آمریکایی‌ها نمی‌خواهند برای بازگشت به برجام هزینه بدهند

عباس اصلانی، خبرنگار و کارشناس ارشد مسائل آمریکا: مذاکرات اخیر در وین تقریبا اولین مذاکراتی بود که در دوران دولت جدید برگزار می‌شد، به‌خاطر همین از همان ابتدا هم انتظار نتیجه خاصی از این دور نمی‌رفت. طرف‌های اروپایی و آمریکایی‌ها نیز چون به این نکته واقف بودند، از همان ابتدا سعی می‌کردند بگویند احتمالا این دور بی‌نتیجه باشد و اگر چنین باشد، این تقصیر ایران است و ایران جدیت ندارد. درصورتی‌که یکی از ویژگی‌هایی که هیات مذاکره‌کننده ایران در این دور داشت، این بود که در سطح بالا در گفت‌وگوها حاضر شد و مقاماتی که دارای سابقه یا مسئولیت اقتصادی و حقوقی بودند، به اعضای تیم مذاکره‌کننده اضافه شدند و چندین روز مذاکرات در وین هم در سطح روسای هیات‌ها و هم در سطح کارشناسی، در موضوعات مربوط به رفع تحریم‌ها و موضوعات هسته‌ای جریان داشت. طرف‌های اروپایی، زمانی‌که ایران به آنها دو متن پیشنهادی درخصوص رفع تحریم‌‌ها و همچنین درخصوص موضوعات هسته‌ای ارائه داد، درخواست داشت گفت‌وگوها متوقف شود تا غربی‌ها بتوانند به پایتخت‌هایشان برگردند و بعد از بررسی متون پیشنهادی ایران و مشورتی که در کشورهایشان انجام می‌دهند، برای ادامه گفت‌وگوها دوباره به وین بروند. برای همین جلسه کمیسیون مشترک مجددا روز جمعه در وین برگزار شد و هیات‌ها به پایتخت‌ها برگشتند. طبق گفته‌های مقامات و دیپلمات‌های حاضر در گفت‌وگوها، قرار است مذاکرات بعد از یک وقفه چندروزه دوباره از سر گرفته شود. دیپلمات‌های ایرانی می‌گفتند ظاهرا طرف‌های غربی انتظارات حداکثری داشته‌اند، ولی ازسوی دیگر برای پایبندی به تعهدات خودشان در برجام، رویکرد حداقلی دارند. باتوجه به اینکه قرار نبود در دور اول اتفاقی بیفتد، نگاه‌ها به دورهای بعدی خواهد بود که طبیعتا می‌تواند کمی زمان ببرد. تیم ایرانی از همان ابتدا هدف خودش را تمرکز بر رفع تحریم‌ها اعلام کرده است و چندین دور لازم است که طرفین درخصوص اختلافاتی که در موضوعات مختلف ازجمله تحریم‌‌ها وجود دارد، گفت‌وگو کنند و این به‌معنای فرسایشی شدن مذاکرات نیست. یک گمانه‌ که وجود دارد این است که آمریکایی‌ها باتوجه به مشکلاتی که در داخل دارند شاید سخت باشد که بخواهند برای بازگشت به برجام در داخل هزینه‌ای پرداخت کنند. آنها اختلافاتی را نیز با صهیونیست‌ها و برخی متحدان منطقه‌ای‌شان دارند. به همین خاطر تصور این است که شاید آمریکایی‌ها و برخی کشورهای اروپایی، هنوز آمادگی کامل برای بازگشت به تعهدات برجامی به‌صورت کامل را ندارند. برای همین سعی کردند بازی مقصرنمایی را شروع کرده و درطول مذاکرات ادامه دادند. به‌ویژه بعد از جمع‌بندی گفت‌وگوها در روز جمعه، ما دیدیم که این موضوع شدت یافت. طرح همزمان ایده توافق موقت درکنار چنین تحولاتی این گمانه را به ذهن می‌رساند که شاید آمریکایی‌ها الان احساس می‌کنند که نمی‌توانند به برجام به‌صورت کامل برگردند. به همین خاطر به‌دنبال این هستند که ایده توافق موقت یا کم دربرابر کم را درپیش بگیرند تا بتوانند شرایط را تغییر دهند. طرف ایرانی هم اعلام کرده که مذاکرات باید برای بازگشت به همان توافق اصلی برجام باشد، نه کمتر و نه بیشتر. الان باید ببینیم بعد از اینکه هیات‌های مذاکره‌کننده در پایتخت‌هایشان مشورت می‌کنند، با چه ایده یا پاسخی به متون پیشنهادی ایران به میز مذاکره بازمی‌‌گردند و نوع واکنش آنها یا پاسخ آنها می‌تواند در فرآیند ادامه گفت‌وگوها تعیین‌کننده باشد. اگر قرار باشد همچنان بازی مقصرنمایی ادامه پیدا کند، فکر می‌کنم روند گفت‌وگوها سخت و دشوار و بسیار کند بشود. در غیر این‌صورت، اگر جدیت و اراده کافی در طرف‌های مذاکرات  وجود داشته باشد، می‌شود به آینده این گفت‌وگوها تاحدودی امیدوار بود و فکر می‌کنم شاید چند دوری لازم باشد که ما ببینیم آیا اتفاقی در زمینه رسیدن به توافق می‌افتد یا خیر.