با رادیو، فیلم ببینیم

کیانا تصدیق‌مقدم، خبرنگار: دنیای سینما برای رادیویی‌ها جذاب است. شاید بگویید چه ربطی به هم دارند اینها که دو دنیای متفاوت هستند یکی را باید بروید داخل شهر و پای گیشه بلیت‌فروشی و داخل سالن سینما کنار بقیه بنشینید و خودتان را در معرض احساسات شورانگیز تصویر و صوت قرار دهید اما رادیو عالم شنیدن است و تصویرها را خیال کردن. به هر حال این جادوی سینماست و کاریش نمی‌شود کرد؛ آقای رادیو را هم درگیر خودش می‌کند. مثلا برنامه‌هایی هستند در همین رادیو که برگردان صوتی فیلم‌های سینمایی را پخش می‌کنند. شاید بگویید برگردان رادیویی دیگر چیست؟ رادیویی‌ها در برگردان رادیویی از دیالوگ‌های معروف و موسیقی‌های جذاب فیلم‌ها استفاده می‌کنند و فیلم را درگوش شما پخش می‌کنند. اتفاقا تجربه شنیدن فیلم، طرفدار هم کم ندارد. شاید مخاطبی باشد که اصلا فیلم را ندیده اما وقتی برگردان اثر را می‌شنود با نمایش رادیویی آن غرق در خیال می‌شود؛ اصلا خودش کارگردان ذهنی فیلم می‌شود، کاراکتر می‌سازد و صحنه‌های ورود و خروج آنها را دکوپاژ می‌کند و حتی هر جور دلش خواست گریم‌شان می‌کند. به هر حال چه می‌شود کرد این هم جادوی ذهن است. این مدل قرار گرفتن در معرض فیلم‌های سینمایی کار بدیع و تازه‌ای نیست و پیش از این برخی از نابینایان عشق فیلم به همین صورت فیلم می‌دیدند. حتی در فضای مجازی «گروه سوینا» نامی است که به‌عنوان سینمای نابینایان معروف شده و دو سه سالی است که در بخش‌های مختلف برای نابینایان تولید محتوای سینمایی می‌کند. مثلا یکی از کارهایی که در این پادکست سینمایی انجام می‌دهند این است که به کمک بازیگران سینما و تئاتر، گویندگان و دوبلورها، فیلم‌های سینمایی را توضیح‌دار می‌کنند. یکی دیگر از نمونه‌هایی که از این شیوه برنامه‌سازی رادیویی بهره می‌برد، برنامه «سینما صبا» است که از رادیو صبا پخش می‌شد. این برنامه دیالوگ‌ها و موسیقی فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی را همراه با ترانه‌های انتخابی پخش می‌کند.

اما رادیو فقط جای فیلم شنیدن نیست. حرف‌های جدی هم در مورد فیلم‌ها در آن زده می‌شوند. حرف‌هایی که گاهی آنقدر گزنده و نیش‌دار است که صدایش از دل رادیو به متن خبرگزاری‌ها و روزنامه‌ها هم می‌رود. مثلا یکی از این مدل برنامه‌ها، برنامه«شب نقره‌ای» بود که با اجرای فرزاد حسنی پخش می‌شد. این برنامه رادیویی از شبکه جوان پخش می‌شد. شبکه‌ای که سال‌ها قبل در آن یک برنامه رادویی هفتگی با عنوان «چه فرصتی، چه شبی» را اجرا می‌کرد و در آن هم حرف‌های سینمایی و جنجالی بین او و میهمان‌های برنامه کم نبود.

این روزها تولید برنامه‌های رادیویی که به موضوع سینما می‌پردازند، بیشتر شده است. مثلا برنامه رادیویی «تماشاخانه» که یک مجله رادیویی است و فیلم‌ها و تئاترهای روی صحنه را نقد و بررسی می‌کنند. این برنامه رادیویی، از رادیو فرهنگ پخش می‌شود. یا یک برنامه دیگری به تازگی به رادیو جوان آمده به نام «سینماچی» که یک مجله سینمایی است و در آن اتفاقات و حواشی حوزه سینما و تلویزیون را بررسی می‌کنند. برنامه دیگری است به نام «پرانتز باز» که از رادیو نمایش پخش می‌شود و در هر قسمت به یک موضوع سینمایی می‌پردازد. برنامه دیگری هم از رادیو جوان پخش می‌شود به نام «سینما هویت» که فیلم‌های روز دنیا را بررسی می‌کند.

ویژگی‌های منحصربه‌فرد رادیو و رقابت این رسانه با دیگر وسایل ارتباط جمعی، آن را به سمت تخصصی شدن کشانده است. بررسی تخصصی به موضوع سینما، نه‌تنها باعث می‌شود که ما با بحث‌هایی جدی و دقیق در حوزه سینما همراه شویم، بلکه در دراز مدت گنجینه‌ای از آرشیو صوتی گردآوری می‌شود که می‌تواند همانند کتابخانه‌ای سخنگو، نیاز شنوندگان را برطرف کند.

در همین رابطه مطالب زیر را بخوانید: