روح‌الله ایزدخواه، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس در گفت‌وگو با «فرهیختگان»:
علی مزروعیعلی مزروعی، روزنامه‌نگار: روز گذشته در نشست مشترک سیدابراهیم رئیسی با نمایندگان مجلس، قالیباف ضمن تقدیر از برخی اقدامات دولت نظیر گسترش واکسیناسیون و کاهش آمار فوتی‌های کرونایی انتقاداتی را نیز به دولت وارد کرد. قالیباف با طرح سوالی کنایه‌آمیز نسبت‌به سرعت کند دولت در ارائه برنامه هفتم دولت توسعه انتقاد کرد. رئیس مجلس خطاب به حاضران در این نشست مشترک گفت: «کسی از اینکه چه رویکرد و چه تصمیمی برای برنامه هفتم داریم مطلع هست؟ درحال حاضر حتما این جمعی که اینجا نشسته‌اند هیچ فهم مشترکی از برنامه هفتم ندارند و این اشتباه است. باید بودجه 1401 را با یک نقشه راه تنظیم کنیم.» در گفت‌وگویی که با روح‌الله ایزدخواه، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی داشته‌ایم، برخی از موارد مطرح‌شده توسط رئیس مجلس موردبحث و بررسی قرار گرفته است. مشروح این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.
چقدر برگزاری جلسات مجزا از مجلس توسط سران قوا را کارآمد می‌دانید؟
جلسات اقتصادی سران قوا آیین‌نامه خودش را دارد. زمانی که رهبری اجازه تشکیل این جلسات را دادند، ملاحظاتی را نیز برای آن تعیین کردند. به‌طور مثال تصمیماتش نباید خلاف قانون بوده و اعتبار آن نیز یک‌ساله است. همچنین تصمیمات باید مبتنی‌بر اجماع آرای هر سه قوه اتخاذ شود. اما شاهد آن بودیم که در دولت قبل خیلی از موارد آن نقض شد. به‌طور مثال درمورد قانون تمرکز وظایف بخش کشاورزی تصمیم جلسه سران قوا کاملا در تضاد با قانون مجلس بود و درحالی‌که مورد اجماع نبود، اعتبار یک‌ساله آن نیز تمدید شد.
نباید این نگاه وجود داشته باشد که جلسات سران قوا تام‌الاختیار تلقی شود. صرفا در شرایطی باید از این ساختار استفاده شود که اضطراری وجود داشته و زمان برای قانون‌گذاری درحالت معمول وجود نداشته باشد. به‌طور مثال در شرایط تحریم که گاهی نیاز به تصمیم‌گیری آنی و موقتی به‌وجود می‌آید، این ساختار دارای کارآیی است. تغییرات ساختاری که نیاز به نهادسازی دارد، باید از مسیر مجلس عبور کند.
ما در مجلس فعلا به این جمع‌بندی نرسیده‌ایم که این جلسات به‌طور کل تشکیل نشود، اما قطعا روال گذشته باید اصلاح شود. روال معیوب گذشته در سطح حاکمیت تنش ایجاد می‌کرد، همان‌طور که درمورد قانون انتزاع شاهد تنش بین دولت و مجلس دهم و نیز یازدهم بودیم و این اتفاق نباید تکرار شود، بنابراین سران قوا باید بر سر یک روال مشخص و شفاف به جمع‌بندی برسند. قطعا قانون‌گذاری شأن مجلس است و طبیعتا روال قانونی در مجلس نیز زمان‌بر است. ما به این اتفاق نیز ایراد داریم و آیین‌نامه داخلی باید در این رابطه مورد اصلاح قرار بگیرد که البته هنوز چندان موردتوجه قرار نگرفته است.
در شرایط تحریمی فعلی لازم است یک قرارگاه در سطح کلان حاکمیت برای تصمیم‌گیری سریع وجود داشته باشد. به همین دلیل این شورا تشکیل شده و فعلا موافق ادامه فعالیت آن هستیم، اما در شیوه تصمیم‌گیری باید قطعا تغییر اساسی صورت بگیرد.
یکی از مواردی که قالیباف مطرح کرد این بود که تصمیمات جلسه سران قوا باید به اطلاع نمایندگان و مردم برسد. آیا در موارد پیشین تصمیمات اتخاذشده به اطلاع مجلس نمی‌رسید؟
باید مجلس در جریان نحوه تصمیم‌گیری‌ها قرار بگیرد و قطعا نباید شورا با مجلس غریبه باشد. تصمیمات شورای هماهنگی سران قوا به‌صورت عمومی در مجلس مطرح نمی‌شود و اگر خود نمایندگان پیگیر باشند و درمورد تصمیمات پرس‌وجو کنند، ممکن است مطلع بشوند. اما تاکنون تصمیمات شورا به‌طور مرتب و در یک کانال اطلاع‌رسانی شفاف به گوش نمایندگان نرسیده است.
قالیباف با لحنی منتقدانه لزوم آماده شدن هرچه سریع‌تر برنامه هفتم توسعه را از دولت مطالبه کرد تا هرچه سریع‌تر بودجه بر محور آن برنامه‌ریزی شود. آیا این برنامه به بودجه سال 1401 می‌رسد؟ و آیا این انعطاف در ساختار بودجه‌ریزی کشور ما نیز وجود دارد تا بتوان آن را براساس اسناد بالادستی همچون برنامه هفتم طرح‌ریزی کرد؟
اینکه ما باید از روال معمول روزمرگی در بودجه‌نویسی بیرون بیاییم حرف درستی است و کارهای زمین‌مانده نیز در این حوزه زیاد داریم. باید در شیوه بودجه‌نویسی یک تحول اساسی هم در دولت و هم در مجلس رخ بدهد.
این شیوه بودجه‌نویسی هزینه‌های کشور ما را افزایش می‌دهد و قطعا باید به‌طور اساسی تغییر کند. این تغییر اساسی نیز باید هرچه سریع‌تر آغاز شود. نباید با توجیه نبود زمان کافی آن را به سال آینده موکول کنیم و بخواهیم همین‌طور زمان را به تاخیر بیندازیم. این موکول کردن‌های پی‌درپی باعث شده الان با یک شکست ساختاری مواجه شویم. بیش از 10 سال است بودجه با کسری‌های تزایدی نوشته می‌شود، بنابراین اصلاحات ساختاری در بودجه‌نویسی امری لازم است و همین امسال باید برای تحقق آن اقدام شود. ما در این رابطه پیشنهاد نیز داده‌ایم. پیشنهاد خود من این بوده که بودجه ارزی و ریالی از یکدیگر جدا شود تا با جدا شدن منابع و مصارف ریال و ارز بودجه کشور وابسته به دلار نشود.
بخش کمی از امور کشور با ارز ترجیحی درگیر است و نباید معیشت مردم به ارز گره بخورد. باید با جدا کردن این دو مقوله آقایی دلار شکسته شود. در شرایط فعلی می‌شود بودجه را دوبخشی کرد تا دلار به این شکلی که الان دچار آن هستیم، به معیشت مردم گره نخورد.
از این قبیل پیشنهادها باز هم در مجلس مطرح می‌شود و نمایندگان پیشنهادهای خوب دیگری نیز در زمینه بودجه‌نویسی دارند که متاسفانه روزمرگی و اضطرار در بودجه‌نویسی باعث شده اصلاح بودجه هرسال به سال آینده موکول شده و پیشرفتی در این زمینه نداشته باشیم.
مطالب پیشنهادی
