برترین مرجع دستیابی به محتویات اینترنتی

 عطیه نوری
 خبرنگار گروه دانش

امروز مارک زاکربرگ به‌عنوان طراح و موسس فیس‌بوک شناخته می‌شود، اما این در حالی است که برخی هم‌دانشگاهیان او در هاروارد نظر دیگری در این رابطه دارند.
مارک زاکربرگ، بنیانگذار 33 ساله فیس‌بوک، آخر هفته‌ای که گذشت، سرانجام بعد از 12 سال به دانشگاه هاروارد بازگشت و مدرک افتخاری این دانشگاه را دریافت کرد. زاکربرگ در سال 2005 به دلیل بالاگرفتن شایعه دزدی طرح فیس‌بوک از دانشگاه هاروارد اخراج شد. در آن زمان سه نفر از هم‌دوره‌ای‌های زاکربرگ جوان مدعی شدند که او ایده راه‌اندازی فیس‌بوک را از طرح‌های آنها کپی کرده است و شکایت خود را در این زمینه در دادگاه فدرال بوستون مطرح کردند.

ماجرای کپی‌برداری هرگز نتوانست مانع پیشروی زاکربرگ شود. او در زمان اخراجش از هاروارد نه‌تنها فیس‌بوک را راه‌ انداخته بود، بلکه چندی پیش از آن یک پیشنهاد 10 میلیون دلاری را برای واگذاری این شبکه رد کرده بود. اکنون زاکربرگ به هاروارد بازگشته و در جشن فارغ‌التحصیلی 366 دانشجوی این دانشگاه سخن گفته است. او در این مراسم موضوع سخنرانی خود را «هدف» انتخاب می‌کند و خطاب به فارغ‌التحصیلان می‌گوید: «برای رسیدن به موفقیت تنها داشتن هدفی شخصی کافی نیست. شما باید احساس تازه‌ای از هدف را در دیگران به وجود آورید.»
زاکربرگ معتقد است که انسان امروز برای آنکه عملکرد بهتری داشته باشد به‌انگیزه بزرگ‌تری نیاز دارد. او می‌گوید: «هدف ایجادکننده خوشبختی واقعی است. جامعه ما رو به جلو در حرکت است و ما در این حرکت با یک چالش نسل مواجه خواهیم بود. این چالش تنها با ایجاد مشاغل جدید حل نمی‌شود و بخش زیادی از آن با ایجاد حس تازه‌ای از هدف سامان می‌گیرد.»

زاکربرگ در حالی به هاروارد بازگشته است که ارزش فیس‌بوک (یعنی شبکه‌ای که به خاطر حواشی آن از دانشگاه اخراج شد) این روزها به 447 میلیارد دلار می‌رسد. گفتنی است شبهات درباره تاسیس فیس‌بوک چند روز پیش با انتشار پادکستی از سوی زاکربرگ تا حد زیادی رنگ باخت. زاکربرگ در تازه‌ترین پادکست خود پرونده‌ای را منتشر کرد که نشان می‌دهد او در دوران نوجوانی، زمانی که حدود 12 سال بوده، سیستم چت اختصاصی «زاک‌ نت» را برای اعضای خانواده و دندانپزشک پدرش راه‌اندازی کرده است.

 نقش مهم فیس‌‌بوک در هدایت ترافیک وب
این روزها فیس‌بوک به شرکتی عظیم بدل شده است که شبکه‌های اجتماعی پرطرفداری را ازجمله اینستاگرام، مسنجر و واتس‌اپ در اختیار دارد. طبق تازه‌ترین آمار موسسه تحقیقاتی «Parse. ly»، فیس‌بوک (با 40 درصد سهم) موفق شده است از رقیب خود، یعنی گوگل (با 37 درصد سهم)، پیشی بگیرد و در زمینه ارجاع کاربران وب به مقالات خبری و سایر محتویات به برتری برسد. به این ترتیب این روزها دیگر گوگل برترین مرجع دستیابی به محتویات اینترنتی نیست. طبق گزارش «Parse. ly» براساس 10 میلیون مقاله مربوط به سال 2016، فیس‌بوک و گوگل در مجموع 77 درصد از ترافیک وب را در سراسر جهان هدایت کرده‌اند. ترافیک وب به میزان داده‌هایی اطلاق می‌شود که بازدیدکنندگان یک وبگاه ارسال یا دریافت می‌کنند. میزان ترافیک وب از طریق جمع تعداد بازدیدکنندگان و صفحات بازدید شده در اینترنت محاسبه می‌شود.
طبق آمار فیس‌بوک و گوگل هر یک در وبگاهی با محتویاتی خاص بیشترین ترافیک را هدایت می‌کنند. گوگل کماکان در زمینه محتویات خاص از فیس‌بوک جلوتر است و مقالاتی با موضوعات موقعیت شغلی (با 84 درصد سهم)، تجاری و مالی (با 47 درصد سهم)، ورزش (با 50 درصد سهم) و تکنولوژی (با 61 درصد سهم) بخش اعظمی از ترافیک ارجاعی را از جست‌وجوگر گوگل دریافت می‌کند. اما از سوی دیگر فیس‌بوک در محتویات مربوط به سبک زندگی (با 87 درصد سهم)، رویدادهای محلی (با 61 درصد سهم) و سرگرمی (با 61 درصد سهم) از گوگل جلوتر است. سهم فیس‌بوک در محتویات تحصیلاتی و تحقیقاتی 59 درصد و سهم گوگل در این بخش 21 درصد است، 20 درصد از این محتوا نیز از دروازه‌های دیگر هدایت می‌شود.
 
موضوع اصلی درباره نقش گوگل و فیس‌بوک در هدایت و جهت‌بخشیدن به ترافیک وب این است که بیشترین محتوایی که از سوی این دو شرکت هدایت شده است بیشترین موضوعات مورد پسند کاربران اینترنت هستند. این مساله موجب می‌شود ناشران برای جلب بیشتر مخاطبان به انتشار چنین موضوعاتی روی آورند. این رابطه‌ بین ناشران و فیس‌بوک و گوگل دو سویه است و هرچقدر که محتوای اینترنت به این سمت حرکت کند سود بیشتری به جیب این دو شرکت ریخته می‌شود. در این بین موضوعاتی چون امنیت ملی و اقتصاد جهانی کمترین اقبال را خواهند داشت و به حاشیه خواهند رفت، چراکه این دو موضوع به واسطه آن 23 درصد دیگر هدایت می‌شود و فیس‌بوک و گوگل نقش پررنگی در هدایت مقالات و مطالب مربوط به این موضوعات ندارند.
امروزه فیس‌بوک، با مدیریت مارک زاکربرگ، از طریق هدایت محتوای سبک زندگی بیشترین سهم را در ترافیک وب برعهده دارد و با شدت گرفتن ورود و خروج این محتوا تا چند سال آینده نبض زندگی کاربران را در دست خواهد گرفت و به تاثیرگذارترین امر در تعیین چگونگی سبک زندگی و اجتماع انسان قرن بیست و یکم تبدیل خواهد شد.