم و موسیقی کار شده است. بازیگران با تکنیک‌های برجسته و حضور باسوادانه و زیباشناسانه سعی دارند مخاطب را درگیر مسائل جدی‌تر بکنند یا اینکه تئاتر قدری در روح و روان‌شان ته‌نشین بشود و مسیر زندگی‌شان را تحت‌الشعاع قرار دهد.  در تئاتر چیزی مانع چیز دیگر نخواهد شد. به تعبیری اگر یک دوره تمام تئاتر ما، شامل تئاترهای اقتباسی شود این یک دوره گذار است. حتی می‌تواند باعث شود سواد اقتباسی کارگردان‌ها بالا برود و باعث ایجاد فضای رقابتی در نویسندگان داخل شود. می‌تواند یک آزمون و خطا هم باشد و به نویسنده ایرانی کمک کند که با چه نسبت‌های درست و تکنیک‌هایی درام موثر خود را داشته باشد. نمایش ایرانی در ابتدای یک اتفاق بزرگ است و نیاز دارد این آزمون و خطاها انجام شود تا نویسنده ایرانی به آن عمیق‌تر فکر کرده و نگاه جهانشمول داشته باشد.   درمجموع می‌توان گفت هرچه مخاطب تئاتر بیشتر شود به نفع تئاتر است. حتی اگر تئاتر ایران در یک بازه زمانی 100درصد به‌خاطر تعبیرات موجود به‌سمت رونق اقتصادی برود. اگر تمام تئاتر نیز به‌سمت نمایش‌های عامه‌پسند برود نمی‌توان گفت تئاتر خاموش خواهد شد، چون قطعا این دوره موقت خواهد بود و دوام نخواهد داشت. شاید ما یک دوره احساس کنیم تئاتر دچار انحطاط شده است و بستر واقعی تئاتر وجود ندارد اما مطمئن هستیم این دوره گذراست و همین باعث یک بازنگری جدید خواهد شد. دهه 70 و در فاصله سال‌های 72 تا 76 در دوره دوم ریاست‌جمهوری رفسنجانی یک وزیر ارشادی بود که باعث تعطیل شدن خیلی از فعالیت‌های فرهنگی شد. درحال‌حاضر وجود جوانان با تمام عیوب و نقص‌هایشان امیدوارکننده است. به‌مرور زمان هم آنها و هم مخاطبان تئاتر می‌توانند به بلوغ و تشخیص برسند. به عقیده من گیشه‌پسند بودن اگر منجر به جذب مردم و عادت به تئاتر دیدن شود، مشکلی در پی نخواهد داشت. به‌مرور گونه حقیقی تئاتر جایگاه خود را به دست خواهد آورد.