نباید به پیشنهاد توافق موقت خوش‌بین باشیم

حدود یک ‌هفته تا آغاز مجدد مذاکرات هسته‌ای ایران و غرب باقی ‌مانده است، با این حال طرف غربی در روزهای آخر تلاش می‌کند بیش از این زمان بخرد. آن‌طور که پایگاه خبری آکسیوس در گزارشی به نقل از منابع آگاه اعلام کرده، متحدان اروپایی آمریکا ایده توافق موقت با ایران را پیش کشیده‌اند و رژیم‌صهیونیستی از طریق آمریکا در جریان این ایده قرار گرفته است. در همین راستا آکسیوس می‌گوید جیک سالیوان اخیرا ایال هولاتا، مشاور امنیت داخلی رژیم‌صهیونیستی را در جریان ایده توافق هسته‌ای موقت که هدف آن زمان خریدن طرف‌های غربی در مذاکرات با ایران است، قرار داده است. با این حال اما ابعاد این توافق موقت مشخص نیست و آن‌طور که از شواهد پیداست، گویا پیشرفت‌های برنامه هسته‌ای ایران باعث نگرانی طرف‌ غربی شده و آنها می‌خواهند از طریق ایده توافق موقت، این پیشرفت‌ها را متوقف کنند. به همین جهت برای بررسی ابعاد این پیشنهاد توافق موقت با سیدرضا صدرالحسینی، کارشناس مسائل بین‌الملل به گفت‌وگو پرداختیم.
 
طی چند روز اخیر، از رسانه‌‌های مختلفی بحث توافق موقت شنیده می‌شود. شما این توافق را چطور ارزیابی می‌کنید و اینکه آیا این توافق موقت موجب رفع‌تحریم‌ها خواهد شد یا پذیرفتن این توافق موقت به ضرر جمهوری اسلامی ا‌ست؟

پیام‌های متناوب آمریکا در آستانه هشتم آذرماه نشان‌دهنده این است که تیم غربی و سازمان انرژی هسته‌ای برای مدیریت مذاکرات هشتم آذر دارای برنامه‌ریزی است. به این معنی که تقسیم کاری بین آمریکا و اروپا صورت گرفته است. از یک طرف اروپایی‌ها در هفته‌های گذشته با ارسال پیام‌هایی مختلف صحبت از این موضوع می‌کردند که ما باید در ارتباط با مذاکرات، آنچه در انتهای مذاکرات وین بود را ادامه دهیم و در این رابطه فرانسوی‌ها تهدید کرده بودند که جمهوری اسلامی ایران باید غنی‌سازی 60 درصد را متوقف کند. از طرف دیگر رافائل گروسی، به‌عنوان مدیرکل آژانس پیام‌هایی را به‌صورت بیانیه و مصاحبه انجام داده بود که همکاری‌های جمهوری اسلامی در حوزه هسته‌ای را نادیده گرفته و فقط روی مساله‌ 60 درصد غنی‌سازی ایران و همچنین مساله‌ بازرسی‌های فراپادمانی تاکید کرده بود. در روزهای اخیر هم مشاهده می‌کنیم که پیام‌های متناقض و فریبنده‌ای از جانب آمریکایی‌ها مطرح می‌شود، همه اینها نشان‌دهنده آن برنامه‌ای است که ابتدا به آن اشاره کردم. در رابطه با بحث توافق موقت نیز، درقالب یک هشدار به تنهایی بیان شده، به‌طوری که زوایای این توقف و زمان پایان این توقف و موارد متعددی که می‌تواند داشته باشد به هیچ عنوان مورد بررسی قرار نگرفته است. البته این نکته حائز اهمیت است که اگر قرار باشد این توافق موقت یا تفاهم موقت مورد پذیرش قرار گیرد، باید قبل از آن در نهادهای مسئول در جمهوری اسلامی نسبت به آن گفت‌وگوی ویژه صورت گیرد. یعنی درحقیقت باید همه ابعاد این توافق موقت مورد بررسی قرار گیرد. بر این اساس از پیشنهاد این توافق موقت اینچنین می‌توانیم تعبیر کنیم که درحال حاضر مساله بازگشت آمریکا به برجام برای آمریکا مهم است، دوم آنکه آمریکا می‌خواهد به تعهدات خودش در برجام عمل نکند، سوم موضوع رفع تحریم‌ها را می‌خواهد از موضوع خارج کند و ضمنا زمان را برای برنامه‌ریزی‌های آینده در اختیار داشته باشد و زمان بخرد. بنابراین نسبت به این موضوع که رسانه‌های مختلف غربی به شیوه‌ها و شکل‌های مختلف دارند آن را تعبیر و تفسیر می‌کنند، باید جمهوری اسلامی و تیم مذاکره‌کننده دقت لازم را داشته باشند.

اخیرا آمریکا 6 فرد و یک نهاد از جمهوری اسلامی را به بهانه‌های واهی تحریم کرده، همزمانی این تحریم‌های جدید و پیشنهاد توافق موقت که در آستانه مذاکرات وین مطرح شده، یک تناقض در گفتار و عمل آمریکا به‌نظر نمی‌رسد؟

در پایان سوال اول هم عرض کردم که باید ابعاد این پیشنهاد توافق موقت بررسی شود و به هیچ عنوان نباید مورد خوش‌بینی واقع شود. بنابراین این یک مساله‌ای است که با رفتارهای مختلف آمریکا کاملا در تناقض است. یعنی هم افزایش تحریم‌های گذشته و هم افزایش تحریم‌های اخیر روی افراد و نهادها، به‌نظر می‌آید این مساله توافق موقت یک موضوع انحرافی ا‌ست، برای اینکه آنها در فضای رسانه‌ای بتوانند به ظاهر حسن‌نیت خود را نشان دهند. اما به‌نظر می‌آید چون هیچ‌کس هیچ اطلاعی از مفاد توافق موقت ندارد، الان اظهارنظری درباره آن هم نمی‌تواند انجام دهد. بنابراین باید ابتدا مفاد و ابعاد این توافق موقت را ارسال کنند، نهادهای مرتبط در جمهوری اسلامی آن را مورد بررسی قرار دهند و بعد تیم مذاکره‌کننده می‌تواند در این رابطه اظهارنظر کند. همچنین سکوت تیم مذاکره‌کننده نشان‌دهنده ناشناخته بودن ابعاد این توافق موقتی است که آمریکایی‌ها اسم آن را توافق گذاشتند، اما توافق یکی از شرایطش این است که دوطرفه باشد، ولی هنوز طرف ایرانی نسبت به این توافق نه شناختی دارد و نه اظهارنظری، و بیشتر می‌شود گفت پیشنهاد توافق موقت است نه توافق موقت؛ البته ممکن است پیشنهاد به‌ظاهر فریبنده‌ای باشد.

طبق اخباری که آکسیوس مطرح کرده، در ازای این توافق موقت گویا بخشی از پول‌های بلوکه‌شده ایران آزاد خواهد شد. این موردی که مطرح کردند خیلی مبهم است، چون همان‌طور که خودتان هم اشاره کردید ابعادش مشخص نیست، اما به‌صورت کلی اگر چنین پیشنهادی داشته باشند، آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اینها مواردی است که آنها پیشنهاد دادند، اما مبهم است چه مبلغی است؟ و ضمنا باید این پیشنهاد هم راستی‌آزمایی شود و ضمانت آن چیست؟ پول‌ها از چه طریق آزاد می‌شود؟ طرف آزادکننده از چه طریقی می‌خواهد آن را آزاد کند و به دست ایران برساند؟ و ابعاد متعدد سیاسی، تجاری، بانکی، حقوقی و اقتصادی دارد، به همین دلیل نمی‌شود در این باره اظهارنظر قطعی کرد. آنها در دیپلماسی یک موضوعی را به‌عنوان پیشنهاد مطرح کردند، درمورد این موضوع باید ابعاد موردنظر خودشان را کامل و شفاف مطرح کنند و بعد مقامات جمهوری اسلامی در این باره نظرشان را بگویند. البته این را درنظر داشته باشید که موضوع خرید زمان هم برای آمریکایی‌ها مهم است و به هیچ عنوان نباید تا توافقات به‌طور کامل انجام شود در زمینه غنی‌سازی خللی وارد شود. درنهایت هم هر چیزی که در گفت‌وگوهای مذاکرات وین، جمهوری اسلامی با غربی‌ها به توافق رسید، آن وقت جمهوری اسلامی به آن عمل می‌کند.